Zafer Günü Rusya için neden önemli?

İlknur Yağumli

Dünyanın gözü Moskova’dan yapılacak ‘Zafer Günü’ açıklamasındayken Zafer Günü’nde Rusya’nın savaş ilan edeceğine yönelik iddialar Rus yetkililer tarafından reddedildi. 

Zafer Günü her yıl 9 Mayıs’ta Rusya’nın başkenti Moskova’da kızıl bayrakların yer aldığı askeri geçit törenleri ile kutlanıyor. Rusya-Ukrayna Savaşı’nın gölgesinde kutlanacak bayramda, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in savaşın gidişatını değiştireceğine yönelik açıklama yapacağı iddiaları öne sürülürken Kremlin, iddiaları reddetti. Rusya’nın Nazi Almanyası'nı yenilgiye uğrattığı 2. Dünya Savaşı zaferinin 77. yıl dönümünde gözler Putin'e çevrildi.

Zafer Günü’nde savaş ilanı iddiaları

Putin’in 9 Mayıs’ta Ukrayna’da sembolik bir zafer ilan edebileceği ya da yeni bir savaş çağrısı yapacağı iddiaları aylardır konuşuluyor. Moskova, Ukrayna’nın işgalini bir savaş değil ‘özel bir askeri operasyon’ olarak gördüğü için bazı analistler Zafer Günü’nde topyekûn savaş ilanı ihtimalinden söz ediyor. Mart ayında Kiev Independent Gazetesi, Rus birliklerine savaşın 9 Mayıs'a kadar bitmesi gerektiğinin söylendiğini yazmıştı. Ancak Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov, “Ordumuz, Zafer Bayramı da dâhil olmak üzere eylemlerini hiçbir tarihe göre ayarlamayacaktır” diyerek iddiaları reddetti.

Zafer Günü’nün tarihi önemi nedir?

İkinci Dünya Savaşı 1939 yılında Almanya’nın Polonya’yı işgali ile başlayıp 1945 yılında sona erdi. Sovyetler Birliği savaşta Nazi Almanya'sını yenilgiye uğrattı. Mayıs 1945’te Almanya İkinci Dünya Savaşı’nda koşulsuz teslim anlaşması imzalayarak yenilgiyi kabul etti. Mutlak teslimiyet anlaşması ise 8 Mayıs’ta gerçekleşti. Almanya tüm operasyonları yerel saatiyle 23.01’de durdurdu. Bu sebeple Zafer Bayramı Avrupa ülkelerinde 8 Mayısta kutlanırken Rusya, Sırbistan ve Belarus’ta 9 Mayıs’ta kutlanıyor.

Putin 9 Mayıs'ın anlamını yeniden yazıyor

Sovyetler Birliği, İkinci Dünya Savaşı sırasında milyonlarca vatandaşını kaybetti. 9 Mayıs onlarca yıl boyunca bu kayıpları hüzünle anma günüydü. Ancak son birkaç yılda Vladimir Putin, Zafer Günü’nü kendi politik amaçlarına hizmet etmek için kullandı. Örneğin, Putin döneminde, Rusya 9 Mayıs'ta görkemli askeri geçit törenleri düzenlemeye başladı.

2020'de Alman Uluslararası ve Güvenlik İşleri Enstitüsü (SWP) tarafından yapılan bir araştırma, Putin döneminde Sovyet tarihinin mevcut rejimi daha güçlü göstermek için tek taraflı bir bakış açısıyla anlatıldığını ortaya koydu. Sonuç olarak Putin’in 9 Mayıs’ı Ukrayna’ya karşı savaşta propaganda amacıyla kullanacağı bekleniyor. Birleşmiş Milletler, bu yıl Zafer Bayramı öncesinde Rusya-Ukrayna Savaşı'nın şimdiye kadar 5 milyondan fazla Ukraynalıyı yerinden ettiğini açıkladı.