TARİHTE BUGÜN

Haber Merkezi

TARİHTE BUGÜN

4 Eylül 1919 - GAZİ MUSTAFA KEMAL PAŞA SİVAS KONGRESİ'Nİ AÇTI

Sivas Kongresi, Mustafa Kemal'in Amasya Genelgesi'ni açıkladıktan sonra bir çağrı üzerine I. Dünya Savaşı'ndan sonra işgale uğrayan Türk topraklarını kurtarmak ve Türk milletinin bağımsızlığını sağlamak için çareler aramak amacıyla seçilmiş ulus temsilcilerinin Sivas'ta bir araya gelmesiyle, 4 Eylül 1919 - 11 Eylül 1919 tarihleri arasında gerçekleşen ulusal nitelikte bir kongredir.

Sivas Kongresi ya da Kurultayı Mustafa Kemal'in Amasya Genelgesi'ni açıkladıktan sonra bir çağrı üzerine I. Dünya Savaşı'ndan sonra işgale uğrayan Türk topraklarını kurtarmak ve Türk milletinin bağımsızlığını sağlamak için çareler aramak amacıyla seçilmiş ulus temsilcilerinin Sivas'ta bir araya gelmesiyle, 4 Eylül 1919 - 11 Eylül 1919 tarihleri arasında gerçekleşen ulusal nitelikte bir kongredir.

Sivas Kongresi'nde alınan kararlar, daha önce gerçekleştirilen Erzurum Kongresi kararlarını genişleterek tüm ulusu kapsar bir nitelik kazandırmış ve yeni bir Türk Devleti'nin kuruluşuna bir temel olmuştur; bu nedenle Sivas Kongresi'nin Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki önemi büyüktür.

Sivas Kongresi'nde, Erzurum Kongresi'nde alınan vatanın bütünlüğü ve bağımsızlığıyla ilgili kararlar aynen kabul edilmiştir.

Kongre aynı zamanda Cumhuriyet Halk Partisi'nin ilk kurultayı olarak kabul edilmektedir. İrâde-i Milliye gazetesinin çıkarılmasına bu kongrede karar verilmiştir.Ulusal bir kongredir.

Kongre delegeleri

Kongrede doğu illeri adına delege olarak Erzurum Kongresi'nde seçilen Heyet-i Temsiliye (Temsil Kurulu) üyeleri bulunuyordu. Batı ve Orta Anadolu illerinden gelen diğer temsilcilerin de katılımı sayesinde Sivas Kongresi, ulusal bir kongre niteliği kazanmıştı.

Kongreye katılan delege sayısı tartışmalı bir konudur. Ankara gibi bazı illerde valilik baskısı ile delege seçimi gerçekleşememiş, bazı illerden seçilen delegelerin ise yola çıkması engellenmiş, bu nedenle kongreye katılamamış veya kongre çalışmaları bittikten sonra Sivas’a gelebilmişlerdi. Sonradan katılanlarla birlikte delege sayısının 41'i bulduğu söylenebilir. (Farklı kaynaklara göre 31, 33, 38 katılımcı vardır.)

Delegeler kongrenin ilk oturumunda İttihat ve Terakki ile bir bağları olmadığını ispat için bir yemin metni hazırlamış ve bu metni okumuştur.

"Makam-ı celil-i hilafet ve saltanata, İslamiyete, devlete, millete ve memlekete manen ve maddeten hizmetten başka bir gaye ve emelimiz olmadığına binaen kongrenin müzakeresi devamı müddetince ihtirasat-ı şahsiye ve siyasiyeden ve fırkacılık amalinden münezzeh bir azim ve iman ile çalışacağıma namusum ve bilcümle mukaddesatım namına vallah, billah"

Sivas Kongresi Temsil Heyeti

Erzurum Kongresi'nde seçilmiş olanlar

Mustafa Kemal Paşa (9. Ordu Müfettişi iken 8 Temmuz 1919 askerlikten ayrıldı)

Hüseyin Rauf Bey (Bahriye Eski Nazırı ve askerlikten ayrılma)

Raif (Dinç) (Erzurum eski Mebusu)

İzzet Efendi (Eski Kaymakam-Mebus)

Servet Bey (Trabzon Eski Mebusu)

Sadullah Efendi (Bitlis eski mebusu)

Fevzi (Baysoy) (Erzincan Nakşibendi Şeyhi)

Bekir Sami Bey (Beyrut eski valisi)

Hacı Musa Efendi (Mutki'de Aşiret Reisi)

Heyet-i Temsiliye tarafından seçilmiş olanlar

Refet Bey (3. Kolordu Komutanı iken askerlikten ayrılma)

Sivas Kongresi'nde seçilenler

Kara Vasıf Bey (Gaziantep Delegesi, Kurmay Albaylıktan emekli)

Mazhar Müfid Bey (Hakkâri delegesi, Eski mutasarrıf)

Hüsrev Sami Bey (Eskişehir Delegesi, Askerlikten ayrılma)

Ömer Mümtaz Bey (Ankara eski mebusu)

Hakkı Behiç Bey (Denizli delegesi, Eski Mutasarrıf)

Ratıp Zâde Mustafa Bey (Niğde Delegesi)