Kambur

İlhan Deliktaş

Felsefe mi, edebiyat mı, yoksa başka başka sanatlarla örülmüş kocaman karmaşık bir dünya mı?

Şule Gürbüz’ün edebiyatını tanımlamak çok zor, anlamlandırmak yahut bir noktaya yerleştirip, pek çok yazar için yapıldığı gibi, “şöyle bir yazardır” demek de. Bundan mıdır bilinmez ancak kendisinin uzun, verimli sanat yaşantısından onun seviyesinde başka bir yazar için olabileceğinden çok daha az üne sahip olduğu kesin. 

Saat Restorasyon Atölyesi'nde mekanik saat tamir ustası

1974 doğumlu bu genç yazarın, tam da eserlerinde duyumsanan hisleri haklı çıkarır bir yaşamı var. Şöyle ki, İstanbul Üniversitesi'nde Sanat Tarihi, Cambridge Üniversitesi'nde de Felsefe eğitimi almış. Bunun üstüne de Milli Saraylar İdaresi Başkanlığı bünyesindeki Saat Restorasyon Atölyesi'nde mekanik saat tamir ustası olarak çalışmaya başlamış. Üstelik bir saat koleksiyoneri ve Türkiye’nin ilk ve tek saat müzesinin kurucularından. Başka bir dünyadan sesleniyormuşçasına özel bir dile ve üsluba sahip olan yazarın hakikaten böyle bir dünyası olduğunu bile söylemek mümkün. Çünkü kendisi bu çağda antika saatlerle uğraşan ve üstüne teknolojik aletlerden uzak durmaya çabalayan biri. 

Zihnini büyütürken içinde yeşerttiği kaynaklar: Oğuz Atay, Albert Camus, Franz Kafka

Kambur da yazarın var oluşundan pek çok ize rastlanacak, özenli, okuru sıkmayan ancak bir perdenin ardına ona fark ettirmeden çeken özel bir eser. Yazarın Kambur’u 18 yaşında yazdığını da belirtmek gerekiyor. Ancak bu bilginin gölgesinde başlarsanız okumaya bunun, eserin diline ve anlatımındaki inceliğe karşı şaşkınlığınızı artırmak dışında bir işlevi olmaz. Kitabın mizahı kullanışındaki becerisi çok ustaca. Yararlandığı, ilhamlandığı, zihnini büyütürken içinde yeşerttiği kaynakların Oğuz Atay, Albert Camus, Franz Kafka gibi yazarların eserleri olduğu metin aralarında seziliyor.

Belirgin bir olay örgüsüne sahip olmayan eserde kambur, yaşadığı olayları anlatıyor, bu esnada da somut yanlarından çok içsel dünyasını aktarıyor. Karakterimiz hem kendine hem de dünyaya karşı sert bir üsluba sahip. Hayattan, insanlardan ve fiziksel görünümünden nefret ediyor. “Yaşama hoyratça davranmaya alışkınım; çünkü bozuk para gibidir. Edepsizce değil ama, yine de harcamak gerekir; yoksa, tedavülden kalkabilir.” Kendinizi kamburun acısını, mutsuzluğunu sonuna dek hissettiğiniz yoğun bir atmosferin içinde buluveriyorsunuz.

Bana sorulsa bir gün “Kamburunun düzelmesini mi istersin, yoksa tüm insanların kambur olmasını mı?” diye, herkesi kambur görmek olurdu dileğim. Yerden yüksekliğimin bu gülünç santimleri yüzünden, yaşama da ölüme de sizden daha yakınım. Daha sonraları yerimi yadırgamamak için, yükselme isteğini bir türlü anlayamam (21).

Sanatçı ve eseri üzerine fikir edinmek isteyenler için; Şule Gürbüz ve eserinin “İlham Veren Adımlar: 40 Yazardan 40 İlham Veren Kadın Hikayesi” adlı kitapta, Murathan Mungan tarafından övgü dolu bir biçimde tanıtılmış olduğunu da belirtmek lazım.

Eser, bir kamburun dünyayla derdi, hayatı yorumlayışı üzerine “varlık, yokluk, belirsizlik, dünya üzerine içlenmenin keyifli bir okuma vaadine dönüşmesi deneyimi” sunuyor. Yaraları sarmaya çalışanlar için de birbirinden özel önerileri var…

“En canınızdan bezip benden bu kadar dediğiniz anda bir oyunbozan çıkar ortaya. Kendinizi yok etmeyi, en azından yok saymayı düşündüğünüz bir anda birisi bir kahve ısmarlayıverir. Ve bir kahveye fit olup yaşama devam etmeye karar verirsiniz.”

Bu satırlardaki birisi, kendiniz için yine siz olup, elinize bu hacimsiz, kâh gülümsetip kâh iç burkan kitabı alarak “yaşama fit olabilirsiniz”.