Prof. Gülçubuk: “İçi boş ekmek dönemi başladı”

Deniz Dalgıç

ANKARA- İçi boş etmek dönemi başladı. İçi boş baklava, tost ve gözlemenin ardından ekmeğin de içi boşaldı. Prof. Dr. Bülent Gülçubuk, ekmek fiyatlarındaki artışa işaret ederek, “'İçi boşalan ekmek' dönemi başlamıştır. Giderek gramajı düşen buna karşılık fiyatı yükselen ekmek nedeniyle ekmekler artık adeta içi boş yani hamursuz bir biçimde sofralara geliyor” diye konuştu. Gülçubuk, ekmek fiyatlarındaki artışın gelir artışlarının üzerinde olduğunu vurgulayarak, “Ekmek karın doyurmuyor, daha fazla ekmek almak ve daha fazla bedel ödemek gerekiyor” dedi.

Prof. Gülçubuk, GAZETE DURUM'a ekmek fiyatlarını değerlendirdi. Gülçubuk'a yönelttiğimiz sorular ve yanıtları şöyle:

Artan ekmek fiyatlarını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Düşük gelirli nüfus açısından en önemli gıda gider kalemini oluşturan ekmek fiyatlarındaki artış nedeniyle “giderek içi boşalan ekmek” dönemi başlamıştır. Giderek gramajı düşen buna karşılık fiyatı yükselen ekmek nedeniyle ekmekler artık adeta içi boş yani hamursuz bir biçimde sofralara geliyor. Böyle olunca da ekmek karın doyurmuyor ve daha fazla ekmek almak ve daha fazla bedel ödemek gerekiyor. Ekmek fiyatlarındaki artış gelir artışlarının üzerinde olunca da daha az ekmek tüketilmesi yani yeterince alınamaması ya da daha fazla para ödenmesi gerekiyor. Bu ise asgari ücretlinin, emekçinin daha zor koşullarda sağlıksız ve yeterince beslenememe sorununu ortaya çıkarıyor.

Dar gelirli için ekmek erişilebilir olmaktan çıktı mı?

2011-2022 yılları arasında asgari ücret miktarı ile ekmek satın alma gücü arasındaki pariteye bakıldığında artık ekmeğe erişimin bile ne kadar zor hale geldiği ortaya çıkıyor. 2011 yılında asgari ücret 659 TL/ay iken, 2022 yılının ilk 6 ayı için bu rakam 4 bin 250 TL’ye çıkmıştır. Yani 2011-2022 yılları arasında asgari ücret yüzde 544,9 oranında artmıştır. Buna karşılık 2011 yılında 1 kilogram ekmek 2 TL iken, 2022 Haziran ayında 1 kilogram ekmeğin fiyatı 20 TL sınırına ulaşmıştır. Yani, 2011-2022 yılları arasında ekmeğin fiyatı yüzde 900 oranında artmıştır. Eğer adet üzerinden bir değerlendirme yapacak olursak, 2011 yılında asgari ücret ile bin 317 adet ekmek alınabiliyorken, Haziran 2022 itibarıyla asgari ücret ile ancak 850 adet ekmek alınabiliyor. Alınan asgari ücret ekmek fiyatı karşısında erimeye devam ediyor. Dünyada ve ülkemizdeki buğday ve un fiyatlarındaki artışa bakılırsa bu dengesizliğin daha da devam edeceği görülüyor. Asgari ücretle daha az ekmek alınmaya devam edilecektir. Çünkü iklim değişikliği, girdi maliyetlerindeki artış ve dünyada yaşanan olaylar nedeniyle buğday fiyatlar daha da artacaktır.

Buğday fiyatları ne durumda?

Ocak 2022’de dünya piyasalarında buğday yaklaşık 265 dolar/tondan işlem görürken, şu an 410 dolar/ton sınırını geçmiştir, yani en az yüzde 54’lük bir artış vardır. Aynı durum Türkiye için de geçerlidir.  Ocak-2022’de Türkiye’de buğday yaklaşık 4 bin 400 TL/tondan işlem görürken, şu an 7 bin 250 TL/ton sınırını geçmiştir. Yani en az yüzde 64’lük bir artış vardır. Türkiye’de buğday fiyatları dünya fiyatlarından daha hızlı bir seyir izlemektedir. Bu durum şunu ortaya çıkarmaktadır; henüz tam olarak buğday hasat sezonu bitmedi. Üretimimizin bize yetmeyeceği belirgin ancak açığın ne kadar olacağı kesin değil. Açık arttıkça buğday ithalatı daha da artacak ve bu da fiyatlara yansıyacaktır. Şu anda 5 TL. bandını zorlayan ekmek fiyatı kış aylarında çok daha fazla artış gösterebilecektir. Nitekim son 2-3 ayda ekmeğe yüzde 40-50 zam geldiği görülürse artış daha da yüksek olabilecektir. Bu da ekmeğin içinin daha da boşalacağının işareti olarak ortaya çıkmaktadır. Kısaca, ekmek artık fakirin umudu olmaktan çıkıyor, çıkmıştır.