Çin, Rus gazını Avrupa'ya mı satıyor?

İlknur Yağumli

ANKARA- Enerji Uzmanı Ali Arif Aktürk, Çin'in Rus gazını Avrupa'ya sattığını ve Avrupa'nın gaz depolarını yüzde 77 seviyesine çıkardığı iddiasını değerlendirerek, bu ticaretin Avrupa'yı Çin'e bağımlı hale getirmediğini söyledi. Aktürk, durgunluğa giden Çin ekonomisinin böyle ticari hamlelerle kâr maksimizasyonunu artırmaya çalıştığını belirterek, "Avrupa'nın gaz deposu isterseniz yüzde 100 dolu olsun. Rus gazı kesilirse Almanya'nın özellikle Orta Avrupa'nın durumu çok sıkıntılı. Şu anda herkes LNG'ye hücum etmiş durumda. Türkiye'nin de minimum 50 kargo alması lazım. Kış koşullarına göre bu daha da artabilir 60'ları da bulabilir" dedi. Brent petroldeki düşüşü de yorumlayan Aktürk, Avrupa Merkez Bankası'nın 75 baz puanlık faiz artışına gitmesi durumunda Brent'teki düşüşün 90 dolara kadar gerileyebileceği tahmininde bulundu.

Ekonomi bloğu Zero Hedge'de yazan bir blog yazarı, Çin'in Rus gazını Avrupa'ya sattığını ve Avrupa'nın gaz depolarının doluluk seviyesinin yüzde 77'ye ulaştığını iddia etti. Yakın zamanda Financial Times'ta yayınlanan bir yazıda da Avrupa'nın gaz kıtlığındaki korkularını Çin sayesinde atlamış olabileceğini öne sürülmüştü. Zero Hedge'ye göre, Çin, Rusya ile yaptığı gaz anlaşmasını mümkün olduğunca belirsiz tutmak istiyor. Çinli JOVO Group, bir LNG kargosunu Avrupalı bir alıcıya sattığını açıkladı. Çin'in en büyük petrol rafinerisi Sinopec Group, nisan ayında yaptığı bir açıklamada LNG'yi uluslararası pazara kanalize ettiğini söyledi. Çin yerel basınında ise Sinopec'in tek başına 45 kargo veya yaklaşık 3,15 milyon ton LNG sattığı belirtildi.

"Çin-Avrupa gaz ticareti bağımlılık yaratmaz"

İddiaları GAZETE DURUM'a değerlendiren Enerji Uzmanı Ali Arif Aktürk, bunun normal bir ticaret olduğunu ifade etti. Aktürk, "Örneğin İspanyollar da Rus LNG'sini Türkiye'ye satıyorlar ya da Çin'e satıyorlar. Bu şaşırtıcı değil. Çünkü artık LNG de birkaç kere el değiştirebiliyor" dedi. Avrupa'nın Çin ile girdiği ticaretin Çin'e bağımlılık yaratacak düzeyde olmadığını söyleyen Aktürk, "Büyük ihtimalle Çin'in elinde medium term kontrat ya da kontratlar vardır. Orada fiyatlar düşüktür. Çin ekonomisi de bir miktar durgunluğa giriyor. Dolayısıyla bu ticaret Çin'in kâr maksimizasyonu için yaptığı bir hareket" diye konuştu.

"Türkiye'nin minimum 50 kargo LNG alması lazım"

Avrupa'nın gaz depolarındaki doluluk oranını yüzde 80'e çıkarma hedefine ulaşma ihtimalini yorumlayan Aktürk, geçen yıla göre Avrupa'da gaz depolarında daha yüksek seviyelerin söz konusu olduğunu belirtti. Ancak Avrupa'daki gaz depolarının sayısının yeterli olmadığını anımsatan Aktürk, "Gaz deposu isterseniz yüzde 100 dolu olsun. Rus gazı kesilirse Almanya'nın özellikle Orta Avrupa'nın durumu çok sıkıntılı. Oranın sıkıntısının Türkiye ve Türkiye gibi ülkelere yansımaları da sıkıntılı. Çünkü şu anda LNG, kapanın elinde kalıyor. Herkes LNG'ye hücum etmiş durumda. Türkiye'nin de minimum 50 kargo LNG alması lazım. Kış koşullarına göre bu daha da artabilir 60'ları da bulabilir. Kış çok soğuk geçerse bu ihtiyaç daha da artar" dedi.

"Brent 90 dolara kadar gerileyebilir"

Rusya-Ukrayna Savaşı'nın yarattığı enerji krizi ile gaz fiyatlarının yükselmesi, merkez bankalarının 75 baz puanlık artış ihtimallerinin kuvvetlenmesiyle, Çin'in sıfır-COVID stratejisini sürdürmesi ve küresel büyüme beklentilerine girmesinin etkisiyle petrol fiyatları uzun bir düşüş trendine girdi. Brent petrol de dün güne 98 dolar seviyelerinde başlayarak 94 dolara kadar geriledi. 

Brent petroldeki bu gerilemeyi de değerlendiren Aktürk, Brent petrolün özellikle Avrupa Merkez Bankası'nın 75 baz puan faiz artışı ihtimalinin artmasından etkilendiğini vurgulayarak sözlerini şöyle sürdürdü:

"Normalde Brent'in uzun süre 100'ün altında seyredeceğini tahmin ediyordum. Onu tekrar 100'ün üzerine fırlatan etken gaz fiyatlarındaki absürtlük oldu. Ancak Avrupa ikame yakıt kullanmaya geçiyor. İkame yakıttan da kastım elektrik santrallerinde Nafta, kazanlarda da fuel-oil gibi ikame yakıt. Bu da petrole olan talebi artırıyor. Bu ay hem Amerika hem de Avrupa merkez bankalarından 75 baz puanlık faiz artışı gelirse Brent petrol benim tahminlerime göre 90'lara kadar düşer."

Fotoğraf: Ali Arif Aktürk