Srebrenitsa Katliamı...

AZE Haber Ajansı

ANKARA- Bugün, 27 yıl önce yaşanan ve "insanlığa karşı suç" olarak kabul edilen Srebrenitsa Katliamı'nın yıl dönümü... Bosna Hersek'in doğusundaki Srebrenitsa'nın 11 Temmuz 1995'te Sırp birliklerce ele geçirilmesinin ardından başlayan ve kısa sürede 8 bin 372 Boşnak sivilin öldürüldüğü soykırım, Boşnak halkının kanayan yarası olmayı sürdürüyor. Katliamda yaşamını yitiren 50 kişinin kemikleri de bugün törenle defnedilecek.

27 yıl önce ne yaşanmıştı?

Srebrenitsa Katliamı, 1991-1995 Yugoslavya İç Savaşı'nda yaşandı. Sırp Cumhuriyeti Ordusu'nun Srebrenitsa'ya karşı giriştiği Krivaya "95 Harekâtı"nda Temmuz 1995'te en az 8 bin 372 Bosnalı, Bosna-Hersek'in Srebrenitsa kentinde general Ratko Mladiç komutasındaki ağır silahlarla donatılmış Bosna Sırp ordusu tarafından öldürüldü. Katliamda, sivil halktan çok sayıda kadın ve çocuk da öldürüldü. Sırp Cumhuriyeti Ordusunun dışında katliama "Akrepler" olarak tanınan Sırbistan özel güvenlik güçleri de katıldı. Birleşmiş Milletler (BM), Srebrenitsa'yı güvenli bölge ilan etmiş olmasına karşın 400 silahlı Hollanda barış gücü askerinin gözü önünde katliam gerçekleştirildi. 

Srebrenitsa Katliamı, İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana Avrupa'da yaşanan en büyük toplu insan kıyımı olarak tarihe geçti. Katliam, Avrupa'da hukuksal olarak ilk kez belgelenmiş soykırım olması açısından da büyük önem taşır.

Katliama giden süreçte neler yaşandı?

Yugoslavya'nın çöküşü üzerine 1992 yılında, Sırpların Bosna'da başlattıkları soykırımın ardından BM bölgeye zoraki olarak müdahale etti. BM'nin, güvenli bölge ilan ettiği 6 bölge arasında Srebrenitsa da bulunuyordu. Savaştan önce 24 bin civarı olan kent nüfusu, mülteci göçleriyle 60 bine ulaştı. Srebrenitsa açlık ve hastalıklarla mücadele eden bir "toplama kampı"na dönüştü. Müslümanların elindeki silahlar, BM Barış Gücü tarafından koruma gerekçesiyle toplatıldı.

Ratko Mladiç komutasındaki Sırplar, Srebrenitsa'ya olan saldırılarını sıklaştırdıklarında Müslümanların toplanan silahlarını geri almak için yaptıkları başvuru, sorumlu Hollanda komutanı Thom Karremans tarafından reddedildi. BM, yalnızca iki F16 ile kent üzerinde uçuş yaptırmakla yetindi.

Hollandalı askerler, bir gece yarısı Bosna'daki BM Barış Gücü komutanı Hollandalı generalden aldıkları emir doğrultusunda kenti boşalttı. Savaş sırasında şehrin güvenliğinden sorumlu olan Hollandalı Komutan Thom Karremans kendisine sığınan 25 bin mülteciyi ve şehri Sırplara teslim etti.

Daha sonra ortaya çıkan bir video kasetinde, Sırp generalin kenti boşaltan Hollandalı komutana bir hediye verdiği ortaya çıktı. Bir hafta süren katliam İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra insanlığa yönelik en büyük suç olarak arşivlerde yer aldı.

Katliamdan, 15 yıl sonra 27 Haziran 2017 tarihinde Hollanda Mahkemesi, Srebrenista katliamıyla ilgili Hollanda askerlerinin yasa dışı hareket ettiğine, Hollanda'nın kısmen hatalı olduğuna karar vererek Hollanda askerlerini suçlu buldu. Mahkeme, Srebrenitsa'da ölümlerin yüzde 30'undan Hollanda hükümetinin sorumlu olduğunu açıkladı.

Lahey Adalet Divanı, bir hafta süren katliamı bir "soykırım" olarak kabul etti; ancak Sırbistan'ın sorumlu tutulmayacağına karar verdi.

Üzerinden 27 yıl geçen katliamda öldürülen 8 bin 372 Bosnalı bugün anılacak. 50 kurbanın kemikleri, katliamın yıldönümünde gerçekleştirilecek anma töreniyle defnedilecek. Katledilen 50 kişinin yeşil çuhaya sarılmış tabutları törenle toprağa verilecek.