"Derelerin üstü plansız örtüldü"

Ahmet Mert Dokuzoğlu

"Derelerin üstü plansız şekilde örtüldü"

Sel ve su taşkını arasındaki ayrıma dikkati çeken Akyar, dere ve yataklarının gelen ek suya hazırlıklı olmadığını ifade ederek, "1957 yılının 11-12 Eylül tarihinde gerçekleşen faciadan sonra Ankara'da taşkın yapan dereleri ele alalım, kesitlerini yeniden planlayalım ve bunları kapatalım, bir daha taşkın yapmasın diye 1963 yılında DSİ Ankara Taşkın Planlama Raporu hazırlıyor ve uygulama projesini ise 1968 yılında gerçekleştiriyor. Hatip çayı, iki kutu merkeze alınıyor. İncesu deresi, Dikmen deresi, Söğütözü deresinin alt taraflarının üstleri kapatılıyor, o zamanın teknik hesaplarına göre. Taşkını önleme vadi tabanlarında su baskınlarını önlemek amaçlı böyle bir teknik çözüme gidiliyor. Bu derelere aşırı su getiren kollara da sel kapanları yapılıyor. Taşkın ile su baskınlarını ayırt etmek lazım. Su baskını işin içine insan eli değdi mi, yanına konut yaptığımızda, kesitleri daralttığımızda ortaya çıkıyor. Şu an derelerin üstü betonla kaplı, yollar asfalt, çatılar kiremit ve düşen yağışın yüzde 80'i akışa geçiyor. Binlerce yıllık kadim dereler ve yatakları bu ek gelen suya hazırlıklı değil." dedi. 

"Derelerimizin içinde kanalizasyonlar var"

Akyar, "Başkenti deniz kıyısında olan bir yer yok. Şehirler, su kenarlarında kuruluyor ama derenin mülküne pek müdahale etmiyorlar. Suyun belleği vardır, döngüsü vardır. Sorun, ekonomi ile toplumun verdiği değerin bu mülke tecavüzleridir. Yüzbin yılda gelecek bir yağışa göre planlarsam, istediği kadar yağış gelsin kesit altına aldığım dere taşkın yapmaz. Derelerimizin içinde kanalizasyonlar var. Evsel pis su atıklar, küçük sanayilerin kullandığı ağır metaller var. Bütün dünya üstünü kapatmış, bizde bunu uygulamışız. 1960'ların sonuna kadar ülkemizde kanalizasyon sistemleri birleşik sisteme göre yapılırdı. Birleşik sistem ise , evsel atıklarla yağmur suyunu bir arada aynı kanallara almak ve en yakın dere yatağına bunları bağlamaktır ve daha ekonomiktir. Gelişmiş ülkeler ise bunları 1950'li yılların sonunda bırakıp ayrık sisteme geçtiler. Ülkemizde 1968 sonlarında önce İstanbul'da ciddi kolera vakaları çıktı, ciddi ölümler oldu. Sonra Devlet Planlama Teşkilatı, yeni imara açılan yerleşimlerde ayrık sisteme geçilmesini öngördü ama asıl şehir merkezi hala birleşik sistem ve yeni yerler merkezin çeperlerinde olduğundan yine toplandığı yer birleşik sistem oldu." açıklamalarını yaptı. 

"BAKAY Projesi revizyon ile devam ettirilmeli"

Murat Karayalçın'ın Belediye Başkanlığı döneminde 1990'lı yıllarda kanalizasyon sistemi ile yağmur suyu sistemini ayıracak olan BAKAY adlı projenin başlatıldığını ve projenin bir bileşeni olarak Tatlar'da büyük bir pis su arıtma tesisi yapıldığını belirten Akyar, ancak 1994 yılından sonra projeye yatırım yapılmadığını, son birkaç yıldır olağanüstü imar değişiklikleri olduğundan projenin değişikliğe gidilerek devam ettirilmesi gerektiğini belirtti. Akyar, Ankara'nın kayıp derelerinden birçoğunun üzerinde bugün pazar yerleri, parklar, otoparklar bulunduğunu ve birçoğunun da kanalizasyon sistemine bağlanmış olduğunu ifade etti. Akyar, Ankara Şehir Hastanesi için yaklaşık 7 yıl önce açılan ancak daha sonra hukuki nedenlerle inşaatı durdurulan kavşağın Bilkent'teki Ağıl Deresi'nin önünü kestiğini, derenin çevresindeki yapılaşmanın devam ettiğini ve aşırı yağışlarla birlikte bu bölgede de felaketin yaşanabileceğinin altını çizdi. BAKAY'ın şu an uygulanmasının pek mümkün görünmediğini ifade eden Akyar, bunun nedenini artan nüfus ve dikine yapılan imar olduğunu belirtti ve revizyon şart dedi. 

"Kanalizasyon sistemine ek yük getiriliyor"

Akyar, eskiden tek katlı, iki katlı seyrek yapılaşma olan yerlerde şimdi 50 kata kadar apartmanlar yapıldı. Dolayısıyla oradaki su ihtiyacı 1'ken 20'ye çıktı. Tüketilen su da kanalizasyon olarak kullanıldı ve evsel atık sistemine döndü tespitini yaptı. Bu durumun da kanalizasyon sistemine ek yük getirdiğini belirten Akyar, "Ankara'da kanalizasyon sistemi ile yağmur suyu sisteminin tek bir kanalda birleşmesi nedeniyle aşırı yağış olunca derelerin taşmasına sebep oldu. Yılda 500 milyon metreküp başka havzalardan ek içme suyu geliyor ve dereler tarihinde alışık olmadığı bu yükle karşı karşıya kalıyor." açıklamalarında bulundu.