Kurtuluşa giden yolda Bandırma Vapuru

AZE Haber Ajansı

ANKARA- Türk ulusunun kurtuluş mücadelesi, tam 104 yıl önce bugün başladı. Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde yapılan Kurtuluş Savaşı’nın en önemli tarihlerinden olan 19 Mayıs 1919, Milli Mücadele için dönüm noktası oldu. Mustafa Kemal ve 18 silah arkadaşı, bu tarihte Bandırma Vapuru ile Samsun'a gelerek, Milli Mücadele'nin fitilini ateşledi. Mustafa Kemal'e Refet Bele, Refik Saydam, Kazım Dirik ve Tali Öngören gibi subaylar eşlik etti. 

1878 YILINDA İNŞA EDİLDİ

Atatürk ve beraberindeki heyeti taşıyan Bandırma Vapuru, 1878 yılında İskoçya'nın Glasgow kentinde Mac. Intyre Paisley-Huston and Cardett Tersanesi'nde 21 sıra numarası ile 279 grostonluk yolcu ve yük vapuru olarak inşa edildi. Geminin ilk sahibi Dussey and Robinson şirketi gemiyi Torocaderto adı altında 5 yıl çalıştırdı. 1883 yılında Yunanistan'daki H. Psicha Preus firmasına satıldı. "Kymi" adını alan geminin Londra'da olan kaydı Pire Limanı'na alındı. 1890 yılında H. Psicha Preus firması gemiyi başka bir Yunan firması olan Cap. Andereadis firmasına sattı. Gemi, 12 Aralık 1891 tarihinde kaza sonucu battı, aynı yıl içerisinde yüzdürülüp "Kıymı" adı ile İstanbul Rama Derasimo firmasına satılarak İstanbul Limanı'na kayıt edildi.

POSTA VAPURU HALİNE GETİRİLDİ

Gemi, 1894 yılında o zamanki Deniz Yolları İşletmesi anlamına gelen İdare-i Mahsusa'ya nakledildi ve Osmanlı bayrağı çekilerek adı Panderma olarak değiştirildi. Marmara Denizi kıyılarında, Tekirdağ, Mürefte, Şarköy, Karabiga, Erdek arasında yük ve yolcu seferleri yaptı. İdare-i Mahsusa'nın statü değiştirerek 28 Ekim 1910 yılında Osmanlı Seyrüsefain İdaresi (Osmanlı Denizcilik İşletmesi) olunca geminin adı "Bandırma" olarak değiştirilerek posta vapuru haline getirildi.

19 Mayıs 1919 tarihinde Atatürk ve silah arkadaşlarını Samsun'a getirdikten sonra yine posta hizmetlerine devam etti. 1924 yılında Türkiye Seyrüsefain İdaresi tarafından hizmet dışı bırakıldı. 1925 yılında gemi Bozmacı İlhami isimli Türk armatöre satıldı ve aynı armatör tarafından 4 ay içinde hurda olarak parçalandı. 

MİLLİ MÜCADELE BAŞLADI

Samsun'a yolculuk, kurtuluş mücadelesinin başlangıcıydı. 16 Mayıs 1919'da Karaköy İskelesi'nden hareket edildi. Bandırma Vapuru'nda Mustafa Kemal ve silah arkadaşları vardı. Kurtuluşa giden yolun ilk adımları İngiliz işgali altındaki İstanbul'dan atıldı.16 Mayıs 1919 tarihinde İstanbul’dan Samsun’a yolculuk eden Mustafa Kemal Paşa ve maiyeti, İtilaf Devletleri'nin talebi ve İstanbul Hükümeti'nin görevlendirmesi sonucu, Karadeniz Bölgesi'ndeki karışıklıklara son vermek amacıyla 9. Ordu Müfettişliği'ne tayin edildi. Ancak kendisi, verilen görev ve emrin dışına çıkarak Türk Ulusal Kurtuluş Savaşı'nı başlattı ve bu tarihten itibaren Millî Mücadele’nin lideri oldu. 

Mustafa Kemal Paşa’nın dışında, karargâhında bulunan 18 kişilik heyet şöyleydi:

1- Kurmay Albay Refet Bey (Bele; 3. Kol. K.)

2- Kurmay Albay Manastırlı Kazım Bey (Dirik; Müfettişlik Kur. Bşk.)

3- Dr. Albay İbrahim Tali Bey (Öngören; Müfettişlik Sağlık Bşk.)

4- Kurmay Yarbay Mehmed Arif Bey (Lakabı ‘Ayıcı’; Kurmay Bşk. Yardımcısı)

5- Kurmay Bnb. Hüsrev Bey (Gerede; Karargâh Erkan-ı Harbiyesi İstihbarat ve Siyaset Şubesi Müdürü)

6- Topçu Bnb. Kemal Bey (Doğan; Müfettişlik Topçu K.)

7- Dr. Bnb. Refik Bey (Saydam; Sağlık Bşk. Yardımcısı)

8- Yzb. Cevad Abbas (Gürer; Müfettişlik Başyaveri)

9- Yzb. Mümtaz (Tünay; Kurmay Mülhakı)

10- Yzb. İsmail Hakkı (Ede; Kurmay Mülhakı)

11- Yzb. Ali Şevket (Öndersev; Müfettişlik Emir Subayı)

12- Yzb. Mustafa Vasfi (Süsoy; Karargâh K.)

13- Ütğm. Hayati (Kurmaybaşkanı Emir Subayı ve Müfettişlik Kalem Amiri)

14- Ütğm. Arif Hikmet (Gerçekçi, Kurmay Mülhakı, sonra 3. Kor. K. Yaveri)

15- Ütğm. Abdullah (Kunt; İaşe Subayı)

16- Tğm. Muzaffer (Kılıç, Müfettişlik İkinci Yaveri)

17- Birinci Sınıf Kâtip Faik (Aybars; Şifre Kâtibi)

18- Dördüncü Sınıf Kâtip Memduh (Atasev; Şifre Kâtibi Yardımcısı)

Ayrıca kaptan olarak ise İsmail Hakkı (Durusu) ve 25 kişilik mürettebat da gemide görev almıştır.