"Kurda yeni rekorlar görebiliriz"

Deniz Dalgıç

ANKARA- Ekonomist Uğur Civelek, doların yeniden 17 TL seviyesine yükseleceğine ilişkin öngörüsünde haklı çıktı. Civelek, dolar kurunun 17 TL'yi aşmasının ardından, “Hep tepkisel yaklaşımlarla kuru tutmaya çalışıyorlar ama tepkisel olduğu için hem eldeki imkanları israf ediyorlar hem de sorunu ağırlaştırıyorlar. Sonuç sürpriz değil” dedi. Tarımdan sanayiye maliyet artışlarına dikkat çeken Civelek, “Bu, kuru da iyice alevlendiren bir husus. Tahminler daha olumsuza doğru kayacak. Bayramdan sonra kurda belki yeni rekorlar da görebiliriz” dedi.

Ekonomist Uğur Civelek, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) TL kredi kullanımı için döviz varlığı sınırı getirme kararı sonrasında, "Bu hesap tutmaz. Önümüzdeki hafta yine dolar kurunu 17 TL'nin üzerinde görürsünüz" açıklamasında bulunmuştu. Dolar kuru yeniden 17 TL'yi aştı.

Civelek, ekonomiye ve dolar kurunun seyrine ilişkin GAZETE DURUM'a konuştu. Civelek'e sorduğumuz sorular ve yanıtları şöyle:

BDDK'nın “TL kredi kullanımı için döviz varlığı sınırı getirme” kararının ardından "Bu hesap tutmaz. Önümüzdeki hafta yine dolar kurunu 17 TL'nin üzerinde görürsünüz" öngörünüzde haklı çıktınız. Bununla ilgili ne düşünüyorsunuz?

Şu anda ekonomi öncelikleri ile siyasetin öncelikleri çatışıyor. Türkiye'yi yönetenler, bu Cumhurbaşkanlığı sisteminde siyasi öncelikleri ön plana alıyor. Ekonomiyi ikinci plana atıyor. Onun için ekonomide hiçbir değeri olmayan uygulamalara yöneliyorlar. Enflasyon patlıyor. Maliyet kökenli bir enflasyon, gelir dağılımını bozan bir enflasyon. Hep tepkisel yaklaşımlarla kuru tutmaya çalışıyorlar ama tepkisel olduğu için hem eldeki imkanları israf ediyorlar. Hem de sorunu ağırlaştırıyorlar. Onun için bu sonuç sürpriz değil.

Dolar ve ekonominin seyri sizce nasıl olacak?

Bir şeylerin değişmesi gerekiyor. En son bakıyorsunuz haziran enflasyonu çıktı, asgari ücrette ayarlama başladı. Tarımdan sanayiye tüm maliyetler arıyor. Bu, kuru da iyice alevlendiren bir husus. Tahminler daha olumsuza doğru kayacak. Bayramdan sonra kurda belki yeni rekorlar da görebiliriz.

Temel anlayış değişmeden, ekonominin gereklerine öncelik vermeden süreci tersine çeviremezler, sürecin ağırlaşmasını önleyemezler. Çünkü her şey, siyasi önceliklerine göre, oy kaybını azaltmaya yönelik... Hep içeride sorunları ağırlaştırıp, günü kurtarmaya yönelik uygulamalar... Bütçenin iki yakası bir araya gelmeyecek. 20 yıl öncesine geri döndük. Hem bütçe açığı hem de cari açık patlıyor. Rezervler eriyor. Bu koşullarda Türkiye durgunlaşır, işsizliği de artar, enflasyon da patlar. Bu ortamda kuru tutamazlar. Kimse yatırım yapmaz. Türkiye finansman da bulamamaya başlar.

Sürecin tersine dönmesi için sizce ne yapılması gerekiyor?

Türkiye'de yapılması gereken belli. Siyasi yapı ülkenin çıkarlarını ön plana alacak. Halka da gelip “Bunların yapılması lazım” diye anlatacak. Fedakârlığın da paylaşılması lazım. Tabii ki burada fedakârlıkları paylaşırken varlıklara daha fazla dokunmak zorundasınız. Çünkü kaybedecek hiçbir şeyi kalmamış insanlardan fedakârlık isteyemezsiniz. Onun için çok zor bir durum var. Siyasi yapı gerekeni yapmıyorsa çökecek. Zaten Türkiye'de siyasi yapı iktidarıyla, muhalefetiyle intihar ediyor. Ve Cumhuriyet tarihinin en ağır krizine girdik. Yapılması gerekenin en ufak kırıntısı ne iktidarda var ne muhalefette var.

BDDK kararı gibi yeni tedbirlerle kuru baskılamaya yönelik hamleler bekliyor musunuz?

Tersten örnek vereyim; Rusya-Ukrayna meselesini ele alın. Batı korkunç yaptırımlarla Rusya'nın üstüne gitmeye çalıştı. Rusya'nın ne yapacağı belliydi; kambiyo rejimini değiştirdi. Rezervlerini kuru tutmak için harcamadı. Başka önlemler aldı. Bugün bakıyorsunuz, dünya kötüye gidiyor; Rusya rahat. Birilerinin öngördüğü gibi kötü olmadı. Tedbirlerini baştan aldı. Ekonomik önceliklerine göre davrandı.

Türkiye 2019'da iki bakana yaptırım uygulandığında kambiyo rejimini değiştirip rezervleri israf etmeseydi, bugün bu noktada olmazdık. Yani Batı kızmasın diye Batı'nın ağzına bakarak yaparsanız ya da yapılması gerekeni yapmazsanız, çıkar çatışmalarını görmezden gelirseniz sonuçta krizden krize yuvarlanırsınız. Biz rezervleri harcadık. Faizleri olduğundan düşük tutmaya çalıştık. Tasarrufa en çok ihtiyacımız olan dönemde içeride tasarruf edenleri cezalandırdık. Kısacası, fırtına ektik, kasırga biçeceğiz.