Çiftçinin elektrik yükü hafifleyecek mi? Aysu yanıtladı...

Deniz Dalgıç

ANKARA- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kabine Toplantısı ardından yaptığı açıklamada, "Çiftçilerimiz, geçmiş dönem elektrik borçlarını, 5 yıla varan vade ve faizsiz geri ödeme imkanıyla kapatabilecek" dedi. Tarım Yazarı Abdullah Aysu, seçim kaygısıyla bu soruna el atıldığına dikkat çekerek, “Bu soruna şimdiye kadar neden el atılmadı? Şimdi seçim kaygısıyla el atılması kötünün iyisi. Çiftçilerin elektrik borcu şirketlerin sorumluluğunda ama Cumhurbaşkanı söz veriyor. Bunun nasıl olacağı belli değil” diye konuştu. Hükümetin bunu nasıl çözeceğini kamuoyuna açıklaması gerektiğini belirten Aysu, “Şirket alacaklı, çiftçi borçlu, sözü veren hükümet. Bu, çiftçinin birikmiş borcuyla ilgili palyatif (geçiştirici) bir çözüm. Sorun devam edecek” ifadelerini kullandı. 

Tarım Yazarı Aysu, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın sözlerini GAZETE DURUM'a değerlendirdi. Aysu, sorularımızı şöyle yanıtladı:

Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Çiftçi elektrik borcunu, 5 yıla varan vadeyle faizsiz ödeyecek" dedi. Erdoğan'ın bu sözlerini nasıl değerlendiriyorsunuz? Elektriğin 5 yıl vadeyle faizsiz ödenmesi çiftçinin yükünü hafifletir mi?

Su kullanımının en önemli girdisi olan elektrik, özel şirketler tarafından üretilmekte ve fiyatlandırılmaktadır. Özel şirketler, elektrik fiyatını yüksek belirlemektedir. Çünkü şirketler kâr amaçlı kuruluşlardır. Yıllardır özel şirketlerin inisiyatifinde olan elektrik üretme ve fiyatlandırmada şirketler çiftçiyi ve toplumu düşünmek yerine, kasalarını düşündüler. Çiftçiler elektrik borcunu ödeyemez duruma getirildi. Borçlandı ve hacizlik duruma düştü. Bu noktaya gelindikten sonra seçim arifesinde Cumhurbaşkanı Erdoğan, konuya ilişkin açıklama yaptı. Bu soruna şimdiye kadar neden el atılmadı? Şimdi seçim kaygısıyla el atılması kötünün iyisi. Çiftçilerin elektrik borcu şirketlerin sorumluluğunda ama Cumhurbaşkanı söz veriyor. Bunun nasıl olacağı belli değil.

Şirket alacaklı, çiftçi borçlu, sözü veren hükümet. Hükümetin bunu nasıl çözeceğini kamuoyuna açıklaması gerekir. Bu, çiftçinin birikmiş borcuyla ilgili palyatif bir çözüm. Sorun devam edecek. Bu uygulama, sorunu giderici ama sorunu ortadan kaldırıcı değil. “Çözüm” diye çözümsüzlük üretilmiş. Çiftçilerin elektrik sorunu, kamu tarafından arazilere güneş panelleri kurularak çözülse, böylece çiftçiler elektrik parası ödemekten kurtarılsa, şirketlerle çiftçi bağını kesse, elektrik konusunda çiftçi bağımsızlaştırılsa kökten bir çözüm olmaz mı? 

Çiftçinin maliyetleri ne durumda?

Türkiye, tarımsal girdilerde yemde yüzde 60, gübrede yüzde 95, ilaçta yüzde 90 dışarıya bağımlı. Bu girdilerin alınması dövize bağlı. Döviz kurlarının, üretim maliyetlerinin artmasında rolü büyük. Maliyetlerin yüksekliği ürünlere yansıyor ve gıda fiyatları yükseliyor. Kamu, ekonomiyi düzeltmez ve üretim girdilerinde bağımsız politika geliştirmezse gıda fiyatlarının düşmesi mümkün değil. Çiftçilerin zarar etmesinin önüne geçilmesi, üretimin devam edebilmesi ve gıda sıkıntısı yaşanmaması için ürün fiyatları şöyle hesaplanmalı: Maliyet, yüzde 35 kazanç ve insanca yaşam payı yani enflasyonun toplamı.

Çiftçinin yükünü hafifletmek için ne yapılması gerekir?

Çiftçinin yükünün azaltılması için fiyat politikalarını düzenlemek ve destekleri eksiksiz, gecikmesiz vermek gerekir. Piyasayı düzenleyici kurumlar kamu eliyle kurulmalı, kredi faiz oranları düşük belirlenmeli.