Türkiye'nin altın ithalatı neden artıyor?

İlknur Yağumli

ANKARA- Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB), toplam altın rezervleri 478 tonla 2020'nin ikinci çeyreğinden bu yana en yüksek seviyeye çıktı. TCMB bu yılın en fazla altın alımı gerçekleştiren merkez bankası oldu. Türkiye'nin altın ithalatı da eylülde son 56 ayın en yüksek seviyesine ulaştı. 2022 Eylül'de altın ithalatı geçen yılın aynı ayına göre yüzde bin 711 değişim oranıyla 39 bin 33 kilo oldu. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Madencilik Meclisi Başkanı İbrahim Halil Kırşan, Türkiye'nin altın depoladığını söyleyerek, "MB'nin altın hamlesi cari açığı artırır ama dövize yönelse döviz fiyatları yükselecek, talep oluşacak dövize. MB, döviz talep etmektense güvenilir liman olarak altını rezerv para olarak stokluyor" dedi. 

Borsa İstanbul Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası verilerine göre mayıs ayından bu yana artış trendinde bulunan Türkiye'nin altın ithalatı, eylülde son 56 ayın en yüksek seviyesine çıktı. Altında 2021 yılında 4 bin 663 kg olarak gerçekleşen aylık ortalama ithalat, 2022 yılı Eylül ayı sonu geçen yıla göre yüzde 234 değişiklik gösterdi ve 15 bin 570 kg oldu. Aynı verilere göre 2022 Eylül'de altın ithalatı geçen yılın aynı ayına göre yüzde bin 711 değişim oranıyla 39 bin 33 kilo oldu. Türkiye'de, ağustosta 31 bin 343 kilo, geçen yılın eylül ayında ise 2 bin 155 kilo altın ithal edilmişti. Bu da eylülde altın ithalatının aylık yüzde 24,5 artış kaydettiğini, yıllık bazda da 18 katına çıktığını ortaya koydu.

Grafik: BİST İstanbul Kıymetli Madenler Piyasası 2022 Eylül Altın İthalat Raporu

TCMB yılın en fazla altın alan bankası

Dünya Altın Konseyi verilerine göre, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, ağustos ayında altın rezervlerine 9 ton daha ekleyerek, yıl başından bu yana 84 ton altın alımı gerçekleştirdi. Böylece TCMB'nin toplam rezervleri 478 tonla 2020'nin ikinci çeyreğinden bu yana en yüksek seviyeye çıktı. TCMB bu rakamla, bu yılın en fazla altın alımı gerçekleştiren merkez bankası oldu.

TOBB Madencilik Meclisi Başkanı İbrahim Halil Kırşan, GAZETE DURUM'a Türkiye'nin altın ithalatındaki artışı değerlendirdi. Kırşan, altın ithalatındaki artışın iki önemli etken çerçevesinde ele alınması gerektiğini belirterek, "Birincisi altının, merkez bankaları tarafından rezerv para olarak kullanılması, ikincisi de doğu ülkelerinin altını ziynet olarak kullanması. Bizim gibi ülkelerin merkez bankalarında mutlaka ihtiyat akçesi olarak altın bulundurma zorunluluğu var. Türkiye altın depoluyor. MB'nin altın hamlesi cari açığı artırır ama dövize yönelse döviz fiyatları yükselecek, talep oluşacak dövize. MB, döviz talep etmektense güvenilir liman olarak altını rezerv para olarak stokluyor" ifadelerini kullandı.

Grafik: İsviçre Federal Gümrük Verileri 

Altın piyasası Doğu'ya mı kayıyor?

İsviçre Federal Gümrük verilerine göre 2022 Mayıs-Ağustos döneminde dünyanın en çok altın ithalatı gerçekleştiren ilk üç ülkesi Çin (160 ton), Hindistan (80 ton) ve Türkiye (62 ton) oldu. Doğu ülkeleri altın ithalatını artırırken ABD (-136 ton), Avustralya (-34 ton) ve Kanada'nın (-33 ton) rezervlerinde yaşanan düşüş dikkat çekti.

Peki, altın piyasası Doğu'ya mı kayıyor? Madencilik Meclisi Başkanı Kırşan, doğu ülkelerinin mücevherat konusuna diğer ülkelere kıyasla daha ilgili olduğuna dikkat çekti. Kırşan, ziynet ve süs eşyası olarak altının işlenmesi ve piyasalara mücevherat olarak satılmasının talebi artırdığını söyledi. 

"Altın fiyatları gevşedi"

BİST verilerine göre ortalama altın fiyatı 2021 yılında bin 790 USD/ONS iken 2022 yılı Eylül ayı sonu geçen yıla göre yüzde 2 değişimle bin 817 USD/ONS oldu. Altın ONS'u şu anda bin 657 dolar dolaylarında işlem görüyor. TOBB Madencilik Meclisi Başkanı Kırşan, altının küresel gerilim endeksi olduğunu, gerilim arttıkça fiyatın yükseldiğini kaydetti. Altının jeopolitik risklerden de etkilendiğini ve kırılgan bir yapısı olduğunu ifade eden Kırşan, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Rusya-Ukrayna Savaşı artık kanıksandı. Düşük yoğunluklu bir savaş olarak devam edecek. Amerika'da nispeten dediğim gibi diğer ülkelere göre daha sağlıklı bir seyir var. Bu ülkede, enerji krizi yok. ABD, yoğun bir şekilde kaya gazını üretip LNG olarak dünya ülkelerine ihraç ediyor. Böyle olunca da daha ılıman bir iklim var dünyada jeopolitik riskler açısından. Bu da altın fiyatını biraz gevşetti. Altın çok çabuk etkilenen bir emtia. En ufak bir kıvılcımda birden yükselebiliyor ama dediğim gibi iklim olarak daha sağlıklı bir yapıya doğru en azından jeopolitik riskler açısından çok fazla kriz yok gibi duruyor. O da haliyle fiyatları gevşetiyor."