"Kazaları önleyecek denetim sistemi yok"

İlknur Yağumli

ANKARA- Bartın Amasra'da taş kömürü maden ocağında 41 madencinin hayatını kaybettiği, 6 madencinin ağır yaralandığı patlamanın ardından ihmal tartışmaları sürüyor. Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Yönetim Kurulu Üyesi maden mühendisi Hüsnü Meydan, maden kazasının meydana gelmesinde ihmalin söz konusu olduğunu söyleyerek, "Bu nasıl bir ihmal? Kazanın sebebi en aşağıda çalışan birkaç şahısta değil, denetim sistemi ve düzende aranmalı" dedi. "Türkiye'de maden kazalarını önleyecek bir denetim sistemi yok" diyen Meydan, etkin bir denetim sistemi düzeneğinin gerekliliğine dikkat çekti. Meydan, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kazayı "kader" olarak nitelendirmesine ilişkin, "Eğer bu kazalara kader ve fıtrat deniliyorsa kazanın en büyük sorumlusu bunu diyenlerdir. Hiçbir kazayı da önleyemezsiniz" diye konuştu.

TMMOB Yönetim Kurulu üyesi maden mühendisi Hüsnü Meydan, GAZETE DURUM'un faciayla ilgili sorularını yanıtladı. Madende yaşanan her şeyin, görüntülü bir şekilde kayıtlı olduğunu, mevcut sistemin gaz değerlerini, gaz ölçümlerini kayıt altına aldığını aktaran Meydan, "Bu kayıtların yok edilmesi mümkün değil" dedi. Önlemlerin alınıp alınmadığına dair somut bir bilginin henüz yetkili kurumlar tarafından paylaşılmadığını belirten Meydan, madende denetim sisteminin nasıl çalıştığı sorumuza şöyle yanıt verdi:  

"Maden sahasında merkezi gaz izleme sitemi var. Ayrıca ana yollarda ve üretim bölgelerinde belirli aralıklarla gaz miktarını tespit eden sensörler var. Sensörlerden gelen veriler merkezi sistemden izlenir ve gözlenir. Dolayısıyla buradaki gazın yükselmesi durumunda önce elektrik şebekesi otomatik olarak devreden çıkar. Bunların yapılıp yapılmadığı ile ilgili herhangi bir bilgi henüz yok. Gaz yükseldi ama yüzde kaça çıktı, hangi noktada yükseldi, o yükseldiği noktada ne yapılıyordu, kaç kişi vardı? Önümüzdeki günlerde bunlar açıklanacak."

"Yasal düzenlemeye ihtiyaç var"

"Türkiye'de maden kazalarını önleyecek bir denetim sistemi yok" diyen Meydan, etkin bir denetim sistem düzeneğinin gerekliliğine dikkat çekti. Maden mühendisi Meydan, yasal düzenlemeye ihtiyaç olduğuna vurgu yaparak, özel ya da kamu fark etmeksizin her kurumun kendi iç denetim ağını kurmasının önemine değindi. Meydan, "Çünkü bu denetim ağları sağlıklı çalışmaz ise sorunları zamanında tespit edip önlemleri almazsa bu tür facialara neden olabilir. Burada ne gibi tespitler yapıldı? En son TTK'nın kendi iç denetimi ne zaman geldi, ne yazdı raporlarına bunları da bilmek gerekiyor" dedi.

"Dogmatik düşüncelerle bu iş olmaz"

Meydan, kazanın meydana gelmesinde ihmalin söz konusu olup olmadığına ilişkin sorumuza, "Böyle bir kaza varsa herhalde ihmal de vardır" karşılığını verdi. Kazanın sebebinin birkaç şahısta değil, denetim sistemi ve düzeninde aranması gerektiğinin altını çizen Meydan, "Temelden ele almazsak bu kazaları yaşamaya devam edeceğiz ve her defasında aynı şeyleri konuşacağız" diye konuştu. Meydan, liyakatsizliğin de göz önünde bulundurulması gerektiğine işaret ederek, "Madenlerde, liyakatsiz kişiler görev alıyor, yöneticilik yapıyor. Mühendislerin yetkinlikleri yeterli değil, eğitim sisteminde de ciddi sıkıntılar var" ifadelerini kullandı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın kazaya ilişkin "kader" nitelendirmesini de değerlendiren Meydan, sözlerini şöyle sürdürdü: 

"Eğer bu kazalara 'kader ve fıtrat' deniliyorsa kazanın en büyük sorumlusu bunu diyenlerdir. Hiçbir kazayı da önleyemezsiniz. Eğer bu kazaların nedenleri örtbas edilirse bu ve bunun gibi kazaları önleme şansımız olmayacak, yenilerine davetiye çıkarmış olacağız. Dogmatik düşüncelere bu işi bağlarsanız mümkün değil olmaz. Bilimden akıldan taviz verirseniz, bilime sırtınızı dönerseniz, söylenenlere kulağınızı tıkarsanız, gördüklerinizi görmezlikten gelirseniz, kamuoyunun karşısına geçip, 'Bu fıtrattır' derseniz, bu kazaları önlemek mümkün değil. Bu anlayışın yıkılması gerekiyor." 

Fotoğraf: Hüsnü Meydan