Türkiye F-35 alırsa ABD için iyidir

Haber Merkezi

ABD - Dışişleri Bakanı Hakan Fidan önemli temaslarda bulunmak üzere Washington'daydı. Toplantıya katılanlardan biri de Amerika Birleşik Devletleri'nin eski Ankara Büyükelçisi James Jeffrey'di. Jeffrey, açılamalarda bulundu.

Açıklamalarından satır başları şöyle:

Türk-Amerikan ilişkilerindeki sorunların çoğu; Trump, Obama, Bush, Clinton veya Biden yönetiminden değil, Kongre’den kaynaklanıyordu.

Amerikan Kongresi bağımsız bir aktördür ve haklı bulmadığım pek çok nedenden ötürü onlarca yıldır Türkiye'ye karşı çok olumsuz bir tutum takındı. Yıllardır Washington'da ya da Türkiye'ye yaptığım ziyaretlerde Türk hükümetinin buradaki büyükelçiliği aracılığıyla Kongre ile ilişkilerde büyük çaba sarf ettiğini gördüm.

Ancak Kongre her zaman buna karşılık vermedi. Bu kabul edilemez ve bu Washington'daki kişilerin hatasıydı. Senatör Cardin'in söylediği şu; artık bunlar geride kaldı. Sadece yönetimden yönetime değil, Kongreden Parlamentoya, insanlardan halka da iş birliği yapalım.

Bu çok önemli. Mesela Gazze konusunda ayrıntılarda ve Suriye konularında farklılıklarımız var. Buna rağmen, şu anda her iki tarafın da yüksek noktadaki ilişkinin genel durumuna değer verdiği bir konumdayız. Daha da önemlisi, liderler birbirleriyle çalışmaya istekliler. İyi bir iletişimleri var ve her iki tarafta da henüz fikir birliğine varamadığımız alanları yönetme konusunda isteklilik var.

İki ülke arasındaki sıcak konulara gelecek olursak. Savunma işbirliği en sıcak konulardan biri Büyükelçi Jeffrey, F16 satışı uzun bir bekleyişin ardından gerçekleşiyor ve şimdi Türkiye ve ABD savunma iş birliğini gelecekte artırmayı bekliyor ve bu noktada F-35 kritik bir konu.

ABD, Türkiye'nin yeniden F 35 programına girebilmesi için S 400 füze savunma sisteminden kurtulması gerektiğini söylüyor ancak aynı zamanda ABD, S-400 füze savunma sistemi satın alan Hindistan'ı yaptırımdan muaf tuttu.

CAATSA yaptırımları dediğimiz yaptırımlar zaten modası geçmiş durumda; 100 senatörün 99'unun Başkan Trump'ı Vladimir Putin ile çok sıcak ilişkileri nedeniyle eleştirmesi yönündeki bir oylamanın sonucu çıkarılan bir yasaydı. Türkiye ile alakası yoktu. Ama çıkardıkları yasa S-400 alımı sebebiyle Türkiye’yi de bağladı.

Türkiye'nin S-400 satın almasının stratejik bir önemi yok, Türkiye'ye Rus silah akışı yok. Sorun yok. S-400'ler açıksa ve F35'iniz varsa teknik sorun vardır, bunu askeri yetkililere anlattık. Benim inancım bu konuda ilerlememiz gerektiğidir.

Eğer Türkiye F 35 almak istiyorsa bu İttifak için iyidir, Türkiye için iyidir, ABD için iyidir. S-400 meselesini halletmenin bir yolunu bulabiliriz. Şimdi; bu Jim Jeffrey'nin görüşü, ABD'nin görüşü olduğunu söyleyemem. Ama Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Victoria Nuland'ın Türkiye'de olası bir F-35 seçeneğinden bahsederken herkesi şaşırtacak kadar iyimser olduğunu fark ettim.

S-400 sistemi hiç devreye alınmadı. Kapatılması durumunda F-35'ten elde edebileceğiniz istihbarat üzerinde hiçbir etkisi olmayacaktır. Diplomatik veya siyasi bir önemi yoktur.

Sonuçta Rusya dünyanın her yerinde silah satmıyor. Ukrayna'nın Türk silahlarıyla birlikte yok ettiği Rus silahlarının yerine geçecek kadar silah yapmakta zorlanıyor Ruslar. Yani artık bu (F-35) bir sorun değil, olmamalı.

Dünyanın en iyi uçağını biz yapıyoruz. Türkiye gibi sadece uçak üretmekle kalmayıp bunları savaşta kullanma konusunda da çok fazla deneyime sahip olan İsrail, on yıl boyunca kendi uçaklarını geliştirdi ve bizim uçaklarımızı satın almak için geri döndüler. (Türkiye’nin kendi savaş uçağını üretmesi) Bu bir seçenektir, iyidir. Ama F-16 gibi ortak üretimler, biliyorsunuz ki bu uçaklar 1980'lerde ağırlıklı olarak Türkiye'de yapılıyordu, bu gerçekten ileriye yönelik çok önemli bir yol.

Bir diğer sıcak konu da Suriye politikası. Bu konuyu defalarca sizinle konuştuk. Siz Trump yönetiminde DEAŞ ile Mücadele Özel Temsilcisiydiniz. Türkiye, ABD'nin terör örgütü PKK'nın uzantısı olan terör örgütü YPG ile ortaklığına son vermesini istiyor. Peki bu konuda olumlu bir sonuç yaşanır mı? Yoksa ABD Suriye stratejisine devam mı edecek?

ABD'nin Suriye stratejisinin, Türkiye'nin Suriye stratejisinin pek çok unsuru var çünkü Suriye'de çok tehlikeli, sorunlu aktörler var. Dediğiniz gibi PKK var, El Nusra grubu var. DEAŞ var. Ruslar var. İranlılar ve bunun gibi İran taşeronları var. Çok karmaşık bir ortam.

Türkiye 2019 Barış Pınarı Harekatı'nda Suriye’nin kuzeydoğusuna ilerleyişi sonrasında Ekim 2019'dan beri yürürlükte olan bir anlaşmamız var. Ve sanırım, Türkiye'nin PKK’nın kolu Suriye Demokratik Güçleri'ne ilişkin gerçek güvenlik endişelerini hafifletmenin, orada faaliyet gösterme konusundaki endişelerimizi hafifletmenin bir yolunu bulabiliriz, çünkü çok sayıda düşmanımız var. Suriye'de birçok güvenlik sorunumuz var. Bu konularla ilgili çalışmak için tercih edilen ortak Türkiye.

Ortadoğu'nun hikayesi şu; Ortadoğu dünya petrolünün neredeyse yüzde 50'sine, dünya doğalgazının yüzde 40'ına sahiptir. Dünya petrol ticaretinin yaklaşık yüzde 40'ından biraz daha azını ve doğal gazın yaklaşık yüzde 18'ini ihraç etmektedir.

Konteyner trafiğinin 1/3'ü Süveyş Kanalı'ndan, uluslararası petrolün ise yüzde 25'i Hürmüz Boğazı'ndan geçiyor. O bölgede kaç tane ülke var? 5 mi 6, 7 mi?

Bunlardan ikisi nükleer silah geliştirdi. Bir diğeri ise ne yazık ki eşiğinde, İran.

Suriye, Irak ve Libya gibi diğerleri de denedi ve kimyasal silah programları ile. Bu bölgeden çıkan terör gruplarını düşünün. Bu bölge gözümüzü geri çevirebileceğimiz bir bölge değil ve dediğiniz gibi bunu her yapmaya çalıştığımızda kendimizi yine orada buluyoruz.

Biz Amerika, şimdiki uluslararası düzenden yararlanıyoruz. Türkiye faydalanıyor. Bu sayede dünyanın 15'inci ve 20'nci büyük ekonomisi arasında bir yere geldi. 80 yıldır başka bir ülkenin saldırısına uğramadı. Dolayısıyla bu ortak küresel sistemden hepimizin yararlandığının ve şu an bunun tehdit altında olduğunun farkına varmak çok ama çok önemli ifadelerini kullandı.