CİNSEL TRAVMA NEDİR?

Cem Keçe

Cinsel travma, cinsel olarak istismar edici davranışlara maruz kalmaktır. Cinsel istismar, faile bir tür cinsel tatmin vermeyi amaçlayan her türlü uygunsuz, kasıtlı davranıştır. Bu davranış fiziksel (cinsel bir şekilde dokunma, öpme vb.), sözlü (cinsel eylem tehditleri, cinsel içerikli konuşma vb.) ya da görsel (cinsel görüntüleri ya da eylemleri izlemeye zorlamak vb.) olabilir. Bu davranışlar, birinin fiziksel olarak incinmesine, yoğun bir korku yaşamasına ve hatta cinsel eylemlerde bulunmaya zorlanmasına yol açabilir. Cinsel travma ile ilgili gerçek sayıları bilmek zor, çünkü cinsel saldırı ve istismarın yalnızca %25’i bildirilmektedir. Bazı cinsel istismar olayları güvenlik korkusu, inanılmayacağı düşüncesi, utanç veya suçluluk duyguları, hatta kendi deneyimlerini inkâr etme nedeniyle bildirilmemektedir. Bazıları ise çok genç oldukları veya iletişim biçimlerini etkileyen başka sınırlamaları olduğu için ifşa edememektedirler.

CİNSEL TRAVMA BELİRTİLERİ

Herkes, özellikle yaşına ve mevcut destek sistemine bağlı olarak, cinsel travmadan farklı şekilde etkilenir. Cinsel travmadan kurtulanlar, doğası gereği fiziksel, davranışsal ve duygusal olan Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB) belirtileri gösterebilirler. TSSB, travma tepkisi ile ilişkili klinik bir tanıyı ifade eder. TSSB, travmaya yanıt olan bir semptom paterni ile birlikte teşhis edilir. Bu semptomlar, müdahaleci ve canlı geri dönüşleri, travmayla ilgili düşünceleri ve hatta rüyaları, insanlar, yerler veya nesneler gibi herhangi bir hatırlatıcıyla ilişkili kaçınma veya uyuşmayı ve zayıf konsantrasyon, hafızadaki boşluklar gibi işlevsel tepkileri içerir. TSSB teşhisi konan herkes travma yaşamış olsa da travma veya istismar yaşayan herkes TSSB’ye sahip olmayacaktır.

Cinsel travmanın etkileri zihinsel, fiziksel ve duygusal işlevleri etkileyebilir. Bu etkiler ve belirtileri her kişide farklı olmakla birlikte cinsel travmanın genel belirtileri aşağıdakileri içerebilir:

• Uyku düzenindeki değişiklikler (daha fazla, daha az, sık uyanma, kâbus görme vb.),
• Sosyal davranış veya arkadaş grubundaki değişiklikler,
• Hijyen değişiklikleri,
• Zayıf konsantrasyon,
• Okul veya iş performansındaki değişiklikler,
• Ruh halindeki değişiklikler (depresif belirtiler, sinirlilik, sık ağlama vb.),
• Kendine zarar verici davranışlarda bulunmak,
• Madde kullanımı,
• Duygusal uyuşma,
• Olayın anısını tetikleyebilecek tüm kişilerden ve yerlerden kaçınmak,
• Travma yaratan sahneleri canlandıran müdahaleci düşünceler,
• İntihar düşüncesi ya da girişimi.

Cinsel travmadan sonra günlük yaşama uyum sağlamak zor olabilir çünkü bu kişiler kişisel ilişkilerinde, işe veya okula dönmede, normallik ve kimlik duygusunu yeniden kazanmada zorluk yaşayabilirler. Sağlıklı cinsel deneyimler bile travmalarının geri dönüşlerini tetikleyebileceğinden, cinsel kaygı da yaşayabilirler. Cinsel travma konusunda destek almak çok önemlidir. Travmanın fiziksel istismar içermesi durumunda, mümkün olan en kısa sürede profesyonel yardım almak en iyisidir.

CİNSEL İSTİSMAR TÜRLERİ

Cinsel istismar çeşitli ortamlarda yaş ve cinsiyet gözetmeksizin gerçekleşebilmektedir. Yaygın olarak görülen cinsel istismar türleri aşağıda özetlenmiştir.

1. İş Ortamında Cinsel İstismar: Çalışanlar ile ilgili kararlarda ve beklentilerin gerçekleşmesinde daha üst mevkide olan birinin cinsel talepleridir. Bunun sonucunda tacize uğrayan kişinin fiziksel ve psikolojik sağlığı bozulur, iş doyumu azalır ya da işten ayrılma söz konusu olur.

2. Okul Ortamında Cinsel İstismar: Eğitimsel desteklerde öğrenciden daha fazla güce sahip olan kişinin, öğrenciye yönelik cinsel talepleridir. Mağdur üzerinde duygusal, fiziksel ve akademik olarak olumsuz etkileri olur.

3. Evlilikte Cinsel İstismar: Kadının, eşi tarafından, istemediği halde ve istemediği şekilde cinsel ilişkiye zorlanması ve cinsel ilişkide bulunmasıdır. Kadınların çoğunun bu durumun tüm olumsuz etkilerine rağmen evliliklerini sürdürmesinin nedenleri şunlardır: Kalıplaşmış geleneksel cinsiyet rolünü kabul etme; ekonomik açıdan eşine bağımlı olma, çaresiz hissetme, bundan kurtuluş olmadığını düşünme; eşinin değişeceğine inanma, öfke ve şiddeti inkâr etme; daha fazla şiddet görmekten korkma, çocuklarını kaybetmekten korkma; destek kaynağının olmaması.

4. Çocuk İstismarı: Çocuk cinsel istismarı genellikle ebeveynler, akrabalar, komşular gibi çocuğun tanıdığı ve güvendiği biri tarafından tecavüz gibi cinsel saldırı eylemleri ve diğer cinsel fiziksel temas şekillerinin yanı sıra, çocuğu, cinsel aktiviteleri izlemeye, cinsel davranışlar sergilemeye teşvik etme gibi fiziksel temasın olmadığı faaliyetleri içerir.