Enflasyon vatandaşın çöpünü de vurdu!

İlknur Yağumli

ANKARA- Yüksek enflasyonun etkisiyle tüketimi kısan vatandaşın attığı çöp de azaldı. Türkiye'de kişi başı 1 kilogram çöp üretimi gerçekleştirilirken bu oran 850-900 grama kadar geriledi. Çöpten enerji üretimi gerçekleştiren Ankara Mamak Katı Atık Depolama Tesisi'nde, bu azalışa paralel olarak üretilen enerji miktarı da düştü. Tesis yöneticisi Ali Rıza Öner, alım gücündeki düşüşün tesislerdeki enerji üretimini doğrudan etkilediğini söyleyerek, "Bizim çöpümüzün üretilmesi için insanların alışveriş yapması, tüketmesi gerekiyor. Dolayısıyla enflasyonist bir dönemde olmamız sebebiyle üretilen çöp miktarında yüzde 9-10 civarında bir düşüş var" dedi. Öner en yüksek azalmanın Adana'da görüldüğünü belirtti.

Mamak Katı Atık Depolama Tesisi 2005 yılında Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından 49 yıllığına özel sektöre devredildi. Amaç, hem Ankara'yı çöp sorunundan kurtarmak hem de çöpten üretilen enerjiyi ekonomiye kazandırmaktı. 17 yıldır faaliyette olan tesis Ankara'da Mamak ve Sincan'da iki ayrı noktada faaliyet gösteriyor. Ankara'nın neredeyse bütün çöpü bu iki tesise geliyor ve atıklar ayrıştırılarak dönüşüme gönderiliyor. Ancak pandeminin etkisiyle tesise ulaşan çöp miktarında önemli miktarda azalma görüldü. Pandeminin bitmesiyle çöp miktarı eski haline ulaşsa da bu yıl ekonomik göstergelerin etkisiyle çöp miktarında yeniden azalma meydana geldi.

"Çöp üretiminde yüzde 9-10 düşüş"

ITC-KA Enerji Üretim Sanayi ve Ticaret AŞ’de İş Geliştirme Direktörü Ali Rıza Öner GAZETE DURUM'a tesisteki faaliyetleri ve çöp miktarındaki azalmanın nedenlerini değerlendirdi. Öner, vatandaşın yüksek enflasyon ile karşı karşıya kaldığını, bunun sonucunda alım gücünde düşüş yaşandığını belirterek, "Bu, bizi doğrudan ilgilendiriyor. Çünkü çöp üretilmesi için insanların alışveriş yapması, tüketmesi gerekiyor. Dolayısıyla enflasyonist bir dönemde olmamız sebebiyle çok marjinal olmamakla beraber yüzde 9-10 civarında bir düşüş yaşandı" dedi.

"Çöpü en çok azalan Adana"

Bu düşüşün elektrik üretim miktarında da bir azalmayı beraberinde getirdiğini aktaran Öner, faaliyet gösterdikleri 14 il arasında en fazla azalmanın Adana'da olduğunu ifade etti. "Adana'ya mülteci gelmesi sebebiyle nüfus artmasına rağmen çöp miktarında azalma var" diyen Öner, Antalya'da ise çöp miktarında önemli ölçüde artış olduğuna dikkat çekti. Öner, "Bu sene turist miktarında bir artış oldu. Ukrayna-Rusya Savaşı'nın da etkisiyle eski Sovyet ülkelerinden gelip yerleşenler özellikle Antalya'yı tercih ettiler. Bu sebeple turist ve oraya yerleşen insan sayısı artınca çöp miktarı da arttı" dedi.

"Çöp miktarı ekonomi ile ilişkili"

Türkiye'de kişi başı 1 kilogram çöp üretildiğini ve bu bunun yüzde 50'sinin organik ürünler, kalanın ambalaj atıkları olduğunu ifade eden Öner sözlerini şöyle sürdürdü: 

"Şehrin ekonomik göstergelerine göre de değişiklik gösterebiliyor bu oran. Ankara'da gelir oranı yüksek olan yerle, gelir oranı düşük olan yerler arasında fark var. Çankaya'da kişi başı çöp miktarı 1,3 kilograma yükselirken diğer kırsal alanlarda bu 800-900 gramlara düşüyor. Çöp miktarı ekonomi ile direkt olarak ilintili. Amerika'da bu 3 kilograma yükselirken Afrika'da 250-300 gramlara iniyor. Ülkemizin içerisinde de şehirlere alım gücüne göre, şehrin ekonomisine göre değişiklik gösterebiliyor. Ancak Türkiye genelinde üretilen çöp miktarında yaklaşık yüzde 10'luk bir düşüş var. Adana'da bu miktar daha fazla olabilir. Kişi başı üretilen 1 kilogram çöp 850-900 gramlara kadar gerilemiş durumda."

"136 bin hanenin elektriği karşılanıyor"

Ankara'daki tesislerden elde edilen enerjinin, 136 bin hanenin elektrik ihtiyacını karşıladığını kaydeden Öner, elektrik üretimi sırasında ortaya çıkan ısının seralarda kullanıldığını söyledi. Bu seralarda yılda 50 ton üretim yapıldığını kaydeden tesis yöneticisi Öner, "Elektrik üretirken gaz motoru kullanıyoruz. Bu gaz motorunun 400 derecelik bir ısısı var. Bu ısıyı bir kazan sisteminden geçirerek buhar ve sıcak su elde ediyoruz. Buhar ve sıcak suyu kendi proseslerimizde kullandıktan sonra ısı maliyetlerimiz sıfıra geliyor. Atık ısımızı bu şekilde değerlendirerek seralarda domates, salatalık, çiçek, deniz ürünleri gibi ürünler yetiştiriyoruz" dedi.