“Rusya işgal kutlamalarına hazırlanıyor”

Ukrayna'da, Rusya destekli ayrılıkçıların ve Rus ordusunun kontrolünde olan bölgelerde düzenlenen ilhak referandumları 28 Eylül'de tamamlandı. Ukrayna'nın doğusundaki Donbass'ta yer alan Donetsk ve Lugansk Halk cumhuriyetleri ile Herson ve Zaporijya'da yapılan referandumlarda büyük çoğunluğun Rusya’ya katılma yönünde oy kullandığı görüldü.

Donetsk Halk Cumhuriyeti seçmeninin yüzde 99,23'ü, Lugansk Halk Cumhuriyeti seçmeninin yüzde 98,42'si, Herson Bölgesi'nde referanduma katılanların yüzde 87,05'i, Zaporijya Bölgesi'nde oylamaya katılanların yüzde 93,11’i Rusya’ya katılmaya "evet" dedi. 

Moskova destekli Donetsk ve Lugansk Halk cumhuriyetlerinin liderleri, referandumun ardından Rusya'ya katılmak için Kremlin'e başvurduklarını duyurdu. Rusya'nın, Zaporijya ve Herson bölgelerine atadığı yerel yetkililer ise resmi başvuruda bulunacaklarını açıkladı. Seçim sonuçlarının açıklanması üzerine Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenski, bugün için bakanları ve generallerini acil toplantıya çağırdı.

Zelenski, sosyal medya hesabından gündeme ilişkin yaptığı açıklamada Rusya Devlet Başkanı Putin'i hedef alarak, "Tüm Rus toplumunu normal bir ekonomiden, düzgün bir yaşamdan ve her türlü insani değere saygıdan yoksun bırakmak, Rusya'da bir kişinin bu savaşın devam etmesini istemesinin bedeli olacaktır. Bu hâlâ durdurulabilir ama bunu durdurmak için Rusya'da hayattan çok savaş isteyeni durdurmalısınız" diye konuştu.

Milyonlarca Ukraynalının, Ukrayna'nın toprak bütünlüğünün yeniden sağlanması, güvenlik ve barış için mücadele ettiğini söyleyen Zelenski, "Yarın mücadelemizin başka bir günü, zafere giden yolda başka bir gün. Bize özel mi olacak? Bizi güvenlik ve barışa, toprak bütünlüğümüzün restorasyonuna yaklaştıracak başka bir gün olacak. Rusya, Ukrayna'nın yeni bir bölgesini almayacak. Rusya, ülkemizin işgal altındaki topraklarına getirdiği felakete kendisini ilhak edecek" dedi.

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antnio Guterres, Rusya'nın Ukrayna'daki ilhak eylemlerinin "tehlikeli bir tırmanışa" yol açacağı konusunda uyararak, “Donetsk, Luhansk, Herson ve Zaporijya bölgelerinin ilhakına yönelik herhangi bir kararın yasal bir değeri olmayacak” sözleri ile BM’nin Ukrayna ile dayanışma içinde olduğunu açıkladı.

Batı, Rusya'nın Ukrayna'daki ilhak eylemlerini silah zoru ile düzenlenen sahte referandumlar olarak değerlendiriyor. Zelenski'nin, "Oylar değersiz ve gerçeği değiştirmiyor. Ukrayna'nın toprak bütünlüğü yeniden sağlanacak. Rusya'nın sonuçları tanımasına tepkimiz çok sert olacak" demesine aldırış etmeyen Putin, ilhak törenini Kremlin'in en büyük salonlarından birinde ilhak ettiği bölgelerin liderleri ile birlikte yapmaya hazırlanıyor. 

Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov, bugün referandum düzenlenen 4 bölgenin Rusya'ya katılacağını duyurdu. Peskov, düzenlenecek imza töreninde Putin'in bir konuşma yapacağını açıkladı.

Moskova’da, dev video ekranlarının kurulu olduğu Kızıl Meydan'da büyük bir konser düzenlenecek. Rusya, Ukrayna'nın Kırım Bölgesi'ni ilhak ettiğini ilan ettikten sonra 2014'te Kızıl Meydan’da benzer kutlamalar yapmıştı. Putin’in konserde bir konuşma yapıp yapmayacağı ise henüz belli değil.

Washington ve Avrupa Birliği (AB), ilhak planı üzerine Rusya'ya ek yaptırımlar uygulamaya hazırlanıyor. Rusya'nın, Sırbistan ve Kazakistan gibi yakın müttefikleri bile ilhak kararını tanımayacaklarını açıkladılar. Putin en yakın müttefiklerine bile kulaklarını tıkamış görünüyor. 

Rusya parlamentosunun üst kanadı Federasyon Konseyi’nin Başkanı Valentina Matviyenko ise Donbass, Herson ve Zaporijya bölgelerinin Rusya'ya dahil edilmesi konusunun 4 Ekim'de Putin'in 70. doğum gününden üç gün önce parlamentoda konuşulacağını bildirdi. Rus hükümet yetkilileri, dört bölgenin resmen Rusya'ya dahil edildikten sonra Moskova'nın nükleer şemsiyesi altına gireceğini açıkladı.

Ukrayna karşısında yenilgiye uğrayan Rus askerlerinin Ukrayna’nın kuzeydoğusundan çekilmesi sonrası ilhak kararının alınması, Moskova’da işlerin yolunda gitmediği şeklinde yorumlandı.

Kritik Lyman kasabası, Ukrayna askerleri tarafından ele geçirilirse Rusya’nın şu anda ilhak ettiği topraklarda savaşın yeniden başlamasının yolu açılmış olacak.

Lyman kasabası, büyük bir demiryolu merkezi olması ve çatışmaların sürdüğü Severodonetsk ve Kramatorsk arasında yer alması sebebiyle askerler için kilit bir nokta olarak değerlendiriliyor. 

Kiev, Donets’in orta bölgesinde yer alan Lyman kasabasını ele geçirmesi konusunda Batı Ukrayna’nın bir zafer kazanacağından emin görünüyor. Putin’in, Ukrayna’nın topraklarının yüzde 15'ini ilhak etmesi ile savaş alanının coğrafi olarak iki kat genişlemesi Rusya açısından ilhak ettiği bölgelerdeki nüfusu ordusuna entegre etme imkânı sağlayacak avantajlı bir durum yaratacak. Bu durum askerden kaçmak için ülkeyi terk eden Rusların öfkesini biraz azaltacaktır. 

Fakat savaş alanın genişlemesi bu durumu gözle görünür oranda değiştirmeyecektir. AB’nin bu referandumu yasa dışı tanımlaması ile referandumu organize edenlere yaptırım uygulayacağını açıklaması, 2014 yılında Kırım'ı işgali sonrası çeşitli yaptırımlara karşı Putin'in 8 yılda aldığı önlemlerle, 1,5 trilyon dolar değerindeki Rus ekonomisinin yaptırımlara karşı bağışıklık kazandığını gösteriyor. Yaptırımlar, Moskova’nın kararlılığında bir değişikliğe sebep olmayacaktır. Rusya yaptırımlara rağmen Kırım'dan geri çekilmedi. Yaptırımlar yalnızca Putin’in Ukrayna’nın ne kadarını işgal edeceğine karar vermesinde etkili olabilir. 

Rusya’ya karşı uygulanan ambargolar için Putin'in, "Batı, Rusya’nın yükselen bir güç olmasını istemiyor. Amerikan yayılmacılığına karşı durduğumuz için bizi cezalandırmak istiyorlar" savunması, taraftarlarından büyük destek görüyor. Uzmanlara göre, Putin'e en büyük darbe Rusya'nın enerji ihracatının hedef alınmasıyla vurulacak. 

Fakat kış mevsimin gelmesi ile enerji bağımlığı konusunda bir çözüm üretemeyen Avrupa için enflasyon oranlarının zirve yaptığı bir ortamda bu konuda bir yaptırımın uygulanmasını beklemek olası görünmüyor. Türkiye’de, Rusya ile Mir ödeme sistemi üzerinden para transferi yapan bankalar, ambargolardan nasibini almamak için bu sistemden çekilmiş durumda. Fakat Amerikalıların kırılgan Türkiye ekonomisini ikna ettikleri gibi Çin ekonomisini ikna etmeleri kolay olmayacaktır. Şangay Zirvesi'nde alınan kararlar ile Çin’in, Rusya’da yaşanacak olası tedarik krizinin önüne geçeceği değerlendirilmektedir.

Baltık Denizi'nin altındaki Rus gazını Avrupa'ya taşımak için inşa edilen kullanım dışı olmasına rağmen Kuzey Akımı 1 ve 2 boru hatlarına yönelik bariz bir saldırı üzerinde gizem dolaşmaya devam ediyor. Putin devlet destekli sabotaj girişimi ile ilgili Amerika’yı suçlarken Avrupa ve Amerika ise Rusya’yı suçluyor.

Ukrayna’daki savaş Putin’i iflas ettirmedi. Rus rublesini son yedi yılın en yüksek seviyesine taşıdı. Ruslar iflas etmedi fakat Avrupalılar enerji krizi nedeniyle artan enflasyon karşısında yaşam kalitesinden taviz vermeye başladı. Avrupa hızla konfor alnını terk ediyor. Euro ve sterlin dolar karşısında değer kaybediyor. Bu durum Rusya’nın elinde bir silah olmaya devam ettikçe Avrupa Rus doğal gazına karşı alternatif sürdürülebilir bir enerji kaynağı bulamadıkça Ukrayna’da insanlar ölmeye devam edecektir.