Erkan Özyalçın yazdı: Kuraklığı fırsata çevirmek gerekir

Haber Merkezi

Başlığı okuduğunuzda, "Bu nasıl bir söz, kuraklık fırsata çevrilir mi, yanlış yazıldı galiba" diye düşünenleri şimdiden görür gibiyim ama benim üzerinde duracağım konu kuraklığın başka bir boyutu.

Ülkemizde hüküm süren derin kuraklık, artık herkesin üzerinde mutabık kaldığı bir durum olmaktadır. Kuraklığın giderek derinleştiğini gerek şehirlerdeki içme suyu barajlarında gerekse hidroelektrik santrallerindeki su seviyelerinin düşmesinden çıkartılması gereken görevlerin olduğunu düşünüyorum.

Barajlar yapılırken, su tutma kapasitelerine göre planlanıp yapılırlar ve burada dikkat edilen barajı besleyen su kaynaklarının debileri ve akarsuyun devamlılığı yani akarsuyu besleyen yağış kaynaklarının zenginliğidir.

Akarsular barajları doldururken aynı zamanda her yıl yüzlerce metreküp toprağı da barajlara taşımaktadır. Maalesef ülkemizde maliyetlerden kaçınmak için mi yoksa başka nedenlerden dolayı mı bilemiyorum, barajların üst kısımlarına çökeltme havuzları yapılması alışkanlığı pek yok. 

Barajların tabanına biriken bu istenmeyen sediment, yıldan yıla barajın tabanını durdurmaya devam etmektedir. Bu nedenle, barajlardaki doluluk oranı rakamları verilirken kenardaki ölçü çıtalarına göre verildiği ve dipteki dolgu tortu miktarı dikkate alınmadığı için baraj doluluk oranı rakamları da yanlış verilmektedir. Alttaki dolgu tortunun sanki stok suymuş gibi değerlendirmesi, su bütçesi yönetimi bakımından büyük bir hataya sebep olmaktadır.

Ülkemizde yaşanan kuraklık nedeniyle maalesef barajlardaki su miktarı azaldığından çoğu barajın tabanı artık derin çatlakların oluştuğu arazi parçalarına dönüştü. Baraj tabanındaki tortuyu kaldırmak için bundan daha büyük bir fırsat olur mu? Neden hiç kimse durumdan vazife çıkararak bu barajların ömrünü uzatmak, su depolama kapasitesini artırmak için bir hafriyat temizleme faaliyetinde bulunmuyor gerçekten anlamak zor.

Bu ülkede baraj yapmak için elverişli akarsu yatağı bulmanın kolay ve baraj yapmanın maliyetlerinin bu taban temizleme işlerinden çok daha ekonomik olduğunu söyleyecek kimse var mı bilmiyorum. Sorunları görmezden gelerek ya da başkalarının çözmesini bekleyerek maalesef sorunlar çözülmüyor.

Kaldı ki bir başka sorun da başlangıçta "v" şeklindeki barajın su biriktirme alanı taban sedimentle doldukça "u" şeklini aldığında daha fazla buharlamaya maruz kalacak şekilde yüzey alanının büyümesine neden olacaktır.