Savaştan çevre felaketine

İsveç Sahil Güvenlik uçağı tarafından 28 Eylül 2022'de çekilen hava fotoğrafında, Baltık Denizi'nde İsveç ekonomik bölgesinde yer alan Kuzey Akım 2 doğal gaz boru hattında sızıntı olduğu tespit edildi. İsveç Sahil Güvenliği bir gün sonra Rusya'dan Avrupa'ya uzanan denizaltı boru hattında başka bir sızıntının daha tespit edildiğini bildirdi.

Oluşan sızıntı, Rus gazını Baltık Denizi üzerinden Avrupa’ya taşıyan Kuzey Akım 1 ve Kuzey Akım 2 boru hattında alarm verilmesine sebep oldu.

Konunun uzmanları bir günde üç farklı noktada oluşan büyük sızıntıları sabotaj olarak yorumladı. Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, ‘‘Sabotaj ihtimali göz ardı edilemez’’ açıklamasını yaptı. Ukrayna Devlet Başkanı Danışmanı Mihaylo Podolyak ise Rusya’yı suçlayarak ‘‘AB’ye yönelik saldırı’’ değerlendirmesinde bulundu.

AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, boru hatlarındaki sızıntılara ilişkin AB adına yazılı bir açıklama yaptı. Borrell açıklamasında, "Avrupa Birliği, Baltık Denizi'nin uluslararası sularında sızıntılara neden olan Kuzey Akım 1 ve 2 boru hatlarının zarar görmesinden derin endişe duymaktadır. Güvenlik ve çevresel kaygılar en yüksek önceliğe sahiptir. Bu olaylar tesadüf değildir ve hepimizi etkiler. Mevcut tüm bilgiler, bu sızıntıların kasıtlı bir eylemin sonucu olduğunu gösteriyor. Ne olduğuna ve neden olduğuna dair tam bir netlik elde etmeyi hedefleyen her türlü soruşturmayı destekleyeceğiz ve enerji güvenliğindeki direncimizi artırmak için daha fazla adım atacağız" ifadelerini kullandı.

Danimarka Kraliyet Savunma Koleji Denizcilik Operasyonları Merkezi’nde araştırmacı olan Anders Puck Nielsen, “Ancak Avrupa’daki gaz piyasasındaki karışıklıklardan, daha fazla kaostan gerçekten kimin yararlanacağına bakarsak, şu anda daha fazla belirsizlikten gerçekten yararlanan tek bir aktör olduğunu düşünüyorum, o da Rusya” dedi.

Rusya; sızıntıların, tamamen Amerikan istihbarat servislerinin kontrolündeki alanda meydana geldiğini iddia etti. Konu ile ilgili açıklama, Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova'dan geldi.

Zaharova, "Danimarka ve İsveç'in ticari ve ekonomik bölgelerinde oldu; bu ülkeler NATO merkezli" sözleri ile tartışmanın yönünü değiştirdi.

Zaharova’nın yaptığı açıklama sonrası Biden’ın şubat ayında "Kuzey Akım 2 AG ve şirket yetkililerine yaptırım uygulanması yönünde talimat verdim" dediği video ve Amerikan gemilerinin bölgedeki hareketliliğini gösteren infografik haritalar sosyal medyada viral oldu. Amerikan CNN televizyonu ise Zaharova’nın yaptığı açıklamaya patlamaların olduğu gün, bölgede Rus gemilerinin görüldüğünü açıklayarak cevap verdi.

Amerika ve Rusya karşılıklı olarak birbirlerini suçlarken bazı yorumcular ise Avrupa ve NATO’yu savaşta yanına çekmek isteyen Ukrayna’yı bu olayda şüpheliler arasında saydı. Aradan geçen üç günün sonunda Danimarka Enerji Ajansı, Kuzey Akım 2’nin ardından Kuzey Akım 1 boru hattındaki basıncın dengelendiğini ve sızıntının kesildiğini açıkladı.

Kuzey Akım 2 boru hattında yaşanan gaz sızıntısı, Avrupa'yı kat eden sayısız gaz, elektrik ve telekomünikasyon hatlarının kolay hedef olduğunu göstermesi açısından dikkate değerdir.

Gaz sızıntısı kaynaklı çevresel kirlenme iklim camiasını ayağa kaldırdı. Çevresel Savunma Fonu’nda (EDF) enerji sorumlusu mühendis Andrew Baxter metan kaçağının nelere mâl olacağını hesaplamaya çalıştığını söyleyerek, “Oldukça belirsiz bir tahminde bulundum, çünkü olay yerinde epey çok bilinmeyen faktör var, dolayısıyla ne kadar metanın atmosfere ulaşmış olduğunu tahmin etmek zor” dedi.

Boru hattının ebatları ve su sıcaklığından yola çıkarak yapılan ilk basınç değişikliği sırasında 115 bin ton metanın atmosfere ulaştığı tahmin ediliyor. Bilim insanlarının düzenli olarak kullandıkları metanı ölçebilen uydular o sırada olayın yaşandığı alanı kapsamadığı için gerçek sonuçlara ulaşmanın zor olduğu belirtiliyor.

Anlaşılan o ki hiçbir tarafın sorumluluk üstlenmediği olayın faillerini soruşturmanın sonunda öğreneceğiz. Hiç kuşkusuz bu olayla Avrupa enerji krizi konusunda bir darbe daha almış oldu. Kriz sarmalı büyümeye devam ediyor. Yaşanan süreç önümüzdeki kış aylarında Avrupa ülkelerinin durumunun bugünden daha kötü olacağını gösteriyor.

Kuzey Akım boru hattı sızıntısı Ukrayna Savaşı'na daha fazla belirsizlik kattı. Teknik arıza, bakım-onarım eksikliği ya da sabotaj iddiaları, Batı’yı Ukrayna Savaşı'nı sona erdirmek için barışçıl çözüm yollarını aramak için iş birliğine sevk etmelidir. Enerji alanında yaşanan kıtlığın sadece Avrupalıları değil aynı gezegenin üzerindeki aynı gökyüzünün altında yaşayan herkesi etkileyeceği bilinen bir gerçektir. Ukrayna-Rusya Savaşı yüzünü iklim felaketleri ile göstermeye başladı. Boru hattından binlerce metreküp sızan metan gazı, Baltık Denizi’ne ve atmosfere yayıldı. Bu nedenle mevcut savaşı sona erdirmek adına yapılan müzakereler dünyayı uçuruma sürüklememek adına zorunludur. Aksi taktirde tahıl krizine çözüm üretememiş dünyada birçok insan, iklim ve çevre mültecisi olmak durumunda kalacaktır.