Arnavutluk'un Türkiye'den aldığı SİHA'lar Yunanistan için ne anlama geliyor

Atina ile Tiran arasında 2009 yılında deniz yetki alanları ve kıta sahanlığının belirlenmesine yönelik bir anlaşma imzalandı.

Bu dönemde Arnavutluk'un NATO ve AB üyeliği başvurusu Atina tarafından veto edildi.

Atina'nın veto kararını kaldırması karşılığında Tiran hükümeti kendi karasularından 225 kilometrekarelik bir alandan feragat ettiğini açıkladı.

2013 yılında Edi Rama, Arnavutluk'ta başbakan seçildi. 2015 yılında ise Alexis Çipras Yunanistan’da iktidara geldi. Aynı dönemi paylaşan iki iktidar deniz yetki alanlarının belirlenmesi konusunda uzlaşmaya varamadı. Edi Rama, 2009 yılında imzalanan anlaşmayı Anayasa Mahkemesi'ne götürdü. Mahkeme söz konusu anlaşmayı uluslararası deniz hukukuna aykırı bularak askıya aldığını duyurdu. Bunun üzerine Yunanistan, Montego Bay Anlaşması'ndaki haklarını gerekçe göstererek 2021 yılında iptal edilen anlaşmayı Lahey Adalet Divanı’na taşıyacağını açıkladı. 

İki ülke arasında deniz yetki alanlarının belirlenmesine yönelik itilaflar henüz rafa kaldırılmadan Türkiye ile Arnavutluk arasında 20 Aralık 2022’de 3 adet Bayraktar TB2 SİHA satış anlaşması imzalandı. Arnavutluk Başbakanı Edi Rama'nın anlaşmaya dair, "Bayraktar İHA'lar söz konusu olunca hepimiz biliyoruz ki sadece paranızın olması yetmiyor. Türkiye ile aynı tarafta olmaktan gurur duyuyoruz" sözleri, Yunan medyasında büyük rahatsızlık yaratırken Arnavut basınında dış politika başarısı olarak nitelendirildi.

Bayraktar Şirketi CEO’su Haluk Bayraktar’ın, “Yüzyıllardır güçlü tarihi, kültürel ve insani bağları paylaştığımız Arnavutluk ile ihracat sözleşmesi imzaladık" açıklaması Atina tarafında neo Osmanlıcılık olarak yorumlandı.

Sonuç olarak, Türkiye ile Arnavutluk arasındaki yakınlaşma farklı nedenlerle eleştiriliyor ve yorumlanıyor olsa da Miçotakis'in Arnavutluk'un Türkiye'nin yörüngesine girmesinden duyduğu endişe Ankara'dan hissediliyor.

Türkiye ile Arnavutluk arasında anlaşmaların imzası kurumadan Miçotakis'in; 22 Aralık Perşembe günü Arnavutluk’ta Yunan azınlığın yaşadığı Himare Bölgesi'ni ziyaret edeceğini açıklaması, bu endişenin yansıması olarak okunabilir.

Temmuz 2022’de Arnavutluk’un yeniden AB’ye üye olmak için başvuru yapması Miçotakis’in elini güçlendiriyor gibi düşünülebilir. 

Fakat Rusya'ya karşı Balkanlar'da genişleme stratejisi güden AB, Miçotakis'i yarı yolda bırakabilir. Zira Bosna Hersek'in bile AB'ye girmesinin gündeme gelmesi bu durumun en güncel kanıtı niteliğindedir.

Doğu Akdeniz’de gerginliğin zirve yaptığı bu dönemde Miçotakis, Edi Rama'yı deniz yetki alanlarının belirlenmesine ilişkin bir anlaşmayı imzalamaya ikna etmeye çalışacaktır.

Ankara bu hamlesi ile Miçotakis'i köşeye sıkıştırmışa benziyor.

Miçotakis, Edi Rama'yı ikna etmeyi başaramaz ise iki ülke arasında 1940’tan beri süregelen etnik azınlıklar ve toprak paylaşımı (Çamerya) konusunda yaşanan sorunlar tekrar gün yüzüne çıkabilir. Bu durumda Arnavutluk’un aldığı SİHA’lar anlam kazanacaktır.