Ekonomist Civelek: "Emeğin payı azalıyorsa büyüme rakamında anormallik var"

İlknur Yağumli

ANKARA- Ekonomist Uğur Civelek, Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı ikinci çeyrek büyüme verilerini değerlendirerek, yüzde 7,6'lık büyüme rakamının gelecek için hiçbir şey ifade etmediğini ve itibari değerinin düşük olduğunu söyledi. Arka planda neler olduğuna bakılması gerektiğini belirten Civelek, "Bu rakamların arkasında yanlış para politikası, faizleri yapay olarak düşük tutmak, insanların kaçışması gibi pek çok şey var. Onun için bu rakamları gelecekte görmeyeceğiz bir daha" dedi. Açıklanan verilerde emeğin payının azaldığına dikkat çeken Civelek, "Asgari ücrete yapılan yüksek ayarlamaya rağmen emeğin payında azalma varsa o zaman hesaplamada anormallik var demektir. O anormallik olmasa böyle büyüme hiç çıkmayacaktır" değerlendirmesini yaptı.

TÜİK'in yılın ikinci çeyreğine (nisan-haziran) ilişkin büyüme rakamlarına göre, dönemsel gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) yüzde 7,6 arttı. Ekonomist Civelek, büyüme rakamını ve beraberinde açıklanan verileri GAZETE DURUM'a değerlendirdi. Bu büyüme rakamının gelecek için hiçbir şey ifade etmediğini söyleyen Civelek, "Bu rakamın açıklandığı gün Merkez Bankası'nın kredilerle ilgili aldığı kararlara bakarsanız, bu rakamın parlaklığının tümüyle gitmiş olduğunu görürsünüz. Bu rakamın arkasında ne var, ona bakmak lazım. Yanlış para politikası, faizleri yapay olarak düşük tutmak, insanların kaçışması gibi pek çok şey var arka planda" sözlerini kullandı.

"Hesaplamada anormallik var"

Civelek, büyüme rakamlarının gelecek dönemde görülmeyebileceğini kaydederek, "Bu büyüme verisine rağmen iktidar oy kaybediyorsa artık yapacağı hiçbir şey kalmamıştır. Bu rakam açıklandıktan sonra bankalar kredi vermeyi kestiyse bu verinin gideceği tek yer çöp sepetidir" dedi. Aynı verilere göre iş gücü ödemelerinin cari fiyatlarla Gayrisafi Katma Değer içerisindeki payı geçen yılın ikinci çeyreğinde yüzde 32,6 iken bu oran 2022 yılında yüzde 25,4 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise yüzde 49,2 iken yüzde 54,0 oldu. Emeğin payının azaldığına dikkat çeken Civelek, "Asgari ücrete yapılan yüksek ayarlamaya rağmen azalma varsa o zaman hesaplamada anormallik var demektir. O anormallik olmasa böyle büyüme hiç çıkmayacaktır" değerlendirmesini yaptı.

"Büyümenin kimi temsil ettiği tartışma konusu"

Civelek, inşaat sektörünün "anormal" şekilde şişirildiğini ve ekonomi yönetiminin faizi düşük tutma sebebinin rant kaynaklı olduğunu söyledi. Rantların şişirilmiş rakamlarla hesaplamalara dahil edilmesi durumunda hayali büyümenin ortaya çıkacağını vurgulayan Civelek, "Türkiye'nin gelir dağılımı bozulur, insanlar normal tüketimlerini yapamaz hale gelir, borçlarını ödeyemez. Büyüme rakamı böyle çıkar. Büyümenin kimi temsil ettiği tartışma konusu olur" diye konuştu. 

Hükümetin büyüme odaklı ekonomi stratejisini de değerlendiren Civelek, sözlerini şöyle sürdürdü: 

"Biraz daha geriye gidelim, iktidar büyümeyi mi önceliyor? Lafta var bu öncelik. Son 7-8 yıldır üretime önem verecek, yüksek katma değerli üretime geçecekler. O zaman soralım, bu büyüme içinde yüksek katma değerli üretimin payı nedir? Tarımın, sanayinin payı nedir? Artıyor mudur? Artmıyordur. O zaman neremiz büyümüş diye sormak lazım. Ağızlarından çıkan lafla ilgisi olmayan rakamlar ortaya çıkanlar. Detaylara bakma zahmetine girmedim çünkü rakamın itibari değeri düşük. Gelecek için hiçbir şey söylemiyor."