"Yüksek enerji maliyeti sanayiye yıkıldı"

İlknur Yağumli

ANKARA- Eski TEDAŞ Genel Müdür Vekili Osman Nuri Doğan, elektrik ve doğal gaz zamlarına dikkat çekerek, hem doğal gazın hem elektriğin yüksek maliyetinin sanayicinin üzerine yıkıldığını söyledi. Doğan, "Ya sanayi tamamen durur ya da ürettikleri malların fiyatlarını anormal artırırlar. Sanayinin temel girdisinin başında elektrik gelir. Siz ana girdisini artırırsanız ne olur? Direkt üretime yansır bu da değişmez bir kuraldır. Seçim odaklı hareket ediliyor. Vatandaşı nereye kadar korursun? Seçim kazanıncaya kadar" diye konuştu.

Doğan, ağustos ayı elektrik üretim verilerini ve elektrik zammını GAZETE DURUM'a şöyle değerlendirdi:

(Ağustos ayında toplam elektrik üretiminde doğal gazın payı yüzde 21.61 olurken, suyun payı yüzde 24'ü aştı. İthal kömürün payı yüzde 16.41 oldu. Yenilenebilir kaynakların payı da yüzde 21.43 olarak kayıtlara geçti. Geçen yıl ocak-ağustos döneminde toplam 223 milyar 564 milyon kilovatsaat elektrik üretildi. Bu yıl aynı dönemde üretilen elektrik miktarı 222 miyar 89 milyona geriledi. Geçen yıla göre üretim düştü.)

Gazdan üretim azaldı: Geçen sene su gelirlerinin azlığı sonucu hidrolik üretim azdı. Onun yerine ikame tek kaynak olan doğal gaz kullanılmak zorunda kalındı. Doğal gaz geçen sene yüksekti bu sene su gelirlerindeki artışa paralel hidrolik üretim arttı ve doğal gaz tüketimi azaldı. Yenilenebilirde yeni yapılan üretim tesislerinin servise girmesiyle giderek yükseliyor. Şu anda bizim yenilenebilir payımız Avrupa ve dünya ortalamasının çok üzerinde. Hidrolik de aslında yenilenebilir. İkisini topladığımızda yüzde 40-45,5 gibi bir oran var. Bu oldukça iyi. Aslında hidrolik üretimi daha da artırılabilir. Genelde büyük hidrolik santrallar Elektrik Üretim Anonim Şirketi'nin (EÜAŞ). Öyle olunca bu santrallara fazla yüklenmiyorlar. Çünkü doğal gazın Avrupa'daki gelişimi zaten olumsuz. Bunun sonucu olarak da tarifelerde anormal yükselmeler başladı. Hidroliği isteseler daha da artırabilirler ancak kışın doğal gazda herhangi bir sorunla karşılaşılma ihtimaline karşın hidroliği dikkatli kullanıyorlar. Yoksa hidrolik yüzde 28'e kadar çıkardı.

Elektrik ve doğal gaz zamları: Enerji Piyasaları İşletme A.Ş'de (EPİAŞ) PTF'ler (piyasa takas fiyatı) anormal şekilde yükseldi. Ağustosta EPİAŞ'ta oluşan ortalama piyasa takas fiyatları 3 TL'yi aştı. Eylül ayında PTF 4 liranın üzerine çıkacak. Çünkü bunu belirleyen en büyük faktör doğal gaz ve ithal kömür. Bizim doğal gaz fiyatlarında BOTAŞ'ın geçmişte yaptığı uzun vadeli kontratlar vardı. Maalesef bu kontratları değiştirdiler. Değiştirince Avrupa fiyatlarına endekslediler. Doğal gaz maliyeti anormal arttı. Hazine'den kaynak yaratılsa da bu kaynak yetersiz .Doğal gaz  fiyatları hızla arttı. O yüzden elektrik ve gaz fiyatlarını artırdık demek kolaya kaçmaktır. Kurdaki artış da fiyatları etkiledi. 

Hem doğal gazı hem elektriği sanayicinin üzerine yıkıyorlar: Hem doğal gazı hem elektriği sanayicinin üzerine yıkıyorlar. Ya sanayi tamamen durur ya da ürettikleri malların fiyatlarını anormal artırırlar. Sanayinin temel girdisinin başında elektrik gelir. Siz ana girdisini artırırsanız ne olur? Direkt üretime yansır, bu da değişmez bir kuraldır. Dünyadaki örneklere bakarsak sanayi, meskenin altında elektrik alır. Türkiye hariç. Bakın Avrupa'daki rakamlara, hep sanayi tarifesi meskenin altındadır. Çünkü biliyorlar sanayiciye bunu yüklersen bu da maliyet olarak halka yüklenecek demektir. Bizde tam tersi uygulanıyor.

Seçim odaklı hareket: Seçim odaklı hareket ediliyor. Vatandaşı nereye kadar korursun? Seçim kazanıncaya kadar. Seçimden sonra maliyetleri yansıtacaklar. Kimse cebinden bir şey vermez. Verirse tüketici verir. Ne yaparsanız yapın bütün maliyetleri tüketici öder. Vatandaş gazdan ve elektrikten tasarruf ediyor. Çünkü parası olmadığı için kullanamıyor. Binaları sabahlara kadar aydınlatanlar, havalar sıcak diye klimaları 20 dereceye ayarlayıp camları açanlar, sabahlara kadar lambaları gereksiz yere yakanlar, sabit saat uygulamasından vazgeçmeyenler... Bu sabit saat uygulamasını da düzeltmeleri lazım. O da ek tüketim getirecek eğer düzeltilmezse. Ayrıca Avrupa'daki gibi enerji kısıtlamalarının bizde de yapılması gereklidir. Birtakım önlemler alınmak zorunda. 1 m3 daha az doğal gaz kullanmak için her türlü önlemi almak zorundayız. Özellikle resmî dairelerde.