Motorin ve benzin arasındaki tarihi fark açılıyor!

İlknur Yağumli

ANKARA- Otomobil sahiplerinin benzine göre çok daha ucuz olduğu için tercih ettiği motorin, her geçen gün benzinle arasındaki farkı açıyor. Dünya genelinde fiyatların yükselmesi, talebin artması ve Türkiye'de üretim tesislerinin arzı karşılayacak yeterlikte olmaması, motorin fiyatının artmasına neden oluyor. Üç günde (4 Ekim-6 Ekim) toplam 4 lira 2 kuruş zam yapılan motorinin litre fiyatı 27 lira 9 kuruşa çıktı. Benzine yapılan 74 kuruşluk son zammın ardından benzinin litre fiyatı da 20 lira 60 kuruşa yükseldi. Böylelikle benzin ve motorin arasındaki fark, tarihi bir seviyeye ulaşarak 7 lira 30 kuruş oldu.

Rusya-Ukrayna Savaşı, tüm dünyada enerji krizini tetikledi. Tedarik sorunu, enerjide yıllarca süregelen fiyat dengesini alt üst etti. Savaş ve uluslararası piyasalarda yaşanan resesyon endişeleri petrol fiyatlarını etkiledi. Son 1 yılda akaryakıt, Brent petrol ve dolar ilişkisi epey karmaşık bir hal aldı. Bundan 1 yıl önce Brent petrol 73,08 dolar iken mazotun litresi 7,20 TL, benzinin litresi 8,39 TL ve 1 dolar 8,60 TL'ydi.

Bu haftanın başına kadar düşüş trendini sürdüren petrol, OPEC+ toplantısı öncesinde toparlanmaya başladı. Toplantı sonrasında grubun 2 milyon varil üretim kesintisi kararı almasıyla ABD ham petrolü, bu hafta yüzde 11'e varan yükseliş kaydetti. Haftanın son işlem gününde ABD ham petrolü 88 dolar, Brent petrol 94 dolarda dengelendi. 

Benzin ve motorin arasındaki fark 7 lira 30 kuruş

Uluslararası piyasalarda, benzin ve motorinin fiyatı da hareketli bir dönemden geçiyor. Ancak son dönemde motorin fiyatları durdurulamıyor. Türkiye'de otomobil sahiplerinin benzine göre çok daha ucuz olduğu için dizel yakıtlı araçları tercih ettiği biliniyor. Uzun yıllar benzin fiyatı, motorine göre daha yüksek seyretti. Motorin fiyatlarındaki artışı tetikleyen birçok etken var. Enerji krizinin etkisiyle küresel piyasalarda yaşanan talep artışı, jeopolitik nedenler, tedarik sorunu, mazot fiyatlarının dünya genelinde yüksek seyretmesi, Türkiye'de üretim tesislerinin mazot arzını karşılayacak yeterlikte olmaması ve Türk lirasının hızla değer kaybetmeyi sürdürmesi gibi dinamikler, motorinin her geçen gün daha da değerlenmesine sebep oluyor.

Motorine, salıyı çarşambaya bağlayan gece 1 lira 10 kuruş, çarşambayı perşembeye bağlayan gece 1 lira 39 kuruş zam yapılmıştı. Perşembeyi cumaya bağlayan gece de 1 lira 53 kuruşluk yeni bir zam yapıldı. Böylelikle motorine 3 günde toplam 4 lira 2 kuruşu bulan 3 zam yapılmış oldu. Benzine salıyı çarşambaya bağlayan gece 62 kuruş, çarşambayı perşembeye bağlayan gece 74 kuruş zam yapıldı. Benzinin litre fiyatı 20 lira 60 kuruşa, motorinin litre fiyatı 27 lira 9 kuruşa yükseldi. Böylelikle benzin ve motorin arasındaki fark tarihi bir seviyeye ulaşarak 7 lira 30 kuruş oldu. Son zamlarla birlikte 50 litre deposu olan bir otomobilin motorin maliyeti 200 lira arttı. Aynı depoyu tam kapasite doldurmak isteyen vatandaşın motorin maliyeti için ödeyeceği tutar bin 354 lira 50 kuruşa ulaştı.  

Türkiye'de her 100 araçtan 37,3'ü dizel yakıt kullanıyor

Türkiye İstatistik Kurumu'nun ocak-haziran dönemi istatistiklerine göre, trafiğe kaydı yapılan 267 bin 958 adet otomobilin yüzde 70'i benzin, yüzde 17,1'i dizel, yüzde 10,5'i elektrikli veya hibrit, yüzde 2,4'ü LPG yakıtlı. Haziran ayı sonu itibarıyla trafiğe kayıtlı 13 milyon 971 bin 955 adet otomobilin de yüzde 37,3'ü dizel, yüzde 35,5'i LPG, yüzde 26,2'si benzin yakıtlı, yüzde 0,9'u elektrikli veya hibrit. Yeni satılan araçlara bakıldığında benzinli araçların yüzde 70 ile büyük çoğunluğa hitap ettiği görülüyor. Uzmanlar, Türkiye'ye dizel araç gelmediği için benzinliye geçişin doğal olarak daha çok olduğunu söylüyor. Ticari olarak kullanılan araçlar, ağırlıklı olarak dizel yakıt tercih ettiği için bunun enflasyonu artırıcı bir etki oluşturacağı da belirtiliyor. Bu durum örneğin, Antalya'dan yüklenen bir kamyonun İstanbul'a geliş maliyetini artırdığı için meyve-sebze fiyatlarına etki ediyor.

Motorin ve benzinden ne kadar vergi alınıyor?

Son zamlar sonrasında devlet, satılan her litre benzinden 2 TL 52 kuruş ÖTV, 2 TL 87 kuruş KDV; motorinden 2 TL 5 kuruş ÖTV, 3 TL 83 kuruş KDV tahsil ediyor. Türkiye'de, yılda 30-31 milyar litre akaryakıt satılıyor. Devlet, bugünkü tutarlar dikkate alındığında akaryakıttan yıllık 180 milyar TL'yi aşkın vergi tahsil ediyor. Uzmanlar, ülke genelinde yıllık 28 milyar litre motorin, 3 milyar litre dolayında da benzin satıldığını ifade ediyor. Geçen yıl ise devletin toplam tahsil ettiği vergi tutarının 100 milyar TL düzeyinde olduğu belirtiliyor.