"Hemen uyutmayı düşünmeyin, atlar iyileşebilir"

İleyda Özmen

ANKARA – İstanbul Veliefendi Hipodromu'nda düzenlenen 96. Gazi Koşusu'nda arka ayak bileği kırılan Dollar Man isimli atın uyutulmasının ardından atların uyutulma nedenleri gündeme geldi. Uzman Cerrah Veteriner Hekim Erman Pektezel, at sahiplerinin atlarıyla kurdukları duygusal bağa dikkat çekerek, genç atların yaşlı olanlara oranla daha çok uyutulduğunu söyledi. Atların hangi hastalığa yakalanırsa yakalansın öncelikli olarak uyutulma düşünülmeden tedavi edilebileceğini vurgulayan Pektezel, “Atların yakalandığı hastalıkların büyük kısmı olumlu geri dönüşlü ve uygun tedaviyle ortadan kalkacak hastalıklar. Özellikle travma ve ortopedik hastalıklarda atlar tedavi edilebilir. Yani atlar iyileşebilir. Fakat eski koordinasyonu yakalayıp yakalayamayacağı geçirdiği hastalığa bağlı olarak değişir” dedi.

Veteriner Hekim Pektezel, atların yarışlarda sakatlanmalarını, yaşadıkları hastalıkları ve uyutulma sebeplerini GAZETE DURUM'a anlattı.

Geçtiğimiz günlerde düzenlenen koşu yarışını bırakmak zorunda kalan Dollar Man’in jokeyi Kadir Tokaçoğlu, sakatlanan atının üstünden inerek koşuya devam etmedi. Herkesin buruk bir şekilde izlediği o anların ardından yarışın tamamlanmasıyla Dollar Man’in kontrolleri yapıldı ve arka ayak bileğinde kırık olduğu anlaşıldı. Genç sahibi Ender Mehmet Karaman’ın ilk atı olan 3 yaşındaki İngiliz safkanın uyutulmasına karar verildi. Bunun üzerine derin üzüntü yaşayan pek çok insanın aklına, “Atlar neden uyutuluyor?” sorusu takıldı.

Üzücü olayın ardından konuştuğumuz Veteriner Hekim Pektezel, genç atların yaşlı atlardan daha çok uyutulduğunu belirtirken, yaşlı at sahiplerinin atlarıyla yıllarca kurmuş olduğu duygusal bağdan dolayı onları uyutmak istemediklerine dikkat çekti. Genç atları gözden çıkarmanın at sahipleri için daha kolay olduğunu ifade eden Pektezel, “Yaşlı atlar daha dingin yapıya sahip oldukları ve yaş itibariyle de daha ağır hareket ettikleri için genç atlara oranla daha az yaralanır. Genç atlar çok meraklı, çok ürkek ve çok hareketli oldukları için daha fazla sakatlık yaşıyorlar. Genç atlar saydığım nedenlerden dolayı yararlandıkları ve beklentileri karşılayamadıkları için sahipleri tarafından maalesef uyutulması isteniyor” diye konuştu.

Veteriner Hekim, yarış atları ve ırk yarışmalarında başarı göstermesi beklenen atlar için şunları söyledi: “Yarış kazanması beklenen genç bir at ciddi bir yaralanma yaşadıysa ya da ırk yarışmalarında başarı göstermesi beklenen genç at vücudunda ciddi yaralar barındırıyorsa sahipleri tarafından gözden çıkarılıyor.”

“Atlar iyileşebilir”

Atların hangi hastalığa yakalanırsa yakalansın öncelikli olarak uyutulma düşünülmeden tedavi edilebileceğini vurgulayan Pektezel, “Atların yakalandığı hastalıkların büyük kısmı olumlu geri dönüşlü ve uygun tedaviyle ortadan kalkacak hastalıklar. Yani atlar iyileşebilir. Burada önemli olan yaşanan hastalığın ne olduğudur” dedi. Özellikle travma ve ortopedik hastalıklarda atların iyileşebileceğinin altını çizen Pektezel, “Fakat eski koordinasyonu yakalayıp yakalayamayacağı geçirdiği hastalığa bağlı olarak değişir. Yani fizyolojik açıdan iyileşse bile beklentileri karşılamama durumu söz konusu” diye devam etti.

Ön bacaklar daha fazla yıpranıyor

Atların öncelikli olarak ön bacaklarından yaralandığına dikkat çeken Pektezel, sebebini şöyle açıkladı: “Atların vücut yapıları dolayısıyla arka bacakları çok daha kalın ve daha kaslı, ön bacaklar ise çok daha narin oluyor. Karşılaşılacak problemlerde ilk temas ön bacaklarda oluyor. Ayrıca anatomik yapılar dolayısıyla özellikle ön bacak tendonları daha çabuk yorulan, daha çabuk yıpranan, daha çabuk hastalanan dokulardır. Vücut ağırlığının büyük kısmını da taşıyan, özellikle koşu ve spor sırasında, ön bacaklar çok daha fazla yıpranır.”

Atların geçirdikleri ağır kazalar ve performans sergileyemedikleri durumlarda sahiplerinin hemen uyutma seçeneğini değerlendirdiğini vurgulayan Pektezel, "Hayatı tehdit eden kronik hastalıklar dışında bazı durumlarda safkan atlar performans sergilemeseler bile damızlık olarak kullanılmaya başlanabilir. Bu gibi durumlarda uyutma son tercih oluyor. Fakat genç, safkan taşımayan ve performans dışında faaliyet gösterilmeyen atlar, geçirdikleri ağır hastalıklar sonrasında at sahipleri tarafından uyutuluyor. Bununla birlikte özellikle ayak hastalığı ve kemik kırıklığı gibi atların yürüme yeteneklerini etkileyen bazı durumlarda uyutma işlemi bazen tedavinin bir parçası oluyor" dedi.

Kullanılan antibiyotiğe dikkat edilmeli

Pektezel, atlarda antibiyotiklerin çoğunlukla bakteriyel hastalıkların tedavisi, deri bütünlüğünü bozan açık yaralar, kontaminasyon, mide ve bağırsak florasında negatif yönlü değişimler için kullandığını; hastalığın seyrine, bulunduğu sisteme, at üzerinde yarattığı semptomlar gibi faktörler göz önünde bulundurularak antibiyotik grubunun belirlendiğini kaydetti. Pektezel, antibiyotik grubu belirlendikten sonra atın yaşı, kilosu, vücut kondisyonuna göre ilaç dozunun ayarlanması gerektiğini belirtti.