Putin’in Şantaj Diplomasisi

Gazete Durum Günce

Kremlin tahıl anlaşmasından neden vazgeçti? Moskova ne elde etmek istiyor?

Rusya, Ukrayna’nın 29 Ekim'de Sivastopol limanında demirleyen gemilere saldırdığını gerekçe göstererek tahıl anlaşmasından çekilme kararı aldığını duyurdu. Moskova, "Ukrayna tarafından gerekli yazılı garantileri aldıklarını" belirterek anlaşmaya kısa sürede geri döndü. Moskova, bu ikircikli politikası ile Avrupa’ya "sayılı gün çabuk geçer, 18 Kasım yaklaşıyor, rehavete kapılmayın" mesajı verdi. Bu mesaj Ukrayna’ya silah temin eden ülkeler tarafından alınmış olmalı.

Ukrayna tarafı saldırı iddialarını yalanladı. Rus gemilerinin gerçekten saldırıya uğrayıp uğramadığı ve gemilerin tahıl zinciri içerisinde olup olmadığı konusunda uluslararası kamuoyu aydınlatılmış değil. Bu şüpheler Rusya'nın anlaşmayı bozmak için hayali bir saldırı üzerinden şantaj diplomasisi yaptığı fikrini güçlendiriyor.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, ‘Eğer Tahıl Anlaşması’ndan geri çekilirsek, gelecekte Ukrayna’dan Türkiye’ye tahıl tedarikini engellemeyeceğiz’ sözleri, Türkiye’de memnuniyetle karşılanırken Batı’da endişelere neden oldu. Putin açıklamasında artan küresel enflasyon karşısında Türkiye’nin de bundan nasibini alacağını söylemedi.

Avrupa enerjiyi depolayarak kışı geçirebilir duruma gelmiş görünüyor.18 Kasım’da 120 günlük anlaşmanın sona ermesi ile birlikte tahıl taşıyan gemiler Ukrayna limanlarına hapsedilecek olurlarsa başta Orta Doğu ve Afrika olmak üzere gelişmekte olan ülkelerde kıtlık ve siyasi istikrarsızlık riski baş gösterecektir. Doğal gaz depolarını dolduran Avrupa’nın tahıl silolarının boş olması, Moskova’nın tahılı bir silah olarak cepheye sürmesi için bir motivasyon olabilir.

Putin, Ukrayna’nın tahıl ihracatından para kazanmasından rahatsız. Moskova, Ukrayna’nın tahıl ihracatını engelleyerek bu ülkenin finans sistemi üzerinde doğrudan baskı kurmak istiyor. Bu durum savaş stratejisi açısından normal karşılanabilir. Fakat böyle bir senaryonun gerçekleşmesi Karadeniz’e sahildar ülkelerin istikrarını tehdit edecektir. Putin her cephede kazanan olmak istiyor. Bu nedenle Rusya tahılı silahlandırdıkça küresel enflasyon artmaya devam edecektir. Rusya basıncı çok artırmaktan kaçınacaktır. Muhtemelen Moskova, 18 Kasım'da BM ve Türkiye arabuluculuğunda yeniden masaya oturacak. Fakat o gün fiyatların bugünden daha pahalı olacağını şimdiden söyleyebiliriz.

Putin’in tahıl koridoruna yönelik yaptığı şantaj elinin giderek daraldığını gösteriyor. Kış mevsimi öncesinde medeni dünyaya bir darbe indirerek Avrupa’yı, Ukrayna’yı desteklemekten vazgeçirmeye çalışan Kremlin’in başarıya ihtiyacı var. Bu başarının hangi cephede olduğu Putin için çok önemli değil. Rusya, tahıl anlaşmasına uymaktan kaçınırsa Birleşmiş Milletler deniz taşımacılığının güvenliğini sağlayacak uluslararası bir yapı oluşturmayı düşünmelidir. Putin’in tahıl koridoruna yönelik şantajı uluslararası toplum tarafından bir bütün olarak ele alınmalıdır. 

Putin, Avrupa ekonomisini Karadeniz’in soğuk sularında boğmak istiyor. BM ve dünyanın geri kalanı tahıl koridorunun güvenliğini sağlayamaz ise Putin’in şantaj diplomasisine sadece Avrupa değil bütün dünya boyun eğmek zorunda kalacak. Ne demişler tabancanın dolusu bir kişiyi, boşu kırk kişiyi korkutur. Tabanca mı dolu yoksa Avrupa’nın tahıl siloları mı boş, bekleyip göreceğiz.