Scholz'dan Orban ve müttefiklerine gözdağı

Özgür Çoban

ALMANYA- Almanya Şansölyesi Olaf Scholz, bugün Çekya'nın başkenti Prag'da bulunan Charles Üniversitesi'nde öğrencilerle bir araya geldi. Scholz, burada yaptığı konuşmada, Avrupa'nın kendisini savunabilmesi için birlikte hareket edebilme yeteneğinin artırılması gerektiğini belirterek, "Öngörülebilir bir gelecekte, Putin'in Rusyası kendisini Avrupa Birliği karşıtı olarak konumlandıracak. Bu nedenle kendi aramızdaki herhangi bir anlaşmazlık, zayıflık Putin tarafından istismar edilecek" dedi. 

Konuşmasına, "Rusya'nın Avrupa'da barışa yönelik saldırısını kabul etmiyoruz. Kadınların, erkeklerin ve çocukların öldürülmesini, özgür ülkelerin haritadan silinip duvarların veya demir perdelerin arkasında kaybolmasını izlemeyeceğiz" sözleriyle devam eden Scholz, AB yüksek organlarında tek bir ülkenin kararları veto etmesinin birlikte hareket etme yeteneğini zayıflattığını söyledi. 

Scholz'un sözlerinin bağlamına bakıldığında, Macaristan Başbakanı Viktor Orban ya da Polonya'daki Lech Kaczynski gibi aşırı sağ eğilimli politikacıları işaret ettiği anlaşılıyor. Orban, bu konuda en sabıkalı liderlerin başında geliyor. AB kararlarını sürekli olarak veto etmekle tehdit eden Orban, soruna neden oluyor. 

AB üyesi bir ülkeyi otokrasi ile yöneten Orban, içeride yaptığı hukuksuzluklara itiraz eden birlik üyesi devletleri, veto kozunu kullanarak susturmayı başarıyor. Örneğin, en son Rusya'dan petrol ve doğal gaz alımını durdurma çağrılarını duymazdan gelen Orban, yaptırımları desteklemeyi de reddetmişti. Orban bununla da kalmayarak AB'nin Rusya'dan petrol ve gaz ithalatına yönelik yaptırımlarını veto etme tehdidinde bulunmuştu. 

Scholz'un, AB'de oy birliğini değil de oy çokluğunu savunması tam olarak bu bağlamda düşünülebilir. Şansölye, bu konuya ilişkin sözlerinin devamında, "Tek bir ülkenin, diğerlerinin ilerleme kaydetmesini engellemek için vetosunu kullanma riski her üye devletle birlikte artar. Reform olmadan, farklı kuralları uygulamak isteyenlerden oluşan bir ormanda kalma riski vardır. Bu, birleşik bir Avrupa'ya karşı bahse girmek ve bizi birbirimize düşürmek isteyen herkese davettir. Bunu istemiyorum" diye konuştu. 

Konuşmanın bütününe bakıldığında mesajın, AB'yi sürekli veto ile tehdit eden aşırı sağcı Macar ve Polonyalı liderlere yönelik olduğu anlaşılıyor. AB'nin lokomotifi konumundaki ülkenin liderinin bu sözleri, birlik içerisinde oy verme meselesine ilişkin teknik bir çalışma başlatılabileceğinin sinyalini veriyor. 

Zira, Polonya ve Macaristan gibi aşırı sağcıların yönetimde olduğu ülkelerde; yargı, medya ve sivil toplum alanlarında yaşanan antidemokratik gelişmeler, AB üyesi diğer ülkelerde sürekli tartışma konusu oluyor. Anlaşılan o ki demokrasi yanlısı AB liderleri, "Aman veto etmesin bu kararı" diye aşırı sağcılara karşı daha fazla sessiz kalmak istemiyor.