Rusya Nükleer Silah Kullanabilir mi?

Gazete Durum Analiz

"Nükleer caydırıcılık" nedir ve işe yaradı mı? Rusya'nın elinde kaç adet nükleer silah var? Hangi ülkeler nükleer silahlara sahip?

İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana ilk defa seferberlik ilan eden Putin, "Toprak bütünlüğümüzü korumak için her türlü silahı kullanırız. Batı’ya söylüyorum, yanıt verecek çok sayıda silahımız var. Bu blöf değil" ifadelerini kullanmıştı.

Putin'in yaptığı bu açıklamalar gündemdeki sıcaklığını korumaya devam ediyor. Konu ile ilgili açıklamalar gelmeye devam ediyor.

27 Eylül 2022'de ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Amerikan televizyonu ABC'de yayınlanan "This Week" adlı programda konuştu.

Jake Sullivan, "Rusya'nın, Ukrayna'da nükleer silah kullanması durumunda, bunun Moskova için feci sonuçları olacağı konusunda uyarıyoruz" dedi.

Açıklamasının devamında Putin'in "Ukrayna halkını haritadan silme niyetinin hâlâ sürdüğünü" belirten Sullivan, "Bu nedenle o buna devam ettikçe biz de silahlar, cephanelik, istihbarat ve sunabildiğimiz her türlü desteğe devam ettirmek zorundayız. Ayrıca; "Kremlin'e her düzeyde doğrudan ve özel olarak, herhangi bir şekilde nükleer silah kullanımının Rusya için feci sonuçlara yol açacağını söylüyoruz. Olası bir nükleer silah kullanımı durumunda ABD ve müttefiklerinin kararlı bir şekilde yanıt vereceğini ve bunun neleri gerektireceği konusunda gayet açık ve netiz" dedi.

Sullivan'ın yaptığı bu açıklamaya karşılık olarak; Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitriy Medvedev, "Rusya'ya katılan bölgeleri savunmak için nükleer dahil her Rus silahı kullanılabilir" diyerek referandum sonucuna Batı'nın saygı duyması gerektiğini ifade etmiş oldu.

Nükleer silahların kullanılmasına yönelik tartışmalara katılan Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov, "Kimseyi nükleer silahlarla tehdit etmiyoruz" diyerek yükselen tansiyonu düşürmek istedi.

Fakat Dmitry Medvedev; "Rusya'ya yönelik tehdit, belirlenen tehlike sınırını aşarsa, yanıt vermek zorunda kalacağız. Kimseden izin istemeden, fazla istişare etmeden. Ve bu kesinlikle bir blöf değil" açıklaması ile Rusya'nın bu konudaki kararlılığını göstermiş oldu.

Karşılıklı yapılan açıklamalar gerginliği tırmandırıyor. Dünya Putin’in nükleer silah kullanıp kullanmayacağını merak ediyor. Dünya medyası bu konu üzerine kafa patlatıyor. GAZETE DURUM ailesi olarak biz de bu sorunun cevabını arıyoruz.

Putin Nükleer Silah Kullanacak mı?

Kısmi seferberlik ilan edip elindeki bütün silahları kullanabileceğini söyleyerek dünya çapında endişelere yol açan Putin’in nükleer silah kullanma tehdidi, Ukrayna’daki savaşa destek veren ülkelerin desteklerini azaltmaları için uyarı niteliğindeydi. Dünyada birçok ülke nükleer silahları ulusal güvenliklerini sağlamaya yönelik caydırıcı bir unsur olarak görüyor. Nükleer silahların caydırıcı etkisi yıkıcı etkisinden ziyade; bu silahların kullanılması durumunda saldırıda bulunan ülkenin yok olacağı fikrine dayanır.

Rusya'nın kaç nükleer silahı var?

Nükleer silahlarla ilgili tüm rakamlar tahminidir, ancak Amerikan Bilim Adamları Federasyonu'na göre, Rusya'da 5.977 nükleer savaş başlığı bulunmakta. Bu silahların 1500 âdetinin kullanım ömrünü tamamlamış atıl bir durumda oldukları uluslararası raporlara yansımış durumda.

Geriye kalan yaklaşık 4500 âdetinin uzun menzilli balistik ve balistik olmayan füzeler olduğu değerlendirilmektedir. Bu füzeler stratejik olarak nükleer silah olarak kabul ediliyorlar.

Rus silahlı kuvvetleri envanterinde bulunan nükleer başlıklı füzelerin dışında kalan balistik ve balistik olmayan füzeler, daha kısa menzilli, daha küçük ve yıkıcı gücü daha az olan silahlardır.

Konunun uzmanları şu anda 1500 nükleer savaş başlığının askeri üslerde ve denizaltılarda konuşlandırıldığını tahmin ediyor. Ancak bu durum, Rusya'nın kullanıma hazır binlerce uzun menzilli nükleer silaha sahip olduğu anlamına gelmiyor.

Rusya Federasyonu'nun Nükleer Caydırıcılığa İlişkin Devlet Politikasının Temel Esasları adlı 2020 tarihli bir belgede, nükleer silah kullanma kararını Rusya Devlet Başkanı'nın aldığı belirtiliyor. 

Hollywood filmlerine konu olan nükleer silahın devreye girebilmesi için üçlü kilit sisteminden oluşan Şeget adlı üç çanta olduğuna inanılıyor.

Bu üç çanta; Devlet Başkanı, Savunma Bakanı ve Genelkurmay Başkanı arasında dağıtılmış durumda. Söz konusu çantalar bir kod sitemi ile aktif hale geliyor. Silahın devreye girebilmesi için Putin'in elindeki kodu Savunma Bakanı'na göndermesi gerekiyor. Savunma Bakanı ise kendinde toplanan kodları Genelkurmay Başkanı General Valery Gerasimov'a göndermek zorunda. Bu sürecin 20 dakika olduğu düşünülmekte. Gerasimov, üç kod setine sahip olduğunda ancak nükleer silahları kullanmaya yönelik verilen talimatları yerine getirebiliyor.

Çin, Fransa, Hindistan, İsrail, Kuzey Kore, Pakistan, Rusya, Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere nükleer silahlara sahip ülkeler. Çin, Fransa, Rusya, ABD ve İngiltere, Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması’nı imzalayan 191 ülke arasında.

Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması'na taraf ülkeler teoride nükleer silah başlığı stoklarını azaltmak ve tamamen ortadan kaldırmak zorundalar. 1970-1980'lerden bu yana Çin, Fransa, Rusya, ABD ve İngiltere’de depolanan nükleer savaş başlığı sayısı azaldı. Hindistan, İsrail ve Pakistan, Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması’na hiç katılmadı. Kuzey Kore 2003'te anlaşmayı terk etti. İsrail, nükleer programı hiçbir zaman resmi olarak kabul etmeyen tek ülke durumunda olmasına rağmen İsrail'in nükleer savaş başlıklarına sahip olduğu yaygın olarak kabul edilmekte.

Nükleer silahlar bilindiği üzere maksimum yıkıma neden olacak şekilde tasarlanmıştır.

Uzmanlar bu silahların; savaş başlığının boyutu, yerden ne kadar yükseklikte infilak ettiği ile çevre koşullarına bağlı olarak yıkım şiddetinin değişebileceğinin altını çiziyorlar.

İkinci Dünya Savaşı sırasında Japonya'nın Hiroşima kentinde yaklaşık 146.000 kişiyi öldüren bomba 15 kilotondu. Hiroşima tecrübesi insanlığa küçük bir savaş başlığının bile çok sayıda insanı yok edebildiğini ve yeryüzünde kalıcı hasarlar bıraktığını öğretmiş oldu. Bilim adamları bugünün nükleer savaş başlıklarının 1000 kilotonun üzerinde olabileceğini söylemekte. Bu karşılaştırma bize böyle bir nükleer felâketin ardından çok az insanın hayatta kalabileceğini gösteriyor.

"Nükleer caydırıcılık" nedir ve işe yaradı mı?

Rusya'nın elinde çok fazla nükleer silah bulundurma nedeni, düşmanlarının kendine saldırma kapasitesini engellemektir. Dünyada nükleer silahların artışı ve nükleer silah geliştirme teknolojileri üzerine yapılan çalışmalardaki artışa rağmen 1945'ten beri nükleer silahlar savaşlarda kullanılmıyor.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya'nın nükleer caydırma politikasının çerçevesini oluşturan 'Nükleer Caydırıcılık Alanındaki Rusya Devlet Politikasının Esasları' adlı belgeyi 2 Haziran 2020’de imzaladı. Putin, bu belge ile ülkesinin nükleer silahlara hangi durumlarda başvuracağını belirlemiş oldu.

Belgede, "Rusya, kendisine veya müttefiklerine karşı nükleer silah ve diğer kitle imha silahlarının kullanılmasına cevaben ve ayrıca Rusya'ya konvansiyonel silah kullanılarak ülkenin varlığını tehdit edecek bir saldırı düzenlenmesi halinde nükleer silah kullanma hakkını saklı tutar" ibaresi yer alıyor.

Belgeye göre Rusya, nükleer caydırıcılık faaliyetlerini Rusya'yı potansiyel rakip olarak gören ve nükleer silaha veya diğer kitle imha silahlarına ya da önemli ortak askeri güç potansiyeline sahip ülkelere ve askeri koalisyonlara karşı yürütecek.

Rusya'yı potansiyel rakip olarak gören ülkelerin füze savunma sistemleri ve araçları, orta ve uzun menzilli kruz ve balistik füzeler, yüksek hassasiyetli nükleer olmayan ve hipersonik silahlar, saldırı amaçlı insansız hava araçları ile güdümlü enerji silahları konuşlandırmasının yanı sıra bu ülkelerin uzayda füze savunma araçları ve saldırı sistemleri konuşlandırmaları, Rusya veya müttefiklerine karşı kullanabilecekleri nükleer silahlara veya diğer kitle imha silahlarına sahip olmaları, nükleer silahların, nükleer silah fırlatma araçlarının, üretim teknolojilerinin kontrolsüz olarak yayılması ve nükleer olmayan ülkelere nükleer silah ve fırlatma araçları konuşlandırılması da nükleer caydırıcılık faaliyetlerinin uygulanması için dayanak teşkil edecek.

Nükleer Caydırıcılık Alanındaki Rusya Devlet Politikasının Esasları isimli belgeye sırtını dayayan Putin, Avrupa’nın Ruslara karşı elindeki bütün kozları kullandığının farkında. Savaş meydanında yaşanan gelişmeler sonucu bir tabancanın, dört as’tan daha değerli olduğunu düşünen Putin, "Nükleer silah kullanmaktan çekinmem" diyerek elindeki full as yerine belindeki tabancayı kullanmayı tercih ettiğini söylüyor. Bu durum diplomasi dilinin terk edildiğine işaret ediyor.

Putin; Ukrayna’daki savaşa destek veren ülkelere desteklerini azaltmaları için uyarıda bulunmuş oldu. Putin, belindeki tabanca ile referandum sonrası ilhak etmeye hazırlandığı bölgeler için Batı’ya "Siz bu işe karışmayın bedeli ağır olur" mesajı vermiş oldu. 

Rusya anayasası nükleer silahları belli şartlar dışında caydırıcı olarak nitelendirse de görev süresini 2036’ya kadar uzatan Putin’in, Nükleer Caydırıcılık Alanındaki Rusya Devlet Politikasının Esaslarını değiştirmesi zor olmayacaktır.