TARİHTE BUGÜN

Haber Merkezi

TARİHTE BUGÜN

9 Ocak 1964 - Halide Edip Adıvar 80 yaşında hayata gözlerini yumdu.

Halide Edib ADIVAR 1884-1964

Yazar, siyasetçi, akademisyen ve öğretmendir. Halide Onbaşı olarak da bilinir.

1884 yılında İstanbul'da doğdu. Yedi yaşındayken yaşını büyüterek başladığı Üsküdar Amerikan Kız Kolejinden bir öğrencinin ihbarı üzerine bir sene sonra uzaklaştırıldı. Evde özel ders alarak ilköğrenimini tamamladı. 1897’de İngilizce öğrenirken çevirdiği Jacob Abbott'un "Ana" adlı eseri yayınlandı. 1899 yılında bu başarısı nedeniyle II. Abdülhamit tarafından Şefkat Nişanı ile ödüllendirildi.

Daha sonra kolejin yüksek sınıfına geri dönerek İngilizce ve Fransızca öğrenmeye başladı. Halide Edib, Üsküdar Amerikan Kız Kolejinden lisans derecesi alan ilk Müslüman kadın oldu.

Ünlü İngiliz matematikçilerin yaşam öykülerini, birkaç Sherlock Holmes hikâyesini ve çok sayıda eseri Türkçeye çevirdi. Kurtuluş Savaşı’nda cephede Mustafa Kemal'in yanında görev yapmış bir sivil olmasına rağmen rütbe alarak savaş kahramanı sayıldı. Savaş yıllarında Anadolu Ajansının kurulmasında rol aldı ve gazetecilik yaptı. II. Meşrutiyet'in ilanı ile birlikte yazarlığa başlayan Halide Edib, gazetelerde kadın haklarıyla ilgili yazılar yazdı. İlk yazısı Tanin'de yayımlandı. İlk yazılarında Halide Salih imzasını kullandı. Kız öğretmen okullarında öğretmenlik ve vakıf okullarında müfettişlik görevlerinde bulundu.

Yazdığı yirmi bir roman, dört hikâye kitabı, iki tiyatro eseri ve çeşitli incelemeleriyle Meşrutiyet ve Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı’nın en çok eser veren yazarlarından biri oldu. Sinekli Bakkal adlı romanı en bilinen eseridir. 1926 yılından itibaren yurt dışında yaşadığı

14 sene boyunca verdiği konferanslar ve İngilizce olarak kaleme aldığı eserler sayesinde zamanının dış ülkelerde en çok tanınan Türk yazarı oldu. İstanbul Üniversitesinde edebiyat profesörü olan Halide Edib, İngiliz Filoloji Kürsüsü Başkanlığı ve bir dönem milletvekilliği yaptı. 9 Ocak 1964’te İstanbul’da hayatını kaybetti.

Roman

1909: Heyulâ

1909: Raik’in Annesi

1910: Seviyye Talip

1912: Handan

1912: Yeni Turan

1913: Son Eseri

1918: Mev'ud Hüküm

1923: Ateşten Gömlek

1923: Vurun Kahpeye

1924: Kalp Ağrısı

1928: Zeyno'nun Oğlu

1936: Sinekli Bakkal

1937: Yolpalas Cinayeti

1939: Tatarcık

1946: Sonsuz Panayır

1954: Döner Ayna

1958: Akile Hanım Sokağı

1958: Kerim Usta'nın Oğlu

1959: Sevda Sokağı Komedyası

1961: Çaresaz

1963: Hayat Parçaları

Hikâye

1911: Harap Mabetler

1922: Dağa Çıkan Kurt

1963: İzmir'den Bursa'ya

1974: Kubbede Kalan Hoş Seda

Anı

1962: Türkün Ateşle İmtihanı

1963: Mor Salkımlı Ev

Oyun

1916: Kenan Çobanları

1945: Maske ve Ruh

Popüler kültürdeki yeri

1993'te Amerikan TV dizisi The Young Indiana Jones Chronicles'ın "Istanbul, September 1918" adıyla yayınlanan 25. bölümünde Halide Edib'i Zuhal Olcay canlandırdı. 1994 yılında TRT 1'de yayınlanan Kurtuluş dizisinde Ayda Aksel, 2017'de Kanal D'de yayınlanan Vatanım Sensin dizisinde Selma Ergeç ve 2020 yılında yine TRT 1'de yayınlanan Ya İstiklal Ya Ölüm dizisinde Dolunay Soysert tarafından canlandırılmıştır. Yüz Yıllık Mucize dizisinin bir bölümünde yer almıştır