Eski TEDAŞ Yöneticisi Doğan: "EPDK kararı Anayasa'ya aykırı"

İlknur Yağumli

ANKARA- Eski Türkiye Elektrik Dağıtım AŞ (TEDAŞ) Genel Müdür Vekili Osman Nuri Doğan, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun (EPDK) lisanssız elektrik üreticisine yönelik Resmi Gazete'de yayımlanan kararının Anayasa'ya aykırı olduğunu söyledi. İhtiyaç fazlası enerjinin Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması'na (YEKDEM) bedelsiz katkı olarak aktarılacak olmasını eleştiren Doğan, "Bedelsiz aktarım nasıl denilebilir? Devlet bunu isteyemez. Bedava demek artık işin uç noktası. Üretici niye devlete bedava enerji verecek?" ifadelerini kullandı. Bu kararın mahkemeye taşınacağını belirten Doğan, "Bu mantıkla gidilirse gelecek sene elektrikte yüksek zamlarla karşılaşmamız kaçınılmaz olur” diye konuştu.

EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz, Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği’nde değişikliğe gidildiğini duyurduktan sonra EPDK'nın aldığı karar Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Karara göre, bir önceki yıl tesisin tüketimi olmaması halinde bu tüketim miktarı, mevcut aylık tüketimlerinin ortalaması baz alınarak yıllık olarak hesaplanacak. Lisanssız elektrik üretim tesislerinin içinde bulunulan yılda şebekeden çektiği mahsuplaşılmamış elektrik tüketiminin bu şekilde belirlenen toplam elektrik tüketimini geçmesi halinde, satışa konu edilecek ihtiyaç fazlası enerji, içinde bulunulan yıl verileri dikkate alınarak hesaplanacak.

Kararda, üretim ve tüketim tesisinin aynı ölçüm noktasında yer aldığı tesislerde, mahsuplaşılmamış ham tüketim miktarının, tesis edilecek tek yönlü üretim sayacı verileri dikkate alınarak belirlenmesine hükmedildi. Bu yöntemlerle belirlenen tüketim miktarı esas alınarak belirlenecek ihtiyaç fazlası enerjinin üzerinde üretilerek şebekeye verilen enerji, görevli tedarik şirketi tarafından üretilerek sisteme verilmiş olarak kabul edilecek. Bu enerjiyle ilgili piyasa işletmecisi ve tedarik şirketi tarafından herhangi bir ödeme yapılmayacak ve YEKDEM'e bedelsiz katkı olarak dikkate alınacak.

Sanayi kuruluşlarının kendi tüketimlerinin gerektirdiği kurulu güçten daha fazla kurulu güce sahip lisanssız olarak güneş enerjisi santrali (GES) kurma ve fazla elektriği sisteme satmaya imkan tanıyan düzenleme bu kararla değişiyor. Sanayiciler ise fazla elektriği sisteme satma imkanı gözeterek yatırım yapıldığını, ilave maliyetin ödendiği, ayrıca bu kararın yeni yatırımları önleyeceğini ileri sürerek düzenlemeye itiraz etti. Kurulu gücü 50 kW ve altındaki mesken abone grubu ile ilişkilendirilen üretim tesisleri EPDK'nın bu kararının kapsamı dışında tutuldu.

Eski TEDAŞ Genel Müdürü Osman Nuri Doğan, EPDK'nın bu kararını GAZETE DURUM'a şöyle değerlendirdi:

"Bu yapılan işlem Anayasa'ya aykırı, devletin hukuk güvenliği sağlama ilkesine aykırı. Maçın yarısına gelmişken kural değiştirilemez. Böyle bir şey yapılamaz. Eğer hukuk devletiysek bu kararın yargıdan dönmesi gerekir. En çok dikkatimi çeken EPDK Başkanının açıklamasına baktığımız zaman, tarımsal sulamadan şikayet ediyor. Kuralları baştan koymak zorundasınız yani işin yarısına geldikten sonra, 'Kendi ürettiğini tükettiğin kadar kullanırsın, diğer kalanını bize bedava verirsin' demek mantıksız.

Niye bedava verecek bu insanlar ürettiklerini? Buraya yatırım yaptılar, bankaya borçlandılar veya kendi parasını harcadılar. Sadece güneşten enerji üretiyorlar. Fiyatı belirleyen en önemli unsur ithal kömür ve doğal gazdır. Doğal gazı 2 bin 300 dolardan alıp elektrik üretirken, lisanssız elektrik üretenlere böyle sınır getirmek son derece yanlış bir uygulama. Bu dediğim gibi hukuka uygun bir şey değil. Bu insanlara 10 yıllık alım garantisi vermişlerdi. Verilen 10 senelik sürenin beklenmesi gerekirdi. Süre bittiği zaman yeni uygulama böyle olacak denilir. Yatırımcı da ona göre yatırımını yapar, istemezse de santrallerini kurmaz. Zaten tarım için yapılan adımlara bu ülkede hep bir engel getiriliyor. Tarıma yönelik olarak sanki bir art niyet var."

Doğan uygulamanın, kararın Resmi Gazete'de yayınlanmasından itibaren geçerli olduğunu, ancak bu tarihten önce kurulan santrallerin de bu uygulamaya dahil edildiğini, konutların ise kapsam dışında bırakıldığını anımsattı. 

"Tüketmeyen üretmesin deniyor"

EPDK'nın kararıyla elektrik tüketmeyenin üretmesine de izin verilmediğini anlatan Doğan, "Sen bir yıl öncesine kadar ne kadar tükettiysen ancak bu kadar üretebilirsin denerek, sınır getiriliyor. Devlet üreticiyi korumak zorunda. Çıkıp diyorsunuz ki 'güneş enerjisini kullanalım'. Tamam kullanıyor adam, niye engel oluyorsunuz? Sizin, '1 metreküp doğal gaz daha az kullanmak için uğraş verilmesi gereken dönemde yerli kaynak kullanımında engel getirmek doğru bir yaklaşalım değildir. Bu mantıkla gidilirse gelecek sene elektrik büyük zamlarla karşılaşmamız kaçınılmaz olur. ifadesini kullandı.

Devletin "bedelsiz aktarım" talep etme hakkının olmayacağını anlatan Osman Nuri Doğan şöyle devam etti:

"Devlet bunu diyemez. Bir örnek vereyim, maaşınızın asgari ücret kadarını alın kalanını devlete verin desek kim kabul eder? Buraya yatırımcılar binlerce dolar para harcadılar, borçlandılar. Devlet diyor ki lisanssız enerji üretenlere bana bedava ver. Bedava demek artık işin uç noktası. Devlet böyle bir şey isteyemez. Kimse kimseye bedava bir şey verir mi? Üretici niye devlete bedava enerji verecek? Sektörü akamete uğratıyorlar. Elektrikte bir kural vardır; eğer elektrik, tüketime en yakın noktada üretilirse kayıp azalır. Ne kadar tüketime yakın noktada üretiyorsanız o kadar siz dağıtımdaki kaybı azaltırsınız. Bu karar niye alındı anlam veremiyorum. Bunlar küçük hesaplar, 100 - 500 kilovat, megavat bile değil. Bunlara ödenen parayı dağıtım şirketleri üzerinden ödeniyor. Dağıtım şirketlerinin şu anda EPDK'nın yanlış politikaları, düzenleme ye tabi fiyat sistemindeki yanlış birtakım uygulamalardan sonra anormal alacakları doğdu. 30 milyara yakın alacakları var deniyor. Biriken bu alacaklar için zamlar zamanında yapılmadığı için bir şişkinlik oluştu. Ödenecek paraları azaltmaya yönelik bir düşünceleri de varsa buraya ödenecek para nedir ki, sektör içinde küçük bir para. Bu sektör 600-700 milyarlık bir sektör. Bunları toplasan yıllık 1 - 2 milyar tutar mı tutmaz mı bu belli bile değil. EPDK'nın kararı kesinlikle yargıya gidecek. Eğer bugünden itibaren kurulacak santraller için geçerli olsa bundan sonrası için yapabilirsiniz ama geçmişe dönük yapılmaması gerekir. Yaparsınız Anayasa'ya aykırı olur."