"Enflasyonu yaratan şey, hükümetin çok fazla harcaması"

AZE Haber Ajansı

ANKARA- Nobel ödüllü Ekonomist Milton Friedman'ın yıllar önce enflasyonun tanımını yaptığı konuşması, sosyal medyada gündem oldu. Friedman, enflasyonu ortaya çıkaran en önemli sebebin hükümetin çok fazla harcama yapması ve para basması olduğunu söylüyor. "Çok fazla harcama yapmamızın ve çok fazla para basmamızın nedeni, siz insanların bunu istemesidir" diyen Friedman ünlü konuşmasında, "Kabine neden daha fazla harcamayı onaylıyor? Çünkü bunu yapmak onlar için politik olarak karlı oluyor" sözlerine yer veriyor.

Ekonomist Friedman'ın o sözlerinin tamamı şu şekilde: 

"Enflasyon Washington tarafından yaratılıyor. Çünkü bir tek Washington para basabiliyor. Ve enflasyon için diğer gruplara yapılan atıflar yanlıştır. Enflasyonu, tüketiciler yaratmıyor, üreticiler yaratmıyor, sendikalar yaratmıyor, şeyler yaratmıyor, petrol ithalatı yaratmıyor. Enflasyonu yaratan şey, hükümetin çok fazla harcaması ve hükümetin çok fazla para basmasıdır ve başka bir şey değildir. Çok fazla harcama yapmamızın ve çok fazla para basmamızın nedeni, siz insanların bunu istemesidir. Sen ve ben!  Biz vatandaşız. Bu ülkeyi kimin yöneteceğine biz karar veriyoruz. Kabine neden daha fazla harcamayı onaylıyor? Çünkü bunu yapmak onlar için politik olarak karlı oluyor. Daha yüksek bir harcamayı onaylarken, daha yüksek verileri ödemek için onaylamalarının sebebi ne? Çünkü bunu yapmak onlar için politik olarak karlı oluyor. Hepimiz bir hiç için bir şeyler almak isteriz ve böylece siyasi süreç, Kabine'nin vergileri artırmadan harcamaları artırmasına ve farkı 'gizli enflasyon' vergisi ile finanse etmesine yol açıyor. Bence akılsızız ama diğerlerini suçlamayalım. Bildiğiniz gibi sorun karikatüristin o ünlü ifadesinde: 'Düşmanla karşılaştık ve o biziz'"

Milton Friedman kimdir?

Milton Friedman fakir bir göçmen ailesinin dördüncü çocuğu olarak 31 Temmuz 1912’de New York’un Brooklyn semtinde doğdu. Gençlik yılları parasızlıkla verdiği mücadeleyle geçti. Rugers Üniversitesi’nin verdiği bursu kazanmak için pek çok küçük işte çalıştı.Bu zorlu gençlik yıllarının sonucunda matematik bölümünden mezun oldu. Master çalışması için ise alan değiştirerek İktisatı seçti. 

1946 yılında Chicago Üniversitesi’nde öğretim elemanı olarak çalışmaya başladı. 30 yıl süren akademik kariyerini bu kurumda geçirmiştir. Bu dönemde Serbest piyasa ve sadece sıkı para politikasına önem veren, hiç piyasaya ve sosyal konulara karışmayan bir küçük devlet prensiplerine inanan fikirler taşıyan çok doktriner bir ekonomiciler grubunun yetişmesine ön ayak oldu. Bu doktriner görüşlerini yaymak için mikroekonomi, makroekonomi, ekonomi tarihi ve kamu idaresi konularında akademik monograflar, kitaplar, makaleler yazdığı gibi liberal medyada popüler olarak gazeteler, dergiler, radyolar, televizyonlar, videolar için popüler yazılar ve konuşmalar yaptı.

Cumhuriyetçi Parti’nin seçimi Lyndon Johnson’a kaybeden cumhurbaşkanı adayı Barry Goldwater’in ekonomi danışmanı oldu.2006 yılında 94 yaşındayken San Francisco’da yaşamını yitirdi. Friedman’ın görüşleri 1970’lerde Şili, 1980’lerde ise başta ABD, İngiltere ve Türkiye gibi ülkelerde uygulama alanı bulmuştur.

İktisat bilimi alanında dünyanın en prestijli ödülü kabul edilen Nobel İktisat ödülü, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi Tarafından, 1976 yılında Milton Friedman’a (Chicago Üniversitesi, Illinois-ABD) verilmiştir. Friedman bu ödüle “Tüketim Analizine, Para Tarihi ve Teorisine Katkılarından ve İstikrar Politikasının Karmaşıklığına Getirdiği Aydınlatmalardan” dolayı layık görülmüştür.