14 Mayıs bir Milat'tır

Türk siyasi hayatında, 14 Mayıs 1950 seçimlerinin “müstesna bir dönüm noktası” olduğunu söyleyen Erdem, “14 Mayıs bana göre bir devrin, inkılabıdır. 14 Mayıs, her haliyle takdire şayan, şapka çıkarılacak, övünülecek bir hadisedir.” dedi.

Cumhuriyet’le yaşıt, Demokrat Parti bakanlarından Ali Naili Erdem, GAZETE DURUM’a konuştu.

Erdem, 14 Mayıs 1950 seçimleriyle demokrasiye geçişte, İsmet İnönü’nün çok büyük katkısı olduğunu anlatırken, “O perişanlığın içinde, demokrasiyi getirme bir mucizedir. Seçimlerin kavgasız, gürültüsüz bir şekilde yapılmasını sağlayan İsmet İnönü’yü rahmetle anıyorum”

ANKARA-  “Beyaz Devrim” olarak anılan 14 Mayıs 1950 genel seçimlerini yaşayan, Demokrat Parti hükümetlerinde Sanayi, Çalışma ve Milli Eğitim Bakanlıkları yapan 95 yaşındaki Ali Naili Erdem, GAZETE DURUM’da Emin Varol’a konuştu.

Çok partili siyasi hayata adım attığımız 14 Mayıs 1950 seçimlerinden 72 yıl sonra, yine bir 14 Mayıs’ta yayın hayatına başlayan GAZETE DURUM’a, Cumhuriyetle ilgili anılarını anlatan Ali Naili Erdem’le söyleşimizi üç bölüm haline yayınlayacağız.

14 Mayıs bir Milat’tır.

Cumhuriyet’le yaşıt ve Cumhuriyet’in her evresine tanıklık eden Ali Naili Erdem, ilk bölümde, 14 Mayıs 1950 seçimlerini anlattı.

Türk siyasi tarihinin ilk demokratik seçimleri olarak kabul edilen 14 Mayıs’ın, “müstesna bir dönüm noktası” olduğunu söyleyen Erdem, “14 Mayıs bana göre bir devrin, inkılabıdır. 14 Mayıs, her haliyle takdire şayan, şapka çıkarılacak, övünülecek bir hadisedir.” dedi.

Erdem şöyle devam etti:

“14 Mayıs 1950 seçimleriyle demokrasiye geçişte, İsmet İnönü’nün çok büyük katkısı olmuştur. O perişanlığın içinde, demokrasiyi getirme bir mucizedir. Seçimlerin kavgasız, gürültüsüz bir şekilde yapılmasını sağlayan İsmet İnönü’yü rahmetle anıyorum. 14 mayıs bir milattır. Üstün iradenin halk olduğu, 14 mayıs 1950 tarihinde tescil olmuştur.

İsmet Paşa 1945 yılında yaptığı konuşmada, ‘demokrasiye geçiş olacak. CHP’den ayrılan, Celâl Bayar, Refik Koraltan, Adnan Menderes ve Fuad Köprülü bizim arkadaşlarımızdır, güvenilir insanlardır. Bunlar Demokrat Parti’yi, demokrasiye geçiş partisini kurmalıdır’ demiştir.

Ancak, ‘alt yapımız hazır değil. İnsanlar ayakkabısının bağını bile bağlayamıyor. Demokrasiye geçiş için çok erken’ diye itirazlar yükselince İsmet İnönü, ‘benim milletim siyasi olgunluğa erişmiştir. Türk halkı demokrasiye geçiş noktasına gelmiştir. Biz, bunun dışında kalamayız.’ diye cevap verdi.

İsmet Paşa böylece, kavgasız, gürültüsüz, uzlaşmacı bir tablo ile demokrasiye geçişi sağladı. Demokrasi’ye geçişte, İsmet İnönü’nün çok büyük katkısı vardır ve fevkalade önemlidir. O perişanlığın içinde, demokrasiyi getirme bir mucizedir. İsmet Paşa’yı şu anda rahmetle anıyorum.

14 Mayıs 1950 seçimleri öncesini, tek parti dönemini yaşamış bir insan olarak söylüyorum:  '27 yıllık CHP iktidarı fevkalade takdire şayandır.’ Kavgasız, cinayetsiz bir 14 Mayıs tamamlandı.

CHP ve DP laiklikte uzlaştı.

14 Mayıs seçimlerinden önce iktidar ve muhalefet partilerinin “yeni seçim” yasası üzerinde uzlaştıklarını ve yasayı birlikte hazırladıklarını anlatan Ali Naili Erdem, bu uzlaşmayı şöyle aktardı:

“14 Mayıs 1950 genel seçimlerinden önce, iktidar partisi CHP ile ve ana muhalefet partisi Demokrat Parti (DP) laiklikte uzlaştı. Çünkü Cumhuriyet’in temelinde laiklik vardır. Laikliği devam ettiremezseniz, cumhuriyeti de kuramazsınız, demokrasiye de geçemezsiniz.

İktidar ve Ana Muhalefet Partileri, seçim yasasını birlikte hazırladı. Demokrasinin temeli uzlaşmadır. Seçim kanunu birçok yerde Anayasa’dan önemlidir. 14 Mayıs 1950 seçimleri, bir milat, üstün iradenin halk olduğunun kabulü, çağdaş medeniyetler seviyesinde yer alan bir ışıklı dönemdir.

14 Mayıs’ı, bir siyasi partinin seçimi olarak düşünmemek lazımdır. Bana göre bir devrin, inkılabıdır. 14 Mayıs, her haliyle takdire şayan, şapka çıkarılacak, övünülecek bir hadisedir.”

Halkın Meclisi.

DP eski bakanlarından Ali Naili Erdem, 14 Mayıs 1950 seçimleriyle oluşan TBMM’yi, “halkın meclisi” olarak tanımladı ve sözlerini, “1950-60 Meclis’i halkın, 1961-1980 Meclis’i delegelerin, şimdi ise genel başkanların Meclis’i var. Bu Meclis’te halk yok, bu Meclis’te halka hesap vermek gibi bir durum da yok” diyerek tamamladı

2. BÖLÜM: 1960 ASKERİ DARBESİ. “SİYASETTE BEDEL, CANLA ÖDENMEMELİ”

***

ALİ NAİLİ ERDEM KİMDİR?

17 ŞUBAT 1927 YILINDA DÜNYAYA GELEN AVUKAT ALİ NAİLİ ERDEM 95 YAŞINDADIR. YUNANLILARIN MİDİLLİ ADASI’NI İŞGAL ETMESİNDEN SONRA TÜRKİYE’YE GÖÇ ETMİŞ BİR AİLENİN ÇOCUĞUDUR. “3 DEFA YUNAN YAĞMASINA UĞRADIM” DİYEN ERDEM, CUMHURİYET HÜKÜMETLERİNDE SANAYİ BAKANLIĞI, İKİ DEFA ÇALIŞMA BAKANLIĞI, MİLL EĞİTİM BAKANLIĞI YAPTI. PARLAMENTODA İSE 4 DÖNEM MİLLETVEKİLLLİĞİ GÖREVİNDE BULUNDU

14 MAYIS 1950 SEÇİMLERİNİ YAŞAYAN ERDEM, DEMOKRAT PARTİ’DE OCAK, BUCAK VE İLÇE BAŞKANLIĞI YAPTI. CUMHURİYETLE YAŞIT VE CUMHURİYETİN TÜM EVRELERİNİ YAŞAMIŞ OLAN ALİ NAİLİ ERDEM, 1960 ASKERİ DARBESİNE TANIKLIK ETTİ. “KENDİ İFADESİYLE, “HER DARBEDE İÇERİ ALINDIM” DİYEN ESKİ BAKAN ALİ NAİLİ ERDEM, İDAM EDİLEN ESKİ BAŞBAKAN ADNAN MENDERES’İN AVUKATLIĞINI DA YAPTI.