Erdoğan’ın Yunanistan çıkışının perde arkası

ANKARA- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Türkiye’nin Yunanistan ile “Yüksek Düzeyli Stratejik Konsey Anlaşması”nı bozduğunu açıklaması, iki ülke arasındaki gerginliğin kısa sürede ortadan kalkmayacağını gösterdi.

Erdoğan’ın bu kararı almasında Yunanistan Başbakanı Kyriakos Miçotakis’in ABD’deki temasları etkili oldu. Ege’de sıcak çatışmaya zemin hazırlamaya gidecek kadar büyük bir risk taşıyan gerginlik, Atina yönetiminin hem Amerika’da hem de Avrupa’da elini güçlendiriyor.

İlişkileri kopma noktasına getiren ilk sebep, Türk-Yunan ilişkilerinde güven arttırıcı önlemlere, mutabakatlara rağmen, Yunan uçaklarının nisan ayı içerisinde 3 günlük süreçte 30 kez hava sahasını ihlal etmesi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Yunanistan Başbakanı Miçotakis, 13 Mart 2022 tarihinde, İstanbul’daki Vahdettin Köşkü’nde öğle yemeğinde bir araya gelmiş ve iki saat süren görüşme sonucunda iki ülke arasındaki iş birliğinin artırılması konusunda mutabık kalındığı aktarılmıştı. Ancak Miçotakis’in geçtiğimiz günlerde ABD Kongresi’nde yaptığı, “Türkiye’yi şikayet” olarak yorumlanan açıklamaları, iki ülke arasındaki ilişkileri kopma noktasına getirdi.

Dünya basınında, Erdoğan’ın "Artık benim için Miçotakis diye birisi yok” açıklamasının arkasında ise yaklaşan seçimlerde kazanmak istediği milliyetçi oyların yattığı konuşulurken GAZETE DURUM, ilişkilerin kopma noktasına gelmesine giden süreci araştırdı.

İlişkiler nasıl bu noktaya geldi?

İlişkilerin bu denli bozulmasında, karşılıklı hava sahası ihlalleri, ihlallerden doğan anlaşmazlıklar ve Yunanistan Başbakanı Miçotakis’in, ABD Kongresi’ne, “Türkiye’yi şikayet etmesi” aktif rol oynadı.

Hava sahası ihlalleri

Yunanistan Hava Kuvvetleri’ne ait uçaklar ilk olarak 26 Nisan'da, Türk hava sahasını 6 defa ihlal etti. Yunan uçakları, Türkiye kıyılarına yakın provokatif uçuşlarına 27 Nisan'da da devam etti.

Daha sonra ise, Yunanistan Hava Kuvvetleri unsurları Didim, Datça ve Dalaman dahil Türk hava sahasında 22 ihlal gerçekleştirdi.

Güvenlik kaynaklarının bildirdiğine göre, Türk hava sahasını 26-28 Nisan arasındaki 3 gün içinde toplam 30 defa ihlal eden Yunan uçaklarına, Türk Hava Kuvvetleri unsurlarınca karşılık verildi.

İhlallerden doğan anlaşmazlıklar

Hava sahası ihlallerine ilişkin, Dışişleri Bakanlığı’ndan, “Yunanistan Hava Kuvvetleri, 26-28 Nisan 2022 tarihleri arasında ülkemiz kıyılarına yakın provokatif uçuşlar gerçekleştirmiş, Didim, Datça ve Dalaman’da ülkemiz hava sahasını defalarca ihlal etmiştir. Hava Kuvvetlerimiz, bu provokatif uçuşlara ve ihlallere, angajman kuralları gereği karşılık vermiştir” açıklaması yapıldı.

Yunan Dışişleri Bakanlığı da NATO, Avrupa Birliği (AB) ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne (BMGK); Türk Hava Kuvvetleri’ne ait savaş uçaklarının Yunan hava sahasına yönelik ihlallerinin aşırı ölçüde arttığını bildirdi. Bakanlık açıklamasında Ankara’nın bu tavrının NATO’nun bölgedeki iş birliğini tehlikeye attığı belirtilerek, "Söz konusu provokasyonlar bariz bir biçimde uluslararası hukukun ihlali anlamına gelmekle kalmayıp aynı zamanda iyileştirilmeye çalışılan Yunan-Türk ilişkilerine de zarar vermektedir" görüşüne yer verildi.

ABD Kongresi’ne, Türkiye’yi “şikayet”

Hava sahası ihlali gerginliğini ise, Miçotakis’in, ABD Kongresi’nde yaptığı ve Amerikan senatörler tarafından ayakta alkışlanan konuşması takip etti.

Harvard mezunu Miçotakis konuşmasında, Amerika’nın, Türkiye'ye F-16 satışına getirirken, Amerikan Kongre üyelerinden bu konuda Doğu Akdeniz'deki gelişmeleri dikkate almalarını istedi. "Kıbrıs'ta iki devletli çözümü asla kabul etmeyeceğiz" diyen Miçotakis'in bu sözleri, Kongre'de uzun süre ayakta alkışlandı.

Bu konuşma üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, ABD’nin Yunanistan’da 10’a yakın üssü olduğunu vurgulayarak, “Yunanistan'da 10'a yakın üs var. Bu üslerle kimi tehdit ediyor. Bu üsler Yunanistan'da niye kuruluyor? AB ülkelerine 400 milyar euro borcu olan bir ülke. Kendileriyle yaptığımız görüşmede aramıza üçüncü ülkeleri sokmayalım diye mutabık kaldık. Buna rağmen geçen hafta bir Amerika seyahati yaptı, Kongre’de Türkiye aleyhinde konuşmalar yaptı. Şimdi biz bu yıl Stratejik Konsey Toplantısı yapacaktık. Artık benim için Miçotakis diye birisi yok. Kendisiyle böyle bir görüşme yapmayı asla da kabul etmiyorum. Çünkü biz sözünde duracak onurlu siyasetçilerle yola gideriz” ifadelerini kullanarak Miçotakis ile ilişkiyi kesme seviyesine getirdi.

Yunanistan basınında da gündem olan bu sözlere Miçotakis’ten yanıt gecikmedi. Son olarak Davos’ta düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu’na katılan Miçotakis, Türkiye’nin artan revizyonizmi karşısında Yunanistan’ın egemenliğini savunma sözü verdi.

Miçotakis, Davos’ta Dünya Ekonomik Forumu Başkanı Borge Brende ile yaptığı görüşmede Yunanistan’ın Ege komşusu Türkiye ile her zaman “iletişim kanallarını açık tutmaya” çalışacağını söyledi.

Miçotakis ılımlı konuşsa da, “Cumhurbaşkanı Erdoğan, Yunanistan’ın egemenliğini savunmayacağımı düşünüyorsa, yanılıyor” diyerek gerilimi tırmandırdı.

Yunan lider, Ankara’yı Türk savaş uçaklarının Ege adaları üzerinde devam eden uçuşları nedeniyle eleştirirken, “Bu davranış kesinlikle kabul edilemez” dedi ve “Türkiye davranışını değiştirene kadar bu konuyu elimden geldiğince gündeme getirmeyi sürdüreceğim” diye konuştu.

“Yüksek Düzeyli Stratejik Konsey” in iptali

Son olarak ise, AK Parti Grup Toplantısı’nda konuya ilişkin konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin Yunanistan’la “Yüksek Düzeyli Stratejik Konsey” adı verilen ikili iş birliği platformunu iptal ettiğini söyledi.

Erdoğan, “İki de bir uçaklarınla bize gösteri yap. Kendine gel, tarihten hiç ders almıyor musun? Türkiye ile dans etmeye kalkma. Şu anda bunlarla ikili görüşmeleri de yapmıyoruz. Bu Yunanistan yola gelmeyecek” sözleriyle Atina’ya yüklenirken, "İkili ilişkiler kopma noktasına mı geldi" sorusu gündemdeki yerini aldı.

Erdoğan’ın bu çıkışının arkasında ise, yaklaşan seçimler neticesinde kazanmak istediği milliyetçi oyların yattığı dünya basınında konuşuluyor.

Associated Press’in Türkiye’nin NATO’nun genişlemesine ilişkin geçtiğimiz hafta yayımladığı haberde, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın seçim öncesinde Türkiye’nin yüzde 70’lere varan enflasyonla karşı karşıya olduğu bir sırada milliyetçi seçmenin oylarını almaya çalıştığı ihtimaline değinildi.

“Analiz haber” formatında yayımlanan haberde, Erdoğan’ın daha önce Yunanistan ve batılı ülkelere karşı söylemini sertleştirdiği zamanlarda popülaritesinin arttığı ve gelecek yıl yapılması planlanan seçimler öncesinde de benzer bir strateji izleyebileceği belirtildi.