Türkiye'nin ne kadar rublesi var? Gaz ödemesine yeter mi?

Kardelen Eda Demirkıran

ANKARA- Dış politika analisti Aydın Sezer, Türkiye'nin Rusya'dan ithal ettiği doğal gazın bir bölümünü ruble ile ödemesine ilişkin yapılan yorumlara işaret ederek, "Türkiye, son üç seneden beri Rusya'ya, ruble ile doğal gaz ödemesi teklifinde bulunuyor. Ama Rusya buna sıcak bakmıyordu. Türkiye'nin elinde, son üç yılda özellikle turizm gelirlerinden elde ettiği bir miktar ruble var. Bu ruble miktarı, Rusya'daki ithalatın tümünün karşılanması için yeterli değil veya değildi" diye konuştu. Sezer, ödemeye konu miktarın, bazı enerji uzmanlarının iddia ettiği ya da öngördüğü gibi toplam doğal gaz ithalatının yüzde 10-15'ine değil, çok daha fazlasına denk düşeceğini kaydederek, "Bunu, Türkiye'deki doğal gaz ödemelerinde oluşacak döviz ihtiyacını bir anlamda düşürecek ya da eksiltecek bir gelişme olarak görebiliriz. Bu süreç, Türkiye'de doğal gaz ödemesi için dövize olan talebin düşmesine neden olacak" dedi.

Sezer, Rusya'ya doğal gaz ödemelerinin ruble ile yapılmasıyla ilgili gündeme gelen iddiaları ve beklentileri GAZETE DURUM'a şöyle değerlendirdi:

Rusya sıcak bakmıyor: Türkiye, 2010 yılından beri yabancı yerel paralarla ticareti teşvik ediyor. Örneğin İran'la Riyal-TL, Çin'le Yuan-TL ve Rusya ile Ruble-TL ticaretinin önünü açmaya çalışıyor. Fakat, ilgili ülkelerde Türk lirası bulma güçlüğü sebebiyle pek hayata geçemedi. Çünkü bu ticaretin yapılabilmesi için o ülkelerde de TL olması gerekiyor. Türkiye, son üç seneden beri Rusya'ya, ruble ile doğal gaz ödemesi teklifinde bulunuyor. Ama Rusya buna sıcak bakmıyor. Türkiye'nin elinde, son üç yılda özellikle turizm gelirlerinden elde ettiği bir miktar ruble var. Bu ruble miktarı, Rusya'daki ithalatın tümünün karşılanması için yeterli değil veya değildi.

Önemli ölçüde ruble girişi: Ukrayna'daki savaşla birlikte son aylarda Türkiye'ye önemli ölçüde ruble girişi başladı. Bu, Türkiye'nin elinde olması beklenenin çok üzerinde bir miktar. Bu sadece turizmden, Türkiye'de yaşayan Rusların gelirlerinden sağlanmıyor. Özellikle bavul, kargo ticareti ile dış ticaret işlemlerinde ruble yaygın olarak kullanılmaya başladı. Dolayısıyla Türk ihracatçılar, ruble karşılığı Rusya'ya sevkiyat yapmak istiyor. Bazı büyük Rus firmaları, Avrupa'dan yaptıkları ithalatı Türkiye üzerinden gerçekleştiriyor. Dolayısıyla yurt dışına Türkiye'den döviz gönderiyorlar. Gelen ürünlerin Rusya'ya gönderilmesinde yine ruble ile ticareti tercih ediyorlar. Son olarak Rusya'ya yaptırımlardan dolayı bu ülkede iş yapan Türk müteahhitleri de ödemelerinin belli bir miktarını ruble olarak alıyor.

Döviz ihtiyacını düşürecek: Son Soçi zirvesinde doğal gazın bir miktarının rubleyle ödenmesi konusu Türkiye açısından önemli. Bu sayede elbette kısmi ödeme olacak, Ruslar doğal gazın bedelinin tamamının ödenmesini kabul etmediler. Zaten doğal gazın tamamını ödeyecek kadar ruble varlığımızın olmasını beklemiyorum. Ama kısmen de olsa ruble ödeme işinin önü açıldı.  Bu miktar, bazı enerji uzmanlarının iddia ettiği ya da öngördüğü gibi toplam doğal gaz ithalatının yüzde 10-15'ine değil, çok daha fazlasına denk düşecek. Dolayısıyla yerel para ticaretinde Rusya'nın elinde TL sahibi olma olayı sınırlı kalacağından, bu olayı TL-Ruble değişimi olarak görmüyorum. Bunu, Türkiye'deki doğal gaz ödemelerinde oluşacak döviz ihtiyacını bir anlamda düşürecek ya da eksiltecek bir gelişme olarak görebiliriz. Bu süreç, Türkiye'de doğal gaz ödemesi için dövize olan talebin düşmesine neden olacak.