CHP’nin Rifkin'i

3 Aralık Vizyon Toplantısı CHP’nin ekonomi politiğindeki kafa karışıklığını çok açık bir şekilde gözler önüne koydu. Yaratıcılık, inovasyon, verimlilik, yeşil ekonomi, Endüstri 4.0. Bu sözler iktidarın en büyük adayı olduğunu iddia eden bir siyasi partinin ekonomik perspektif toplantısında dile getirdi. Oysa muhalefetin ülke geleceğinin ekonomi politiği noktasında daha gerçekçi bir bakış açısı ortaya koyması gerekirdi. Mesela ekonomik krizden nasıl çıkacak ülke? Enflasyon yüksek, kronik bir işsizlik, gelir dağılımı bozukluğu ve dış ticaret açığı sorunu var. Ayrıca son 40 yıldır Türkiye ekonomisinin büyüme lokomotifi inşaat ve turizm sektörleri. Tarım ihmal edile edile çöküşün eşiğine geldi. Yiyecek peynir bulamıyoruz. Her şey ithal veya çok pahalı. Sanayi kendini yenileyemedi. Sanayinin önündeki çözülmesi beklenen temel sorun yeşil ekonomiye geçişin tamamlamaması mı gerçekten? En büyük mesele şüphesiz ki enflasyon. Enflasyonun düşürülmesi hemen her zaman geniş halk kitlelerinin bedel ödemesine neden olan bir programı gerektirir. CHP enflasyonu nasıl düşürecek? Şunu diyerek işin içinden çıkamazlar. Nasıl olsa AKP’li yöneticiler çok liyakatsiz. Nebati’nin yerini Öztrak aldığında güven artacak ve ekonomide düzelme başlayacak. Şüphesiz ki ekonomi bürokrasisi piyasanın güven tazelemesi için önemli. Ama sadece iktidar değişimi ve liyakatli yöneticilerle enflasyonda dünya ikinciliği unvanını geride bırakmak mümkün mü?

Bu noktada temel meselenin neo-liberalizmle toplumcu iktisat arasındaki çatışmada düğümlendiğini söylemek gerekir. Sosyal demokrasinin 1990’lı yıllardan beri neo-liberal politikalara eklemlendiği çok açık bir gerçek olarak önümüzde duruyor. Ayrıca CHP hâlâ yoksulların, işçilerin ve köylülerin değil orta ve orta üst sınıfların partisi. Peki, parti bu temel gerçek karşısında ne yapacak? Vizyon sunumları ülkenin uzun vadeli geleceğine dönük beklentileri bize sunuyor. Ama kriz ortamında insanların duymak istedikleri şey uzun erimde ne olacağı değil, yarın veya ertesi günkü normal Türkiye şartları. Uzun vade ile kısa vade arasında bir uyumsuzluk var. Uzak gelecek için yeşil ekonomiden bahsetmek kolay. Peki, kısa gelecekte Ali, Ayşe’nin, Fatma’nın hayatı? Dünyanın ekonomik krizden geçtiği bir dönemde Türkiye’ye sermaye getirmek çok zor. Bu durumda ekonomik krizden çıkışın faturasını yine emekçiler ve geniş halk kitleleri mi ödeyecek?

CHP’deki sorun sadece uzun erimde ne olacağına dair iyimser gündemi bugünün siyaseti yerine ikame etmesindeki naiflikten kaynaklanmıyor. Aynı zamanda sermaye konusunda da bir karar vermesi lazım partinin. Banka kârlarının 4’e katlandığı ama insanların açlık çektiği bir ülkede yaşıyoruz. TÜSİAD, MÜSİAD, TOBB başta olmak üzere sermaye sınıfının AKP liderliğine ciddi bir muhalefeti olmadı son 20 yılda. Peki, iktidarı CHP ve ortakları devralınca iş dünyasıyla ilişkiler nasıl devam edecek? AKP döneminde zenginleşen kesimlerin mülkleri ve sermayeleri takibata uğrayacak mı mesela? Devletin burjuva sınıfını beslediği, iktidardaki siyasi partinin ise kendi zenginlerini yarattığı patrimonyal yapıdan çıkacak mıyız? Zor sorular değil mi?

Yazıyı bitirirken 3 Aralık gününe dair de bir şeyler söylemek isterim. Bir kere Jeremy Rifkin yanlış bir tercih. Ben olsam böyle bir konjonktürde Amerikan vatandaşı bir iktisatçıyı başdanışman yapmazdım. Parti bu kararı nedeniyle Erdoğan ve kurmayları tarafından alanda yıpratılacaktır. Ayrıca CHP tabanının ABD’den kurtarıcı ithal etme seçeneğine sıcak bakmama ihtimali var. Konuşmaların çok uzun, fazlasıyla soyut ve akademik olduğunu hemen herkes kabul ediliyor. Salon sıkıntıdan patladı. Kitlenin aklında “Toplantı bitse de eve gitsek” havası vardı. Siyasal iletişim o kadar kötüydü ki onu tartışmaktan ekonomi politiğe gelemedik. Mesela insanlar, "Türkiye’nin ihtiyacı olan şey yeşil ekonomi midir?" sorusunu doğru dürüst bir şekilde soramadı. Ezcümle, bu hamle kendisinden beklenen sonucu veremeyecektir. Vatandaş kendisiyle onun anlayabileceği dilde ve açık bir şekilde konuşan bir siyaset dilini hak ediyor. 3 Aralık bu anlamda tam bir hayal kırıklığıydı.