AVRUPA BARIŞI TEHLİKEDE Mİ?

Gazete Durum Günce

Kosova Başbakanı Albin Kurti'nin 29 Haziran'da Sırp kimlik kartları ve plakalarıyla Kosova'ya sınırı geçmek için yeni kurallar getirdiğini açıklaması bölgede tansiyonu yükseltti. Kosova'nın kuzeyinde yaşayan yaklaşık 50 bin Sırp, Sırp makamları tarafından verilen plakaları ve kimlik kartlarını kullanmak istemiyor. İki ülke arasında söz konusu uygulamanın yarattığı tansiyon artarken Kosova’nın Sırp nüfusun yaşadığı bölgelerde 18 Aralık'ta yapılması planlanan genel seçimlerde bölgeye asker yığması iki ülkeyi savaş duruma geçirdi. Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell; Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ve Kosova Başbakanı Albin Kurti arasında mekik diplomasisi yaparak tansiyonu düşürmeye çalıştı. Borrell; "Görüşmelerin başarısız olmasında ve önümüzdeki günlerde sahada yaşanabilecek şiddet olayından taraflar sorumluluk sahibidir" açıklamasında bulundu. Borrell, taraflara Kosova'nın kuzeyindeki araçların yeniden kayıt altına alınması uygulamasının askıya alınmasını önerdiğini açıkladı.

Haziran ayında yaşanan olayların üzerine sınır kapısında Kosovalı polislere ateş açılması nedeniyle iki ülke arasında tansiyon yeniden yükseldi. Bunun üzerine göstericiler yolları barikatlarla kapatarak protesto gösterilerine başladı. Başbakan Albin Kurti, Sırp eylemcileri yollara döşedikleri barikatları kaldırmaları konusunda uyardı. Başbakan Kurti, "KFOR'u seyahat özgürlüğünü garanti etmeye (ve barikatları kaldırmaya) çağırıyoruz... KFOR bunu sonlandırmak için biraz daha fazla zaman istedi, bekliyoruz" açıklaması ile AB’yi taşın altına elini koymaya davet etmiş oldu. Bu açıklamanın ardından AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Twitter hesabından bir açıklama yaptı. Borrell açıklamasında, "Barikatlar, Kosova Sırp gruplarınca derhal kaldırılmalıdır. Sükûnet yeniden sağlanmalıdır. EULEX, Kosova makamları ve KFOR ile koordinasyonu sürdürecektir. Tüm aktörler gerilimin tırmanmasından kaçınmalıdır" dedi. Borrell’in barikatların kaldırılması ve seyahat özgürlüğünün kısıtlanmaması gerektiği konusunda yaptığı açıklamaların ardından bir adım da Amerika’dan geldi. ABD Dışişleri Bakanlığı Danışmanı Derek Chollet’in, Kosova ile Sırbistan arasında arabuluculuk ziyaretinde bulunacağı açıklandı. Gezi boyunca yüksek diplomat Chollet'e ABD'nin Batı Balkanlar elçisi Gabriel Escobar'ın eşlik etmesi bekleniyor.

AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell yaptığı açıklamada, AB'nin Kosova'daki Avrupa Birliği Hukukun Üstünlüğü Misyonuna (EULEX) yönelik saldırılara müsamaha göstermeyeceklerini belirtmesine rağmen olaylar şiddetini arttırarak devam ediyor. 2008 yılında tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Kosova’yı Sırbistan kendi toprağı olarak görüyor. Sırbistan’ın Kosova’nın bağımsızlığını tanımaması nedeniyle iki ülke ilişkileri yıllardır gergin. Belirli aralıklarla karşı karşıya gelen Sırbistan ve Kosova, AB arabuluculuğunda 2011'de başlatılan Belgrad-Priştine Diyalog Süreci kapsamında ilişkilerin normalleşmesi ve birbirini tanımak için ortak bir yol bulmaya çalışıyor. Sonuç olarak, Sırpların eylemleri AB ve ABD tarafından engellenemez ise Balkanlar’ın istikrarsızlık yolunda hızla ilerleyeceğini söyleyebiliriz. Putin’in destekçisi Sırp Lider Vucic'in "Önümüzde uykusuz geceler ve çok zor günler var, ancak Yüksek Temsilci'nin tavsiye ve taleplerini dinleyeceğiz" sözleri uzlaşmaya hazır olduğunu gösterdi. AB’nin Kosova’yı da uzlaşmaya ikna etmesi gerekiyor. Avrupa Birliği'nin ortak kararlarına rağmen Ukrayna-Rusya Savaşı'nda Putin’in yanında olmaktan gurur duyduğunu söyleyen Sırp Lider Vucic’in derhal Belgrad-Priştine Diyalog Süreci'ne geri dönmeye ikna edilmesi gerekiyor. İlerleyen süreçte Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Amerikalı diplomat Chollet’ten arabulucu görevini devralacağını söyleyebiliriz. Uluslararası aktörlerin bölgedeki başarısızlığı Putin’i cesaretlendirecektir. Moskova, Kosova’daki Sırp varlığını Avrupa’da kendi nüfus alanını genişletmenin bir yolu olarak görüyor. Hırvatistan Milli Takımı’nın faşist müzik grubu Thompson’un savaş suçlarını öven şarkısı ile Dünya Kupası'nda neofaşistlere yaptığı övgüyü izledikten sonra Moskova’nın Balkanlar’da çıkacak bir vekâlet savaşını teşvik etmesi, Avrupa barışının dinamitlemesine yeter de artar bile.