Inisherin’in Kederli Perileri

Alper Sezener

Yazının başlığı 80. Altın Küre Ödülleri’nde yedi dalda aday gösterilen, Martin McDonagh tarafından yönetilen 2022 yapımı “Inisherin’in Kederli Perileri” (The Banshees of Inisherin) isimli filmi işaret ediyor.

Filmin yönetmeni McDonagh, aynı zamanda filmin senaristi. Filmin başrollerinde ünlü oyuncular Colin Farrell ve Brendan Gleeson var ve onlara güçlü karakter oyunuyla Kerry Condon ve Barry Keoghan eşlik ediyor.

10 Ocak 2023’te gerçekleştirilecek olan Altın Küre Ödül töreninde “en iyi yönetmen”, komedi-müzikal dalında “en iyi film”, “en iyi özgün senaryo”, “en iyi özgün müzik” dahil oyunculuklarıyla “en iyi erkek oyuncu” Colin Farrell ve “en iyi yardımcı kadın oyuncu” Kerry Condon ve “en iyi yardımcı erkek oyuncu” Brendan Gleeson ve Barry Keoghan da aday gösterilmiş durumda.

Başrol ve yardımcı oyuncuların prestijli ödül adaylıkları güçlü bir oyunculuğun filme hâkim olduğunu gösteriyor.

Fimin şimdiden çeşitli ödül organizasyonlarında 34 ödül aldığını da belirtelim.

*

Vurgulamam gereken önemli nokta filmin isminin Türkçe çevirisi tamamen bana ait. Film vizyona girdiğinde yaygın ismi ne olacak en ufak bir fikrim olmasa da şimdiden benden bir öneri olarak ortaya konulmuş alternatif bir çeviri olsun.

“Banshee” anlam açısından kolay bir kelime değil. Çok özel folklorik, mitolojik, doğaüstü özel bir isim olduğu için bizim kültürümüzde bilinen, net bir karşılığı yok.

“Banshee” İrlanda folklorunda dişi bir ruha verilen isim.

İrlanda folklorunda, "periler ülkesinin kadını" olarak da isimlendirilen bu doğaüstü karakter, saçını tararken görüldüğünde veya bir pencerenin altından feryatları işitildiğinde, aileden birinin ölmek üzere olduğunun bir işareti olarak kabul edilirmiş.

Film kültürel ögeleri, tarihsel örgüsü ve pastoral unsurlarıyla tam bir İrlanda filmi.

Film izlendiğinde bu ismin tam da hakkıyla verildiğini görüyorsunuz.

*

Film, İrlanda'nın batı kıyısındaki ücra bir adanın büyüleyici manzarası eşliğinde açılıyor: Yemyeşil, denize karşı bir ada köyü.

Uzun süredir arkadaşı olan Colm'un (Brendan Gleeson) beklenmedik ve sert bir şekilde arkadaşlıklarına son vermesi Pádraic'i (Colin Farrell) fazlasıyla şaşırtıyor.

Colm, siyah beyaz tüyleri olan “border collie” köpeği ile tek göz müstakil evinde yaşayan huysuz bir ihtiyar. Pádriac ise eşeği Jane ve kız kardeşi ile yaşayan iyi niyetli, konuşmayı seven biri.

Film Colm’un yaşça kendisinden küçük olan arkadaşı Pádraic ile artık arkadaşlık yapmayacağını, ondan hoşlanmadığını söylediği sahneden itibaren tam anlamıyla başlıyor.

Filmin yan rolleri, Pádriac’ın kız kardeşi (Condon), ada polisi, polisin oğlu (Keoghan), rahip ve meyhane ahalisi ile ada atmosferinin huzurlu atmosferi birleşince ortaya kişilerarası çatışmaya dayalı muazzam bir durum komedisi çıkıyor.

Filmin İrlanda'nın batı kıyısındaki County Mayo'daki Achill Adası'nda çekildiğini ve tüm setin film için özel olarak inşa edildiğini de belirtelim.

Filmin bu yıl izlediğim en iyi filmlerden biri olduğunu ve kişisel film listemdeki yerini aldığını da söylemem gerek.

*

Kültürel olarak güzelliği sığlıkla eş tutabildiğimizden dolayı, Colin Farrell'in aktör olarak yeteneklerini geç keşfettiğimizi düşünüyorum.

Popüler filmlerin karizmatik karakterli başrol oyuncuları arasında görünse de bağımsız yapımlardaki güçlü oyunculuğunun onu diğer benzeri bol gişeli film oyuncularından ayırıyor.

Özellikle son yıllarda, 2015 yapımı “Gerçek Dedektif” (True Detective) ikinci sezon ve “Istakoz” (The Lobster) ile 2021 yapımı “Yang’dan Sonra” (After Yang) gibi filmlerde başrol oyuncusu olarak daha duygusal derinliği olan rollerde göründü.

Ayrıca Batman'deki kötü “Penguen” rolüyle karizmatik yüz hatlarını makyaj ve protezlerin ardına gizlemeyi de göze aldığını gösterdi.

Tüm filmleri göz önüne alındığında Farrell, “Inisherin’in Kederli Perileri”nde şimdiye kadarki en güçlü performansını sergiliyor.

Bu performansın güçlü görünmesindeki ana neden, önceki rollerine nazaran Farrell’in bu rolde daha silik, ezik ve sıradan birini oynaması ve bu karakterin duygusunu çok gerçekçi bir biçimde yansıtması olabilir.

Karakteri Pádraic, tüm hayatını İrlanda kıyılarındaki küçük, kurgusal bir ada olan Inisherin'de geçirmiş tatlı ruhlu bir çiftçidir ve Farrell oyunculuğuyla tam da o kişidir ne eksik ne de fazla.

*

Brendan Gleeson da tıpkı Colin Farrell gibi İrlandalı bir oyuncu. Daha çok yan rollerde güçlü karakterleri canlandırdığı için birçok bilinen yapımda rol aldı.

Gleeson’u “Görevimiz Tehlike 2”, “Yapay Zeka”, “New York Çeteleri”, “Truva”, “Harry Potter” gibi filmlerden hatırlıyoruz.

Yönetmen Martin McDonagh'ın ilk uzun metrajlı filmi olan 2008 yapımı “Brugge’de” (In Bruges) ile ağız dalaşı ve şakalar yapan Colin Farrell ve Brendan Gleeson ilk defa bir araya gelmişlerdi. McDonagh bu filmle 2009 Oscar Ödülleri’nde “en iyi özgün senaryo” dalında Oscar ödülüne aday gösterilmiş, BAFTA’da ödülü kazanmıştı. Ayrıca, film sayesinde Farrell mizikal, komedi dalında “en iyi erkek oyuncu” ödülünü kazanmıştı.

McDonagh'ın bir diğer başarılı filmi 2017’de 2 Oscar, 4 Altın Küre ödülü, 2018’de 4 BAFTA ödülü kazanmış olan “Üç Billboard Ebbing Çıkışı, Misouri”, (Three Billboards Outside, Misouri) filmini de hatırlamakta fayda var.

Dolayısıyla “Inisherin’in Kederli Perileri”nin önce 80. Altın Küre Ödülleri’nde ertesinde 95. Oscar Ödülleri’nde ödül ve ödüller alacağını söylemek abartılı bir tahmin olmaz.

Ödül tahminlerimi yakında sizlerle paylaşacağım.

*

Haftanın ev sineması önerilerine gelince...

Yine bu yılın ilgi çekici yapımlarından Altın Palmiye Ödüllü İsveçli yönetmen Ruben Östlund tarafından filme çekilen “Hüzün Üçgeni” (Triangle of Sadness) zihin açıcı bir görsel şölen sunuyor.

Film, süper zenginler üstünden alaycı bir üslupla kapitalist sisteme dokunduruyor ve bunu yaparken içerikten çok biçimsel bir yol izliyor.

Günümüz koşullarında ansızın “Güç kavramı, gücün belirleyicileri ve sahipleri bir anda alaşağı olursa, ne olur?” sorusu ultra zenginlerin bir araya geldiği bir yat gezisi ortamında işleniyor.

Özellikle, gücün yozlaştırdığı güç sahiplerinin ötekilere yani daha az güce sahip ya da güçsüz bireylere her zaman bir meta gibi davranacağı mesajı çok yavan olsa da dikkate değer.

*

Diğer öneri ise bir aksiyon filmi olan 2022 yapımı Ryan Gosling ve Chris Evans'ın rol aldığı “Gri Adam” (The Gray Man). Filmin yönetmenleri Anthony ve Joe Russo.

Russo’ları “Kaptan Amerika 2: Kış Askeri”, “Kaptan Amerika 3: Kahramanların Savaşı”, “Yenilmezler: Sonsuzluk Savaşı” ve “Yenilmezler: Son Oyun” gibi Marvel yapımlarından tanıyoruz.

Chris Evans da Kaptan Amerika rolü ile oldukça ün kazanmıştı.

Ryan Gosling ise 2004 yapımı “Not Defteri” ile ünlenmiş, ertesinde birçok kaliteli yapımda rol almış ve 2016’da 6 Oscar Ödülü kazanan “Aşıklar Şehri” (La La Land) filminde başrolde oynamıştı.

Film, bilindik kaç, kovala, yakala, öldür mantığı üstüne kurulu ve tipik iyi-kötü mücadelesini merkezine alıyor.

CIA’nin gerçek kimliğini kimsenin bilmediği en yetenekli ajanı yanlışlıkla teşkilatın karanlık sırlarını ortaya çıkarıyor ve bu başına ödül koyulmasına neden oluyor. Ertesinde, uluslararası suikastçılar tarafından küresel bir insan avı başlatılıyor. Kendisi gibi yetenekli ama insani yönleri zayıf olan psikopat bir suikastçı, ajanımızın peşine takılıyor ve soluksuz bir kovalamaca başlıyor.

Yüksek adrenalin, kavga ve dövüş vaad eden filmde iyi ajanı Ryan Gosling, psikopat ajanı ise Chris Evans oynuyor. Onlara son dönemin genç kadın oyuncularından Ana de Armas eşlik ediyor.

Bu arada Evans’ın kötü rolde başarılı olduğunu da belirtelim.

İyi seyirler…