Türkiye 2023'te neler yaşadı

AZE Haber Ajansı

TÜRKİYE- Uzun yıllar unutamayacağımız olayların yaşandığı bir yıl oldu 2023…

Yılın ikinci ayı henüz başlamışken art arda meydana gelen iki büyük depremde tarihimizin en büyük kayıplarını verdik. Milletçe yasını tuttuğumuz felaketlerin yaraları sarılmaya çalışılırken seçim atmosferine girdik. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile ikinci kez sandığa gidilirken ilk kez ikinci tur deneyimini de yaşadık. Cumhuriyetimizin 100'üncü yılında yüzümüzü en çok güldüren isimler ise Filenin Sultanları oldu. Kadın voleybolcularımız başarıdan başarıya koşarken Türk futbolu adına utandığımız yıl oldu… Sporda şiddete karşı mesafe katetmemiz beklenirken kulüp başkanının sahaya inerek hakem yumrukladığını da bu yıl gördük. Futbolcuların isimlerini saha dışında yılın dolandırıcılık olayında sıkça duyduk.

ÜST ÜSTE FELAKET

Deprem ülkesi olan Türkiye, tarihinin en büyük kayıplarını bu yıl 6 Şubat 2023’te Kahramanmaraş merkezli iki büyük depremde verdi. Saat 04.17’de ve 13.24’te sırası ile merkez üssü Pazarcık ve Elbistan olan 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki iki deprem Kahramanmaraş’ın yanı sıra büyük bölümü yıkılan Hatay, Gaziantep, Malatya, Diyarbakır, Kilis, Şanlıurfa, Adıyaman, Osmaniye, Adana, Elazığ illerini de etkiledi. Bu illerde uygulanmak üzere olağanüstü hal ilan edilirken daha sonra alınan kararla Bingöl, Kayseri, Mardin, Tunceli, Niğde ve Batman da afet bölgesi kapsamına alındı. AFAD’ın raporunda yer alan sayılara göre depremde 50 bin 783 insanımız hayatını kaybetti, 115 bin 353 kişi de yaralandı. Yıkılan bina sayısı da 37 bin 984 olarak kaydedildi.

Depremin ilk şoku atlatılmaya çalışılırken Türkiye’nin dört bir yanında deprem bölgesi ile dayanışma çabasına girildi. Bu çabaları devlet nezdinde organize eden AFAD olurken çeşitli sivil toplum kuruluşları da deprem bölgesine yardımları ulaştırdı. Bu ortamda yardımlarla ilgili tartışmalar da baş gösterdi. Sanatçı Haluk Levent’in liderliğindeki yardım platformu Ahbap’ın bölgeye ulaştırdığı çadırları Kızılay’dan satın aldığı ortaya çıktı. Afet sırasında yapılan bu satış nedeniyle Kızılay yönetimi uzun süre eleştirilerin odağı oldu. Televizyon kanallarında canlı yayınlanan dayanışma programlarında açıklanan bağış tutarı ile toplanan bağış arasındaki fark da uzun süre gündemden düşmedi.

Türkiye’nin gözü kulağı deprem bölgesindeyken 15 Mart 2023’te bir felaket daha yaşandı. Şanlıurfa’da meydana gelen selde 17 kişi hayatını kaybetti. Selin etkilediği Adıyaman’da da 4 kişi can verdi. Felaketin Şanlıurfa’da ev, iş yeri ve araçlara verdiği zarar da 300 milyon lira olarak hesaplandı.

MAYIS SEÇİMLERİ

Normal şartlarda 18 Haziran’da yapılması gereken seçimlerde sandıkların hangi şartlar altında kurulacağı tartışması konusu oldu. Seçimin ertelenmesi önerisi de dile getirilirken tartışmaya Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 10 Mart 2023’te imzaladığı kararname ile noktayı koydu ve “seçimlerin yenilenmesi” kararı ile 14 Mayıs 2023’te sandık kuruldu.

Cumhur İttifakı’nın adayı Recep Tayyip Erdoğan olurken, Millet İttifakı’nın adayı Kemal Kılıçdaroğlu, Zafer Partisi’nin de dahil olduğu ATA İttifakı’nın adayı Sinan Oğan yarışa katıldı. Sinan Oğan gibi 100 bin imzayı aşan ve aday olmaya hak kazanan Yeniden Refah Partisi lideri Fatih Erbakan, Cumhur İttifakı lehine adaylıktan çekildi. Yine yeterli imzayı toplayan Memleket Partisi lideri Muharrem İnce de yarıştan çekildiğini açıkladı ancak oy pusulasında Erdoğan, Kılıçdaroğlu ve Oğan ile birlikte yerini almıştı.

Milletvekili seçiminde Meclis çoğunluğunu Cumhur İttifakı alırken Cumhurbaşkanı seçiminin ilk turunda adaylardan hiçbiri seçilmek için yeterli olan yüzde 50+1 oyu alamadı. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile ikinci kez sandık başına giden Türkiye, böylece ilk kez ikinci tur hazırlıklarına başladı. İkinci tura kalan Erdoğan ve Kılıçdaroğlu’nun hamleleri de peş peşe geldi. İlk turda yüzde 5.17 oy alan Sinan Oğan, Erdoğan’a desteğini açıkladı. Kılıçdaroğlu da Zafer Partisi lideri Ümit Özdağ ile daha sonra detayları ortaya çıkan protokol imzaladı. 28 Mayıs 2023’te oyların yüzde 52.18’ini alan Recep Tayyip Erdoğan yeniden cumhurbaşkanı seçildi.

MERVE DİZDAR CANNES'TA ÖDÜL ALDI

76. Cannes Film Festivali’nde, En İyi Kadın Oyuncu Ödülü, Nuri Bilge Ceylan'ın yönettiği "Kuru Otlar Üstüne" filmindeki performansıyla Merve Dizdar'a verildi.

Merve Dizdar, ödül konuşmasında filmdeki "Nuray" karakterine vurgu yaptı.

Karakteri tanımak için çok çalışmasına gerek kalmadığını belirten Dizdar, "Yaşadığım coğrafyada bir kadın olmak, Nuray'ın ve Nurayların duygusunu doğduğum günden beri ezbere bilmeyi gerektiriyor" dedi.

FİLENİN SULTANLARI

Türkiye, voleybolda dünyanın bir numarası… Filenin Sultanları adıyla markalaşan kadın voleybolcular, 2023 yılında başarıdan başarıya koştu. A Milli Kadın Voleybol Takımı, 17 Temmuz 2023’te Milletler Ligi’nde tarihinde ilk kez şampiyonluğa ulaştı. 3 Eylül 2023’te Avrupa Şampiyonu olan Mililer, "Dünya Kupası" adıyla oynanan 2024 Paris Olimpiyatları Elemeleri'nde oynadığı 7 maçı da kazanarak olimpiyat kotası aldı, aynı zamanda kupanın da sahibi oldu.

Kadın voleybolundaki bu başarı kulüpleri düzeyinde de sürdü. İki büyük finalde karşı karşıya gelen VakıfBank ve Eczacıbaşı Dynavit sırasıyla kupayı evine götürdü. İki takım önce CEV Şampiyonlar Ligi Süper Finali’nde 20 Mayıs 2023’te İtalya’nın Torino kentinde karşı karşıya gelirken, rakibini 3-1 yenen VakıfBank kupayı müzesine götüren taraf oldu.

Türk voleybolunun lokomotiflerinden iki ekip, FIVB Kulüpler Dünya Şampiyonası’nda Çin’in Hangzhou kentinde 17 Aralık 2023’te oynanan yılın ikinci büyük finalinde kozlarını paylaştı. Bu defa VakıfBank'ı 3-2 yenen Eczacıbaşı Dynavit, kupayı almaya hak kazandı.

DAĞLIK KARABAĞ SAVAŞI

Azerbaycan, 19 Eylül'de Bakü ve Erivan'ın otuz yılı aşkın süredir tartıştığı, Ermeni çoğunluğun yaşadığı ayrılıkçı bir bölge olan Dağlık Karabağ'a operasyon başlattı. Bölgesel yetkililer 24 saat içinde teslim oldu ve ateşkes sağlandı. 600'e yakın kişinin hayatını kaybettiği saldırının ardından 120 nüfuslu bölgedeki insanların çoğunluğu Ermenistan'a kaçarken, Ermeni yönetimi kendini feshettiğini duyurdu.Uluslararası Adalet Divanı, Bakü'den, Dağlık Karabağ sakinlerinin "güvenli" bir şekilde geri dönüşlerine izin vermesini istedi. Uluslararası arabuluculuk altında yürütülen görüşmeler başarılı olmadı.

100’ÜNCÜ YIL

Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün mirası Cumhuriyetimiz 100 yaşında… Resmi kutlamalar İletişim Başkanlığı koordinesinde gerçekleşirken belediyeler de kentlerin büyük meydanlarında geniş katılımlı programlar düzenledi. Milli Savunma Bakanlığı, İstanbul Boğazı'nda TCG Anadolu'nun da aralarında bulunduğu 100 savaş gemisinin resmi geçitini düzenledi.

SEÇİL ERZAN

Denizbank'ta şube müdürlüğü görevini sürdürürken yüksek getirili özel fon vaadiyle dolandırıcılık yaptığı ortaya çıkan ve Fatih Terim, Arda Turan, Emre Belözoğlu, Muslera gibi futbol dünyasının ünlü isimlerinin de aralarında bulunduğu pek çok ismi ağına düşürdüğü iddia edilen Seçil Erzan ile ilgili dava 20 Kasım 2023’te başladı. Türkiye’nin ilk kez 12 Nisan 2023’te Habertürk muhabiri Mustafa Şekeroğlu’nun haberi ile duyduğu olayla ilgili davanın ikinci duruşması Ocak ayında görülecek.

FENOMENLER

Yılın bir başka dikkat çeken soruşturmasında şüpheliler “fenomenler”. İstanbul merkezli 6 ilde 1 Kasım 2023’te düzenlenen operasyon ile devamındaki operasyonlarda Dilan Polat ve eşi Engin Polat'ın da aralarında bulunduğu 24 şüpheli gözaltına alındı. Sosyal medya fenomeni, güzellik merkezleri sahibi Dilan Polat ile eşi Engin Polat, “Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi, Vergi Usul Kanunu ile Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi kanunlarına muhalefet" suçlamalarıyla halen tutuklu.

CHP KURULTAYI

Cumhurbaşkanlığı seçiminde aldığı yenilgiden sonra siyasi geleceği tartışılan Kemal Kılıçdaroğlu, 13 yıldır sürdürdüğü CHP Genel Başkanlığı görevini 4 Kasım 2023’teki kurultayda kaybetti. Kurultaydaki ikinci tur oylamada genel başkanlığı kazanan Özgür Özel, CHP tarihinde görevi başındayken aday olan genel başkanı yenen ilk isim oldu.

İSRAİL-HAMAS SAVAŞI

Hamas'a bağlı komandolar 7 Ekim'de Gazze Şeridi'nden İsrail'in güneyine sızarak sınır kasabalarını ve bir müzik festivalini bastı. İsrail tarafında yaklaşık 1.200 kişi öldü; yaklaşık 240 kişi rehin alındı. ABD ve AB tarafından terör örgütü olarak tanımlanan Hamas'ı "yok etme" yemini eden Tel Aviv, Gazze'ye yoğun bombardıman gerçekleştirdi. Gazze'deki Sağlık Bakanlığı'na göre savaşın başlamasından bu yana yaklaşık üçte ikisi kadın ve çocuk olmak üzere 13 binden fazla Filistinli öldürüldü.

SICAKLIK VE DÜNYA REKORU

Avrupa gözlemevi Copernicus'a göre hazirandan ekime kadarki aylar dünya çapında kayıtlara geçen en sıcak aylar oldu. Bu sıcaklıklara kuraklık, yıkıcı yangınlar ve daha güçlü kasırgalara neden oldu.Kanada, bu yıl 18 milyon hektardan fazla alanın yandığı ve 200.000 kişinin yerinden olduğu tarihi bir orman yangını sezonu yaşadı.Ağustos ayında Hawaii'de çıkan yangınlar Maui'deki turistik Lahaina kasabasında 97 kişinin ölümüne neden oldu.

Yunanistan'ın Evros bölgesinde Avrupa Birliği'nde şimdiye kadar kaydedilen en büyük yangın çıktı Yangında en az 26 kişi öldü. Eylül ayında sel felaketi Teselya'nın verimli ovalarını harap etti ve 17 kişinin ölümüne neden oldu. İsrail'in uyguladığı topyekûn kuşatma nedeniyle Gazze'de su, elektrik, gıda ve ilaç sıkıntısı yaşandı.

CAN ATALAY

Yargıtay 3. Ceza Dairesi, Anayasa Mahkemesi'nin Can Atalay için verdiği ihlal kararına uymadı. Atalay'ın milletvekilliğinin düşürülmesi işlemlerinin başlaması için karar Meclis Başkanlığı'na gönderildi. Yargıtay, 8 Kasım 2023’te Türk yüksek yargı tarihinin en büyük krizi olarak nitelendirilebilecek bir adım da atarak AYM üyeleri hakkında Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'na suç duyurusunda bulundu. AYM, 22 Aralık 2023’te Can Atalay hakkında ikinci kez hak ihlali kararı verdi.

HAKEME YUMRUK

11 Aralık 2023’te oynanan Ankaragücü-Çaykur Rizespor maçının bitiş düdüğü ile birlikte Türk futbolu adına utanç verici görüntüler ortaya çıktı. Ankaragücü Başkanı Faruk Koca, sahaya inerek hakem Halil Umut Meler’e yumruklu saldırıda bulundu. Koca’nın yanındakiler yere düşen hakeme tekme savurdu. Koca ve diğer saldırganlar tutuklanırken çeşitli suçlardan hapis cezası istemiyle açılan dava 9 Ocak 2024’te başlayacak.

TERÖR

Teröre karşı yurt içinde ve sınır ötesinde operasyonlar sürerken 22-23 Aralık 2023’te peş peşe şehit haberleri geldi. Irak'ın kuzeyindeki Pençe - Kilit Harekâtı bölgesinde teröristlerle çıkan çatışmada 12 askerimiz şehit oldu. Şehitlerimiz: Piyade Uzman Çavuş Abdülkadir İyem, Piyade Uzman Çavuş Ahmet Arslan, Piyade Sözleşmeli Er Cebrail Dündar, Piyade Sözleşmeli Er Semih Yılmaz, Piyade Sözleşmeli Er Kemal Aslan, Piyade Sözleşmeli Er Enes Budak, Piyade Uzman Onbaşı İsmail Yazıcı, Piyade Sözleşmeli Er Yasin Karaca, Piyade Sözleşmeli Er Çağatay Erenoğlu, Piyade Sözleşmeli Er Emre Taşkın, Piyade Teğmen Ramazan Günay, Piyade Uzman Çavuş Mehmet Serinkan.