Satışlar hız kesmeye devam eder mi?

Deniz Dalgıç

ANKARA- Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı eylül ayı konut satış istatistiklerine göre, eylülde konut satışları yüzde 22,9 azalarak 113 bin 402 oldu. İpotekli konut satışları da eylülde yüzde 43 azaldı. İpotekli konut satışlarının toplam konut satışları içindeki payı yüzde 15 olarak gerçekleşti. Konut satışlarının azalmasına ilişkin konuşan Ekonomist Hatice Kolçak, ipotekli konut satışlarındaki gerilemeye dikkat çekerek, “Kredili satışlarda ciddi bir geri çekilme var. Bankalar kredi vermiyor. Mayıstan beri kredi muslukları kapalı. 300 bin liranın üstünde kredi kullandırımı yapmıyorlar. Kredibiliteniz olsa da fark etmiyor. Maksimum verilen kredi 300 bin lira” dedi. Kredi miktarı arttırılmadığı sürece satış hızının düşmeye devam edeceğini söyleyen Kolçak, “Seçim öncesi kredi musluklarının açılma ihtimali var. 2023 başlarında olma ihtimali yüksek. Ama bu yıl için bir sürpriz olabilir. Kredi muslukları açıldığı an fiyatlar yukarı gider. Çünkü talep patlar. Talep yukarı gideceği için fiyatlar hızla yükselir” yorumunda bulundu.

Kolçak, GAZETE DURUM'a TÜİK'in açıkladığı konut satış istatistiklerini değerlendirdi. Kolçak'a yönelttiğimiz sorular ve yanıtları şöyle:

Eylülde konut satışlarının azalmasının nedeni nedir?

Satışlardaki düşüş, hazirandan itibaren kendini hissettirmeye başlamıştı. Eylülde, son 7 yılın en düşük eylül ayı konut satış rakamı açıklandı. Verilerde, ipotekli konut satışları dikkat çekiyor. Kredili konut satışlarında çok ciddi bir gerileme var. İpotekli konut satışlarında eylülde yüzde 43 azalma oldu. İpotekli konut satışlarının toplam konut satışları içindeki payı da yüzde 15. Bu pay, yüzde 20-22 arasındaydı. Demek ki kredili satışlarda ciddi bir geri çekilme var. Bankalar kredi vermiyor, mayıstan beri kredi muslukları kapalı. 300 bin liranın üstünde kredi kullandırımı yapmıyorlar. Kredibiliteniz olsa da fark etmiyor. Bu, önemli bir etken. Ayrıca ev fiyatlarında fahiş bir yükselme yaşandı. İnsanların bu taksitleri ödeyecek kadar alım gücü yok. Bu kredileri, taksitleri ödeyecek kadar gelirleri artmadı. Konut satışının azalmasının en büyük etkenler, genel olarak kredi kullanımının önüne geçilmesi, bankaların kredi kullandırımına çok iştahlı olmaması olarak karşımıza çıkıyor. Satış hızının düşmesinin diğer önemli nedeni, yapılan yeni düzenlemeler. Hem kredi düzenlemesi hem BDDK'nın düzenlemeleri yatırımcıların konuttan elini çekmesine neden oldu. Çünkü yatırımcılar enflasyondan korunmak için ev alıp satıyorlardı. Ama son zamanlarda yatırımcılarda konuta bir sermaye girişi yok ya da çok düşük. Çünkü fiyatlar çok yükseldiği için alım gücünü aştı.

Konut satışlarının düşmesinde Sosyal Konut Projesi'nin etkisi var mı?

Sınırlı da olsa etkisinin olduğunu düşünüyorum. Sosyal konutların yapılacağı ve ev fiyatlarının düşeceği beklentisi oluştu. Piyasa konutlar yapılmadan, önceden satın aldığı için, bunun sınırlı bir etkisinin olduğunu düşünüyorum. Çünkü genellikle TOKİ'ye başvuru yapanlar dar gelirliler ve orta gelirlilerin bir kısmı. Ama TOKİ kampanyası sınırlı da olsa satışların hız kesmesine neden oldu.

Sizce önümüzdeki aylarda konut satışları nasıl olacak?

Kredi miktarı arttırılmadığı sürece satış hızı düşmeye devam eder. Seçim öncesinde, 2023 başlarında kredi musluklarının açılma ihtimali yüksek. Ama bu yıl için bir sürpriz olabilir. Kredi muslukları açıldığı an fiyatlar yukarı gider. Çünkü talep patlar. Talep yukarı gideceği için fiyatlar hızla yükselir.