TARİHTE BUGÜN

Haber Merkezi

TARİHTE BUGÜN

23 TEMMUZ 2022 - Rasim Özdenören'in vefatı 

Rasim Özdenören (20 Mayıs 1940, Kahramanmaraş - 23 Temmuz 2022, Ankara), Türk öykü ve deneme yazarı. Alâeddin Özdenören'in ikiz kardeşi.

Rasim Özdenören, ilk ve orta öğrenimini Kahramanmaraş, Malatya, Tunceli gibi Güney ve Doğu illerinde tamamlamıştır. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni ve İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Enstitüsünü bitirdikten sonra Devlet Planlama Teşkilatında uzman olarak çalışan Özdenören, 1970 yılında araştırma amacıyla ABD’ye giderek çeşitli eyaletlerde iki yıl kadar kalmıştır. 1975 yılında Kültür Bakanlığı Bakanlık Müşavirliği görevine getirilmiş; aynı Bakanlıkta bir yıl da müfettiş olarak çalışmıştır. 1978'de istifa ederek ayrıldığı devlet memurluğuna bir süre sonra geri dönmüştür. 23 Temmuz 2022'de tedavi gördüğü Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde öldü. Mezarı Eyüpsultan Cülus Yolu üzerinde bulunan Mihrişah Valide Sultan Külliyesi haziresindedir.

Rasim Özdenören’in, Türk edebiyatında adını duyurmaya başladığı yıllarda; köy romancılığının etkisi azalmaya, varoluşçu yazarların etkisiyse artmaya başlamıştı. Dönemin eserlerinde rastlanan ağırlıklı Batılı anlayışın[kaynak belirtilmeli] aksine Özdenören, öykülerini çocukluğundan itibaren Anadolu’nun köy ve kasabalarında edindiği izlenimlerden yararlanarak ayrıntılı betimlemelerle ve insanın evrensel yanlarını öne çıkararak yazmıştır.

İlk gençlik yıllarından itibaren edebiyata ilgili bir arkadaş grubuna dahil olan Özdenören, bu grubun içinde sonraki yıllarda şekillenecek edebî kişiliği için önemli bir zemin bulmuştur. Özdenören’in okumaları ve edebî ilgileri büyük oranda bu arkadaş grubunda şekillenmeye başlamış; sonraki yıllarda tanıştığı Sezai Karakoç’un etkisiyle de bir bütünlük kazanmıştır.

Özdenören’in Amerika’da iki yıla yakın bir süre kalarak çağdaş dünyanın önemli merkezlerinden birini tanıması, eserlerine olumlu şekilde yansımıştır. Öykülerinde yerli olmak nedir, bu nasıl gerçekleştirilir, sorularına cevap aramış; hikâyelerinin kahramanlarını, gerçek hayattan almaya çalışmıştır.

İslami kimliğiyle tanınan bir öykücü olmasına rağmen eserlerinde, inandığı şeyleri okuyucusuna dayatmamaya özen göstermiş; vermek istediği mesajı öyküyü zara vermeden, akışı ve yapıyı bozmadan anlatmaya çalışmıştır. Anlatımında dili ustalıkla kullanmış; yer yer şiirsel ifadelere de yer vermiştir.

Çok Sesli Bir Ölüm ve Çözülme adlı hikâyeleri, televizyon filmlerine uyarlanmış; bunlardan ilki, Uluslararası Prag Televizyon Filmleri Yarışması'nda jüri özel ödülünü almıştır.

Özdenören hakkında pek çok tez, dergi özel sayısı ve kitap yazılmıştır. Kendisini anlatan tezlerden bazıları şunlardır:

Rasim Özdenören (Eserlerinin Tematik İncelenmesi). Sağlık Şaban, Ondokuz Mayıs Üniversitesi SBE, Samsun 1992.

Türk Öykücülüğünde Rasim Özdenören. Eronat Kamuran, Fırat Üniversitesi SBE, Yüksek Lisans Tezi, Elazığ 1995.

Rasim Özdenören- Hayatı- Sanatı- Eserleri. Eryarsoy Mehmet Nezir, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2008.

TRT 1'de yayımlanmış olan Yedi Güzel Adam dizisinde, Rasim Özdenören'i Mertcan Sevimli canlandırmıştır.

Eserleri

Acemi Yolcu

Açık Mektuplar

Ansızın Yola Çıkmak

Aşkın Diyalektiği

Ben ve Hayat ve Ölüm

Çapraz İlişkiler

Çarpılmışlar, Çözülme

Çok Sesli Bir Ölüm

Denize Açılan Kapı

Düşünsel Duruş

Edebiyat ve Hayat

Eşikte Duran İnsan

Gül Yetiştiren Adam

Hastalar ve Işıklar

Hışırtı

İki Dünya

İmkânsız Öyküler

İpin Ucu

Kafa Karıştıran Kelimeler

Kent İlişkileri

Köpekçe Düşünceler

Kuyu

Müslümanca Düşünme Üzerine Denemeler

Müslümanca Yaşamak

Red Yazıları

Ruhun Malzemeleri

Siyasal İstiareler

Toz

Yaşadığımız Günler

Yazı, İmge ve Gerçeklik

Yeni Dünya Düzeninin Sefaleti

Yeniden İnanmak

Yumurtayı Hangi Ucundan Kırmalı

Yüzler

Ödülleri

1978: İki Dünya kitabıyla Türkiye Millî Kültür Vakfı’nın Fikir Dalında Jüri Özel Ödülü

1984: Denize Açılan Kapı kitabı ile Yazarlar Birliği’nin Yılın Hikâyecisi Ödülü

1986: Ruhun Malzemeleri kitabı ile Türkiye Yazarlar Birliği’nin Deneme Ödülü

2008: Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türk Dil Kurumu, RTÜK’ün iştirakiyle düzenlenen Karaman Türk Dili Ödülü kapsamında "Türkçeyi Güzel ve Doğru Kullanan Edebiyatçı" Ödülü

2009: TBMM Üstün Hizmet Ödülü

2015: Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü[3]

2016: Star gazetesinin düzenlediği Necip Fazıl Kısakürek Saygı Ödülü

2018: Bayburt Üniversitesi’nin düzenlediği 2. Dede Korkut Ödülleri kapsamında Özdenören'e “Bilge Adam Ödülü