TCMB enflasyondaki artışın nedenlerini sıraladı

Anka Haber Ajansı

ANKARA- Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ekim ayında yüzde 3,54'lük artışla yüzde 85,51 olan enflasyondaki artışın nedenlerini açıkladı. Yıllık enflasyonun enerji ve alkol-tütün-altın gruplarında gerilediği diğer gruplarda yükseldiği belirtilirken, yıllık tüketici enflasyonundaki artışa en belirgin katkının gıda grubundan geldiği bildirildi. TCMB'nin enflasyon rakamlarına ilişkin Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu'nda, “Uluslararası doğal gaz fiyatlarındaki son dönem gelişmeleri, yurt içi enerji fiyatlarına yansımaya devam ederek elektrik üretimi ve gaz imalatı fiyatlarını yükseltti ve üretici fiyatlarını yukarı çeken başlıca unsur oldu” denildi.

Merkez Bankası, Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) ekim ayında Tüketici Fiyat Endeksi'ni (TÜFE) aylık 3,54 artışla yıllık yüzde 85,51 olarak açıklamasının ardından, Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu'nu bugün yayınladı. TCMB’nin, yıllık enflasyonun enerji ve alkol-tütün-altın gruplarında gerilerken diğer gruplarda yükseliş kaydettiğini bildirdiği raporunda şunlar kaydedildi.

Enflasyona en belirgin katkı gıda grubundan: Tüketici fiyatları ekim ayında yüzde 3,54 oranında yükselmiş, yıllık enflasyon 2,06 puan artarak yüzde 85,51 olmuştur. Bu dönemde yıllık enflasyon enerji ve alkol-tütün-altın gruplarında gerilerken diğer gruplarda yükselmiş, yıllık tüketici enflasyonundaki artışa en belirgin katkı gıda grubundan gelmiştir. Gıda grubu yıllık enflasyonundaki yükselişte taze meyve ve sebze kaleminin öncülüğünde işlenmemiş gıda alt grubu öne çıksa da fiyat artışlarının grup geneline yayıldığı izlenmiştir. Temel mal grubu yıllık enflasyonunda yükseliş eğilimi devam ederken hizmet enflasyonundaki artışı, kiranın yanı sıra akaryakıt fiyatlarının yansımalarının hissedildiği ulaştırma hizmetleri sürüklemiştir. Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda, temel mal ve hizmet gruplarının katkıları, sırasıyla 1,32, 0,66 ve 0,51 puan artarken enerji ve alkol-tütün-altın gruplarının katkıları, sırasıyla 0,28 ve 0,15 puan azaldı.

Fiyat artışları kira ve hizmet grubunda zayıfladı: Mevsimsellikten arındırılmış fiyat artışları kira ve hizmet grubunun genelinde zayıflarken işlenmiş gıdada bir miktar artmış, temel mallarda ise görece yatay seyretmiştir. Enerji grubunda yıllık enflasyon gerilerken aylık bazdaki artışta uluslararası ham petrol fiyatlarıyla uyumlu olarak yükselen akaryakıt fiyatları ile şebeke suyu fiyatlarının etkisi öne çıkmıştır. Uluslararası doğal gaz fiyatlarındaki son dönem gelişmeleri, yurt içi enerji fiyatlarına yansımaya devam ederek elektrik üretimi ve gaz imalatı fiyatlarını yükseltmiş ve üretici fiyatlarını yukarı çeken başlıca unsur olmuştur. Bu görünüm altında, mevsimsellikten arındırılmış verilerle B ve C göstergelerinin aylık değişimleri bir miktar yavaşlarken yıllık enflasyonlarındaki yükseliş sürdü.

Ulaştırma grubunda yıllık enflasyon yüzde 102,2: Hizmet fiyatları ekim ayında yüzde 2,63 oranında yükselmiş, grup yıllık enflasyonu 2,48 puan artışla yüzde 60,24 olarak gerçekleşti. Bu dönemde yıllık enflasyon, kira ve ulaştırma hizmetlerinde daha belirgin olmak üzere tüm alt gruplarda yükseldi. Kirada aylık artış yüzde 4,87 oranında gerçekleşmiş, yıllık enflasyon yüzde 41,24 oldu. Mevsimsellikten arındırılmış verilere göre, kira alt grubunda aylık artış bir önceki aya kıyasla bir miktar gerilemekle beraber yüksek seviyesini korudu. Ulaştırma alt grubunda fiyatlar yüzde 1,97 oranında artarak, yıllık enflasyon yüzde 102,20 seviyesine ulaştı. Otobüs ile şehir içi ve hava yoluyla yolcu taşımacılığı kalemlerindeki fiyat artışları bu gelişmede öne çıkarken kara yoluyla şehirlerarası yolcu taşımacılığı fiyatlarındaki gerileme ekim ayında da devam etmiştir. Yemek hizmetlerinin sürüklediği lokanta-otel alt grubunda fiyatlar yüzde 2,64 oranında artmış, yıllık enflasyon yüzde 81,92 olarak gerçekleşmiştir. Diğer hizmetlerde ise fiyatlar yüzde 1,82 oranında yükselmiş, bakım-onarım, sağlık hizmetleri, ulaştırma sigortası ve eğlence-kültür dikkat çeken kalemler olmuştur.

Kişisel bakım ve ev temizlik ürünleri: Temel mal grubunda ekim ayında yıllık enflasyon 2,16 puan artışla yüzde 79,65 oldu. Bu dönemde, yıllık enflasyon tüm alt gruplarda yükseldi. Dayanıklı mal fiyatları (altın hariç) ekim ayında yüzde 2,57 oranında artmış, bu gelişmede yüzde 8,38 oranında artan beyaz eşya fiyatlarının etkisi belirgin oldu. Böylelikle, bu alt grupta yıllık enflasyon yüzde 92,47 seviyesine ulaştı. Yeni sezon etkisinin izlendiği giyim ve ayakkabı grubunda fiyatlar yüzde 8,43 oranında yükselerek, yıllık enflasyon 1,01 puan artarak yüzde 40,63’e ulaştı. Diğer temel mallarda fiyat artışları grup geneline yayılırken kişisel bakım ürünleri ve ev ile ilgili temizlik malzemeleri öne çıkan kalemler olmaya devam ederek yıllık enflasyon yüzde 85,38 seviyesine ulaştı.

Enerji enflasyonu düştü: Enerji fiyatları ekim ayında yüzde 2,37 oranında yükseldi, grup yıllık enflasyonu 4,92 puan azalarak yüzde 128,06’ya geriledi. Aylık artışta uluslararası ham petrol fiyatlarındaki gelişmeleri takiben akaryakıt fiyatlarında gözlenen yükselişin (yüzde 3,15) etkisi hissedildi. Öne çıkan bir diğer kalem olan şebeke suyu fiyatları önceki aydan sarkan etkilere bağlı olarak bu dönemde yüzde 7,17 oranında arttı. Öte yandan, uluslararası gelişmelere paralel olarak tüp gaz fiyatlarındaki düşüş (yüzde -1,69) sürdü.

Gıda ve alkolsüz içecekler enflasyonu: Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda yıllık enflasyon, ekim ayında 6,00 puan yükselerek yüzde 99,05 oldu. Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada 9,85 puan artışla yüzde 92,24, işlenmiş gıdada ise 2,42 puan yükselişle yüzde 105,32 oldu. İşlenmemiş gıda grubunda mevsimsellikten arındırılmış veriler bu dönemde taze meyve ve sebze fiyatlarındaki yükselişin devam ettiğine işaret etti. Diğer işlenmemiş gıdada yumurta, kuruyemiş, pirinç ile çiğ süt fiyat gelişmelerinin yansıdığı sütün yanı sıra kırmızı et fiyatlarındaki artışlar öne çıktı. İşlenmiş gıda fiyatlarında görülen yüzde 3,33 oranındaki artışta ise ekmek-tahıllar başta olmak üzere, peynir ve diğer süt ürünleri, şeker ile bağlantılı ürünler ve konserve sebze ürünleri etkili oldu.

Alkol ve tütün ürünleri: Alkollü içecekler ve tütün ürünleri grubunda ekim ayında fiyatlar üretici firmalar kaynaklı artışlar sonucunda yüzde 3,30 oranında yükselirken yıllık enflasyon 4,60 puan düşüşle yüzde 77,88 oldu. Alkollü içecek fiyatları yüzde 2,18, tütün ürünleri fiyatları ay ortasında yapılan artışlarla yüzde 3,39 oranında yükseldi.

Enerji grubu belirleyici oldu: Yurt içi üretici fiyatları ekim ayında yüzde 7,83 oranında yükselerek yıllık enflasyon 6,19 puan artışla yüzde 157,69 oldu. Ana sanayi gruplarına göre bakıldığında, bu gelişmede temel belirleyicinin enerji grubu üretici fiyat artışı (aylık bazda yüzde 26,50) olduğu izlendi. Aylık fiyat gelişmeleri sektörler bazında incelendiğinde, elektrik ve doğal gaz fiyat ayarlamalarını takiben önemli artışlar gösteren elektrik-gaz-buhar ve iklimlendirme ile ham petrol-doğal gaz sektörlerinin yanı sıra giyim eşyası, rafine edilmiş petrol ürünleri, inşaat ile bağlantılı olan metalik olmayan mineral ürünler ile içecek sektörlerindeki fiyat artışlarının belirgin olduğu görüldü.”