Gazetecilik ve ifade özgürlüğü davaları

Ömer ŞAN

Türkiye genelinde yaşanan ifade özgürlüğü ve gazetecilik davaları devam ediyor. Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği’nin (MLSA) takip ettiği davalar kapsamında bugün görülen ve görülecek davalar ile yarın görülmesi planlanan davalardan bazıları şöyle:

12 Mayıs Perşembe (Bugün):

1- İstanbul Emek Barış ve Demokrasi Güçleri çağrısıyla 2 Şubat 2021’de Kadıköy’de düzenlenen Boğaziçi Üniversitesi direnişine destek eylemine katılan 23 kişinin, '2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet etmek' ve 'görevi yaptırmamak için direnmek' suçlamalarıyla yargılandığı davanın 6. duruşması İstanbul Anadolu 38. Asliye Ceza Mahkemesinde, saat 09:30’da görülmeye başlandı.

Davanın iddianamesinde 23 kişiye yöneltilen suçlamalara gösterilen deliller arasında sosyal medya paylaşımları ve göstericilerin attığı sloganlar da yer aldı. Eylemin yapıldığı 2 Şubat’ta gözaltına alınıp, 4 Şubat’ta tutuklanarak cezaevine gönderilen 2 öğrenci, 2 ay sonra 2 Nisan 2021’deki duruşmada tahliye edilmişti.

2- KHK ile kapatılan Azadiya Welat gazetesi muhabiri Çetin Kurşun’un 'terör örgütü üyeliği' suçlamasıyla yeniden yargılandığı davanın 3. duruşması Mardin 2. Ağır Ceza Mahkemesinde, saat 10:35’te görülmeye başlandı.

Kurşun, Mardin Kızıltepe'de, 6 Şubat 2018’de kardeşi ile birlikte gözaltına alınıp tutuklanmış, 30 Mayıs 2019’da da tahliye edilmişti. 'Örgüt üyeliği' iddiasıyla yargılandığı davada, 'zincirleme örgüt propagandası' gerekçesiyle 3 yıl hapis cezası verilen Kurşun hakkındaki karar, Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 3. Ceza Dairesi tarafından bozuldu. Kurşun’un ceza aldığı davanın savcısının itirazı üzerine kararı bozan İstinaf Mahkemesi, yargılamanın 'örgüt üyeliği' suçu üzerinden yapılması için dosyayı Mardin’deki yerel mahkemeye geri gönderdi.

İstinaf Mahkemesinin, bozma ilamında, Kurşun’a verilen üç yıllık hapis cezasının 'hukuka aykırı' olduğu belirtilerek, iddianamede Kurşun’a ait olduğu iddia edilen Ciwannews isimli internet sitesinde 'organik bağlantısı' olduğu örgüt üyelerinden talimat alarak haberler yayınladığı iddia ediliyor.

3- Gazeteci İsmail Arı’nın, 'kişisel verileri hukuka aykırı olarak ele geçirmek ve yaymak' suçlamasıyla yargılandığı davanın ilk duruşması İstanbul 58. Asliye Ceza Mahkemesinde, saat 10:45’te görülmeye başlandı.

Kızılay Genel Başkanı Kerem Kınık’ın şikayeti üzerine hakkında dava açılan gazeteci Arı’ya yöneltilen suçlamaya, BirGün gazetesinde 6 Ekim 2020 tarihinde yayımlanan, 'Kızılay Başkanı ile Genel Müdürü’ne kesilen para cezalarının belgelerine BirGün ulaştı’ haberi kanıt olarak gösteriliyor.

Davanın 25 Ocak 2022 tarihinde görülmesi planlanan duruşması, olumsuz hava koşulları nedeiyle davaya bakan hakim ve savcılar ‘idari izinli’ sayıldığı için görülememişti.

4- Savunmanlığını MLSA’nın üstlendiği gazeteciler Olaf Koens ve Pepijn Nagtzaam’ın “2565 Sayılı Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu’na muhalefet etmek” suçlamasıyla yargılandığı davanın ikinci duruşması Edirne 5. Asliye Ceza Mahkemesinde, saat 11:10’da görülecek. Tek sayfalık iddianamede 27 Eylül 2021 tarihinde Yunanistan’dan Türkiye’ye itilen mülteciler hakkında haber yapmak için Edirne’de bulunan RTL Nieuws çalışanları Olaf Koens ve Pepijn Nagtzaam’ın “gizli ve hile ile olmasa dahi” askeri yasak bölgeye girdikleri iddia ediliyor.

5- Gazeteciler Sadık Topaloğlu ve Sadiye Eser’in “örgüt üyeliği” suçlamasıyla yargılandığı davanın sekizinci duruşması İstanbul 22. Ağır Ceza Mahkemesinde, saat 11.40’ta görülecek. İddianamede Topaloğlu ve Eser’e yöneltilen suçlamalara Topaloğlu’nun yurt dışı seyahatleri ve bir ödül töreni için hazırlanmış davetli listesi delil olarak sunuluyor. Eser ve Topaloğlu, 29 Kasım 2019 tarihinde MA’nın İstanbul bürosundan çıktıktan sonra gözaltına alınmış, 3 Aralık tarihinde ise tutuklanmışlardı. Gazeteciler, 26 Mart 2020 tarihinde görülen ilk duruşmada tahliye edilmişti.

6- Şair/Yazar Yılmaz Odabaşı’nın 'halkı kin ve düşmanlığa tahrik' ve 'halkın bir kesimini, sosyal sınıf, ırk, din, mezhep, cinsiyet veya bölge farklılığına dayanarak alenen aşağılamak' suçlamalarıyla yargılandığı davanın 2. duruşması Alanya 6. Asliye Ceza Mahkemesinde, saat 12.00’de görülmeya başlandı.

Odabaşı’nın, yargılandığı davanın iddianamesindeki suçlamaya ise Türkiye’nin sağlık sistemindeki sorunlar ve sağlık sisteminde tarikatların nüfuzunu eleştirdiği sosyal medya paylaşımları kanıt gösteriliyor.

13 Mayıs Cuma:

1- İzmir Emek ve Demokrasi Güçleri’nin 3 Şubat 2021 tarihinde Boğaziçi Üniversitesi destek açıklamasına yapılan polis müdahalesinde gözaltına alınan 3 hak savunucusunun 'cumhurbaşkanına hakaret' suçlamasıyla yargılandıkları davanın 2. duruşması İzmir 41. Asliye Ceza Mahkemesinde, saat 09:00’da görülecek.

İddianamede hak savunucularına yöneltilen suçlamaya 2 polis memurunun ifadesi kanıt olarak gösteriliyor. Hak savunucuları, aynı polislerin ifadeleri ile bir başka davada ise, '2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet etmek' ve 'görevi yaptırmamak için direnmek' suçlamalarına ek olarak, 'kamu görevlisine hakaret etmek' suçlamasıyla da yargılanıyor.

Davanın ilk duruşması, hakim izinli olduğu için ertelenmiş, 22 Şubat’ta görülmesi planlanan 2. duruşma ise hakimin koronaya yakalanmış olması sebebiyle ertelenmişti.

2- Antalya Körfez Gazetesi Yazı İşleri Müdürü Gazeteci Engin Korkmaz’ın, 'Cumhurbaşkanına hakaret' suçlamasıyla yargılandığı davanın 8. duruşması Antalya 19. Asliye Ceza Mahkemesinde, saat 09:25’te görülecek. İddianamede, Korkmaz’a yöneltilen suçlamaya, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımlar kanıt oluşturuyor.

3- İstanbul’da 26 Haziran 2021'de yapılması planlanan ‘İstanbul Onur Yürüyüşü’ öncesi Mis Sokak’ta polisin sert müdahalesi sırasında darp edilerek gözaltına alınan 19 kişinin, '2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’na muhalefet etmek' ve 'görevi yaptırmamak için direnmek' suçlamalarıyla yargılandığı davanın ilk duruşması İstanbul 60. Asliye Ceza Mahkemesinde, saat 10:00’da görülecek.

İstanbul Cumhuriyet Savcılığı Terör ve Örgütlü Suçlar Soruşturma Bürosu tarafından hazırlanan iddianamede, polisin sokaktaki kişilere ve gazetecilere uyguladığı şiddet ve orantısız güç yer almazken, LGBTİ+ hak savunucuları için ise cezalandırma talep ediliyor.