Donacak mıyız yoksa yanacak mıyız?

Deniz Dalgıç

ANKARA- Enerji Uzmanı Ali Arif Aktürk, İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç'in, “Kışa girerken iki önemli sorun var. Birincisi, gaz bulabilecek miyiz? İkincisi bulursak bile parasını ödeyebilecek miyiz? Bin metreküpü bin 300 dolarla çıkan doğal gazın, önümüzdeki kışa girerken 2 bin 500-3 bin dolarla çıkacağı yönünde bir bilgi akışı var”  yönündeki sözlerini değerlendirirken, doğal gaz fiyatının kışın çok yüksek seyredeceğini vurguladı. Aktürk, "Ukrayna-Rusya Savaşı ve Rusya'ya yaptırımların devam etmesi halinde bin metreküp gaz bin 500 doların üzerinde  seyredecektir" dedi. 

Aktürk, GAZETE DURUM'un doğal gaz arzı ve fiyatlarına yönelik sorularını şöyle yanıtladı:

Şekib Avdagiç'in, doğal gazla ilgili sözleri büyük yankı uyandırdı. Bu kapsamda Türkiye'de ve dünyada doğal gaz fiyatları nasıl seyredecek? Kışın doğal gaz bulmakta zorlanacak mıyız?

Parasını verirsek buluruz. Özellikle bu kış fiyatlar çok yüksek seyredecek. Ukrayna-Rusya Savaşı ve Rusya'ya yaptırımların devam etmesi halinde bin metreküp gaz bin 500 doların üzerinde olacak.

Rusya-Ukrayna Savaşı ve Rusya'ya yaptırımlar gaz fiyatını da belirleyecek öyle mi?

Ukrayna-Rusya çatışmasının ve elbette yaptırımların gaz fiyatı üzerinde belirleyici edici yönü vardı. Bu etki ve kışın tüketimin de artacak olması nedeniyle gaz fiyatları daha da artar. Şu an doğal gazın bin metreküpü, bin 650, bin 700 hatta bin 800 dolar.  Bu çerçevede bin 500 doların üzerinde seyredeceğini rahatlıkla söyleyebiliriz. 

Seçim öncesi bu fiyatı baskılamaya çalışırlar mı?

Yaratılabilecek kaynağa bağlı. Seçime, normal vaktinde yapılırsa 11, erken yapılırsa 6-8 ay var. Sübvansiyon için yeterince kaynak bulunursa zam yapılmaz. Ama Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne yeni bütçe getirildi biliyorsunuz, orada ilave 1 trilyon TL üzerinde yeni bir kaynak öngörülüyor. Eğer o vergi gelirlerini toplayabilirlerse zam yapmamaya çalışacaklardır.

Fiyat yükselirse, tüketim düşer mi?

Türkiye'nin özel bir durumu var. Türkiye'de, özellikle konutlarda gaz sübvanse ediliyor. Bu şekilde sübvansiyona devam edilirse pek tasarruf yapılacağını sanmıyorum. Hava sıcaklıklarına bağlı olarak tüketim miktarı değişecektir. Eğer çok soğuk bir kış geçirirsek gazı çok tüketiriz.  Burada önemli olan sübvansiyon yapılacak kaynağı bulmak. Bunu  nasıl bulacağız? Orası meçhul. Gaz fiyatlarını artırırsak tabii ki tüketim de belli miktarda düşecektir.

"Gazda, sübvansiyon artarsa verimsizlik de artar" demiştiniz. Biraz açar mısınız lütfen?

Oda sıcaklığı 20 derecedir. Biz, Türkiye'de evlerimizi 24 derece sıcaklıkta tutuyoruz. Dolayısıyla da daha fazla gaz yakıyoruz. Lokantalarda, kafelerde de gaz kullanıyoruz. Isıtıcılarla atmosferi ısıtıyoruz. Bunlar verimsizlikler... Bu tür uygulamaları yurt dışında pek görmezsiniz.

Enerjide tüketimi azaltmak için ne yapılmalı?

Birincisi, fiyattır, en önemli unsur budur. İkincisi, 10 yıl önce Enerji Verimliliği Kanunu'nu çıkardık. Orada binalara enerji sertifikası getirilmişti. Hem kiralamada hem de konut satışlarında enerji belgesi olmayan binalardan bu belgeler istenecekti. Bu sürekli ertelendi. En son 2020'ye ertelenmişti. Yine ertelendi. Mesela o ciddi şekilde sürdürülse en azından binalardaki ısı kaybı bir miktar önlenir. İzolasyonlar yapılır. Kiralık ya da satın alınan evlere enerji sertifikası olma zorunluluğu getirilse çok ciddi bir tasarruf sağlanır.

Gazda fiyat politikası sizce nasıl olmalı?

Sübvansiyonun ya da desteklerin, doğru ihtiyacı olan kesimlere ya da tüketicilere yapılması kritik önemdedir. Bunun yöntemi de elbette önemli. Bu destek, fiyat üzerinden değil de doğrudan yapılmalı. Fiyatlar gerçek düzeyine çıkarılmalı. Yani ihtiyacı olmayana neden sübvansiyon yapacaksınız? İkincisi, Enerji Verimliliği Kanunu tam doğru çalıştırılmalı. Bu da çok önemli. Bu yolla milyarlarca metreküp gazdan tasarruf edebilirsiniz.