Doğal gazık

 Türkiye’de, doğal gaz tarifeleri her ay, elektrik tarifeleri de 3 ayda bir maliyet bazlı olarak belirleniyor.  BOTAŞ, beklendiği gibi doğal gaza yüksek oranlı zam yaptı. BOTAŞ’tan yapılan açıklamaya göre 1 Nisan’dan geçerli olmak üzere doğal doğal gaz fiyatı konutlarda yüzde 35, elektrik üreten santrallarda yüzde 44.3 ve sanayide yüzde 50 artırıldı. Zam sonrasında sanayide kullanılan gazın birim fiyatı (vergiler ve paylar hariç) 11 TL 34 kuruşa, santrallarda 10 TL 75 kuruşa, konutlarda 2 TL 51 kuruşa çıktı.

 Doğal gaza neden bu oranda zam yapıldı? Yeni zamlar söz konusu mu?

Enerji uzmanı Ali Arif Aktürk, BOTAŞ’ın alım maliyetlerindeki artışın doğal gaza zam olarak yansıdığını belirterek, “BOTAŞ’ın, bu zamlara karşın doğal gazda sübvansiyonu devam ediyor. Bu da demektir ki yeni zamlar gündemde” dedi.

Aktürk, Türkiye’nin doğal gaz ithalatında sıvılaştırılmış doğal gazın (LNG) payının yıllar itibarıyla arttığını, Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle LNG fiyatlarının 2 bin doları aştığını anımsatarak, “Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun 2021 yılı Ocak ayı doğal gaz piyasası raporuna göre anılan ayda 1.6 milyar metreküp LNG ithal edilmiş. Boru gazı ithalatı 4.5 milyar metreküp. Bu yılın ocak ayında LNG ithalatı 2.6 milyar metreküpe çıktı. Doğal gazın payı 4 milyar metreküpe düştü” diye konuştu. 

 Aktürk, LNG’nin payının artmasının BOTAŞ’ın alım maliyetlerini yükselttiğini belirterek, “BOTAŞ, Rusya’dan yılın ilk çeyreğinde (ocak-mart dönemi) boru gazının her 1000 metreküpüne 305 dolar ödüyordu. Aynı dönemde LNG’ye ödediği (her bin metreküp) tutar zaman zaman 2 bin doları gördü. Dolayısıyla ithalat maliyetleri aldı başını gitti. Bu da yüksek zamları gündeme getirdi” dedi.

Aktürk, fiyatları artıran bir diğer unsurun da Rusya ile süresi dolan anlaşmada fiyat formülünün değişmesi olduğunu kaydederek, “Rusya’dan, toplam 8 milyar metreküplük ithalat sözleşmesinin süresi 2021 yılının sonunda doldu. Bunun 4’ünü özel sektör, 4’ünü de BOTAŞ ithal ediyordu. Bu sözleşmede fiyat formülü petrole bağlıydı. Rusya ile 1 Ocak 2022’den geçerli yeni bir sözleşme imzalandı. Yıllık ithalat miktarı 8 milyar metreküpten 5 milyar 750 milyon metreküpe düşürüldü. Fiyat da petrol yerine yüzde 70 spot LNG piyasasına yüzde 30 da petrole bağlandı. Bu formül değişikliği de LNG fiyatları son dönemde arttığı için BOTAŞ’ın ithalat için daha çok para ödemesine yol açtı” diye konuştu.

Aktürk, Türkiye’nin LNG ithalatında ABD’nin önemli bir yere  sahip olduğunu belirterek, “BOTAŞ, başta ABD olmak üzere Mısır’dan hatta İspanya’dan LNG ithal ediyor. ABD, aslan payını alıyor” dedi.

Aylık fatura 1200 TL

Zamla birlikte konutlarda her 1 metreküp gazın fiyatı (ÖTV, iletim ve dağıtım bedelleriyle) 4 TL’ye dayandı. 100 metrekare konutu olan bir abone, kış mevsiminde ortalama 10 metreküp gaz tüketiyor. Günlük 40 TL, aylık bin 200 TL’lik gaz faturasıyla karşı karşıya kalacak.

Aktürk, sanayi ve elektrik santrallarına yapılan zammın dalga dalga “A’dan Z’ye tüm ürünleri” etkileyeceğini belirterek, “En temel gıda maddesi olan ekmeğin fiyatı da simit fiyatı da artacak. Diğer ürünlerin fiyatlarında da yeni artışları gündeme getirecek” dedi.