Dolarda makas neden açılıyor?

İlknur Yağumli

ANKARA- İktisatçı Prof. Dr. Esfender Korkmaz, hükümetin ekonomik sorunlarla mücadele için attığı adımların ters teptiğini belirterek, hükümetin talebi azaltmak için döviz alımına vergi getirdiğini ancak bunun piyasa ve Kapalıçarşı kuru arasında 30 kuruş fark oluşturduğunu söyledi. Korkmaz, "Çünkü Kapalıçarşı'da kimliksiz döviz satışlarında binde 2 vergi alınmıyor" dedi. Ekonomide yaşanan tüm sorunlara karşın Türkiye'nin dış borçlarda temerrüde düşmediğini kaydeden Korkmaz, "Bunun birinci sebebi, özel sektörün ihtiyatlı olup yurt dışında döviz tutması. İkincisi de Türkiye'de kayıt dışı ekonominin, yeraltı ekonomisinin yüksek olmasıdır" diye belirtti.

Korkmaz, GAZETE DURUM'a Türkiye ekonomisinde atılan son adımları  değerlendirdi. "Hükümet plansız ve programsız bakkal hesabı gidiyor. Gününe göre farklı kararlar alıyor. Hepsi de ters tepiyor" diyen Korkmaz,  bu tezini şöyle temellendirdi: 

1. İhracatçılar döviz bozdurmamak için hammadde stokunu artırdı. İthalat ve dış açıklar arttı. Yine bazı şirketler yurt dışında şirket kurarak, ürününü Körfez ülkelerinden bağlıyor, hem döviz cinsinden anlaşma yapıyor, hem de faturayı veya bir kısmını oradan keserek dövizi getirmiyor.

2. Hükümet, dövize talebi azaltmak için döviz alımına vergi getirdi. Ancak şimdi piyasa kuru ile Kapalıçarşı kuru arasında 30 kuruş fark oluştu.

3. Hükümet Kur Korumalı Mevduat'ı (KKM) getirdi. Ancak bütçeden ödenen farklar hem açığı artırdı, hem de fakir fukaranın vergileri ile para sahibi zenginlere gelir transferi yapılıyor. Gelir dağılımı bozuldu ve yoksulluk arttı.

4. TÜİK haziran ayı itibarıyla finansal yatırım araçlarının reel getiri oranlarını açıklamıştı. TL mevduatın, TÜFE’ ye göre yıllık reel getirisi yüzde 35 oldu. Bu demektir ki  parasını TL’ de tutanlar ayrıca aynı bankaya reel satın alma gücü olarak yüzde 35 oranında gizli vergi ödüyor. 

Hükümet neden böyle bir yol izliyor sorusunu da Korkmaz, "Bir nedeni, 'Devlet enflasyonun altında faiz vererek,  devlete TL borç verenlerden enflasyon vergisi alıyor' olmasıdır. Ancak asıl sorun neden halktan alıp bankalara veriyor? Bankalar, normal kar etseler de yaşarlar. Ama hükümet neden faiz kararı ile bankalara yüzde 140 oranında kar yaratıyor? Bu sorunun cevabı Türkiye de çözümün ve istikrarın da yolunu açacaktır" sözleriyle yanıtladı. 

Korkmaz, bu denli yoğun soruna karşın Türkiye'nin dış borçlarda temerrüde düşmeme nedenini de şu sözlerle açıkladı:

"Bunun iki nedeni var: Birincisi, özel sektörün ihtiyatlı olup yurt dışında döviz tutması. İkincisi de Türkiye'de kayıt dışı ekonominin, yeraltı ekonomisinin yüksek olmasıdır. Kayıt dışı ekonominin yüksek olduğunu gösteren birçok olay var. Söz gelimi Merkez Bankası ocak-mayıs 5 aylık dış ödemeler bilançosuna göre Türkiye'ye kaynağı belirsiz 13,3 milyar dolarlık döviz girişi olmuş. Geçenlerde uyuşturucu çetesi yakalandı. Çetede bir savcı ve bazı polisler var. Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı’nın 2022 Türkiye Uyuşturucu Raporu'nda da Türkiye’nin uyuşturucu konusunda hem hedef hem de transit rota niteliği taşıdığı tespit ediliyor."