Türkiye'de kurye olmak

AZE Haber Ajansı

İZMİR - 2023 yılının ilk 10 ayında bin 634 işçinin yaşamını yitirdiği Türkiye'de, son süreçte iş cinayetlerinin en çok yaşandığı iş kollarının başında moto kuryeler geliyor. Pandemi ile birlikte giderek yaygınlaşan iş kolunda, İş Sağlığı ve Güvenliği Meclisi’nin (İSİG) verilerine göre sadece 2022 yılında 58 kurye hız baskısı, mobbing, uzun çalışma saatleri ve saldırılar nedeniyle iş cinayetlerine kurban gitti.

Kurye Hakları Derneği'nin verilerine göre ise 2023 yılında 21 Kasım gününe kadar en az 54 kurye yaşamını yitirdi. Yaşamın yitiren kuryelerin yarısından fazlası ise 20’li yaşlardaydı.

İzmir'de ise üçü son bir ayda olmak üzere 2023 yılında en az 7 moto kurye iş cinayetlerinde hayatını kaybetti. Bunlardan en çarpıcı olanı 19 Eylül günü Karabağlar'da bir kuryenin trafikte tartıştığı şahıslar tarafından takip edilerek sokak ortasında silahla katledilmesi oldu. Geçtiğimiz yıl İzmir’de hayatını kaybeden kurye sayısının üç olması ise iş cinayetlerindeki artışı gösteriyor.

Kuryelere göre moto kuryelerin içine sürüklendiği 'esnaf-kurye' garabeti, taşeron çalıştırmanın en ağır biçimini emekçilere dayatıyor. Bu çalışma modelinin hizmet sektöründe yaygınlaşması motokuryelerin maruz kaldıkları saldırılar ve ölümlere davetiye çıkarırken, çok sipariş teslim edenin daha fazla para kazandığı, zamana karşı verilen bu geçinme yarışında kuryeler alabildiğine güvencesiz ve yoğun çalıştırılıyor. Haftalık yasal çalışma saatinin 45 saat olduğu Türkiye'de, günde 15-16 saat motor üzerinde olan kuryeler, sigorta primi, benzin, motor bakım ve ekipman maliyetlerini ceplerinden ödüyor. Moto kurye emekçilerinin taleplerinin en başında ise hız baskısının son bulması, işçi sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin artırılması, iş kanunu ihlal eden uzun mesailerin kaldırılması ve şirketlerin kuryelerini saldırılara karşı koruması geliyor.