Ertürk: "Kışı, doğal gazda bıçak sırtı geçireceğiz"

Deniz Dalgıç

ANKARA- Enerji IQ Bilgi Servisleri Genel Müdürü Emre Ertürk, Türkiye'nin kışın "pik" yapacak doğal gaz talebini karşılaması için sıvılaştırılmış doğal gaza (LNG) gereksinimi olduğunu belirterek, "Depolar tam kapasite kullanılsa bile mutlaka LNG girişi olması gerekiyor. Kışın pik yapan talep dönemlerinde yeterli spot LNG tedarik edilmezse bir önceki kış gibi kesinti uygulamak kaçınılmaz olur" dedi.  Avrupa'nın, kış talebini boru hatlarıyla karşılayamaması durumunda LNG fiyatlarının bugünkü rekor seviyelerin de üzerine çıkacağına dikkat çeken Ertürk, bu durumda Türkiye'nin spot LNG kargosu bulmasının zorlaşacağını söyledi. LNG bulunsa bile ödeyebilecek sermayenin önemine işaret eden Ertürk, “Bu fiyatların geldiği seviyede sürdürülebilir bir spot LNG tedariki zor görünüyor. Dolayısıyla kışı bıçak sırtı diyebileceğimiz bir şekilde geçireceğiz” diye konuştu.

Ertürk, GAZETE DURUM'un kış dönemi gaz arzına ve olası gaz zammına ilişkin sorularını şöyle yanıtladı:

Türkiye bu kış doğal gaz arzında sıkıntı yaşar mı?

Bu kış için arzla ilgili iki tane risk var: Bunlardan biri finansal, diğeri fiziksel arz riski. Finansal arz riski, spot LNG arzını karşılayabilecek maddi yeterliliğe sahip olup olmamakla ilgili. Türkiye'nin orta ve uzun dönemli kontratları, yıl sonunda oluşacak talebi karşılamak için yeterli olmayacak. Spot LNG ithal edilmesi gerekecek. Bunu gerçekleştirebilmek için de belirli bir finansal yeterliliğe ve güce sahip olmak gerekiyor. Çünkü fiyatlar astronomik seviyelere yükselmiş durumda.

Fiziksel risk, finansal riskin gerçekleşmesi halinde devreye girecek. Çünkü Türkiye'nin kış talebini karşılaması için iletim şebekesinin LNG ile beslenmesi gerekiyor. Mutlaka LNG girişinin olması gerekiyor. Depolar tam kapasite kullanılsa bile LNG girişi olması gerekiyor. Eğer kışın pik yapan talep dönemlerinde yeterli spot LNG tedarik edilmezse bu fiziksel riski oluşturuyor. Bu kışı sorunsuz geçirebiliriz ama eğer bu tip bir sorunla karşılaşırsak, bir önceki kış gibi kesinti uygulamak kaçınılmaz olur.

Bu riskle karşılaşacak mıyız?

Bunların gerçekleşmesi fiyatlara ve Avrupa'daki gaz arzının sağlığına bağlı. Eğer Avrupa yeterli miktarda boru hattıyla gaz temin edebilir ve bu kışı az hasarla atlatabilirse Türkiye de görece rahatlar. Ama Avrupa'nın kış talebini boru hatlarıyla karşılayamaması halinde spot LNG fiyatları bugünkü rekor dediğimiz seviyelerin de üzerine çıkar ve spot LNG kargosu bulması zorlaşır. Bulsanız dahi onu ödeyebilecek güç ve sermaye önemli. Bu fiyatların geldiği seviyede, sürdürülebilir bir spot LNG tedariki zor görünüyor. Dolayısıyla kışı bıçak sırtı diyebileceğimiz bir şekilde geçireceğiz gibi gözüküyor.

Silivri ve Tuz Gölü'ndeki depolarda ne kadar gaz var?

Stok verileri yayınlanmıyor. Ancak yapılan açıklamalar depoların doluluk seviyesinin yüksek olduğunu gösteriyor. Depoların yüksek olması kışın bizim için bir avantaj olacak. Ama sonuçta Türkiye büyük bir ülke, nüfusu da fazla. Gaz tüketimi yüksek. Sadece iki tane yeraltı deposuyla sistemi şu aşamada kışın yedeklemek, desteklemek belirli bir noktaya kadar amaca hizmet eder. Daha sonrasında yeni gaz girişlerine ihtiyacımız olacak.

Nerelerden gaz temin ediliyor?

Boru hatlarıyla Rusya, İran ve Azerbaycan'dan gaz temin ediliyor. LNG olarak en yüksek paya Cezayir sahip. İkinci sırada Amerika geliyor. Ardından Fransa, İspanya, Trinadad Tobago'ya kadar çeşitleniyor. 10-12 ülkeden LNG ithalatı yapılabiliyor.

Eylül'de gaza zam yapılmasını bekliyor musunuz?

Eylül'de doğal gaza zam gelmesi lazım. Mantıken ve matematiksel olarak fiyatının artması lazım. Ama Türkiye'de doğal gaz fiyatları matematik ve mantıkla belirlenmediği için öngörüde bulunmak çok zor.