CDS'te sert dalgalanmanın gerekçesi ne?

Deniz Dalgıç

ANKARA- Türkiye'nin CDS'inde (Credit Default Swap/Kredi Risk Primi) dikkat çeken hareketlilik yaşanıyor. 782 baz puanda seyreden CDS, önce 672'ye geriledi. Ardından yeniden 783 baz puanı gördü. İktisatçı Prof. Dr. Murat Birdal, CDS'teki dalgalanmanın, Türkiye'ye uluslararası piyasalardan sermaye girişi ve çıkışıyla ilgili olduğunu belirterek, “Sermaye girişleri borsayı yükselttiği gibi tahvilleri de yükseltiyor. Bu, faiz oranlarını aşağı çekiyor ve CDS'e olumlu yansıyor. CDS'te yaşanan tırmanış, borsadan iki gündür para çıkışı gerçekleşmesinden kaynaklı. Risk algısının yükselmesiyle ilgili bir durum. Türkiye varlıklarından çıkış yaşandıkça risk primi yükseliyor” dedi. CDS'in seyrini belirleyen unsurun “Türk lirasına dönük risk algısı” olduğunu vurgulayan Birdal, “Yatırımcılar TL cinsi varlıklardan kaçtıkça, dolar cinsi varlıklar yani tahvillerin değerleri bunlardan etkileniyor. Taşıma suyla değirmen döndürme anlayışıyla devam edersek hükümetin zorlanacağını düşünüyorum” diye konuştu.

Birdal, GAZETE DURUM'un Türkiye'nin CDS'ine ilişkin sorularını şöyle yanıtladı:

CDS 672'ye gerilemişti. Ardından hızla 783'e yükseldi. Bu ani düşüş ve yükselişin nedeni nedir?

Varlıkların endeksli olduğu tahvillerin değeri arttıkça, yani faiz oranı azaldıkça CDS düşüyor. Bu varlığa dönük risk algısının azalmasıyla ilgili bir durum. Bir aydır Türkiye'ye uluslararası piyasalardan ciddi bir sermaye girişi yaşanıyor. Bu son dönemde çok tartışılıyor. Rusya ve Körfez ülkelerine işaret ediliyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan da “Dostlarımız rezervlerimize destek oluyor” şeklinde açıklamada bulunmuştu. Sermaye girişleri borsayı yükselttiği gibi tahvilleri de yükseltiyor. Bu, faiz oranlarını aşağı çekiyor ve CDS'e olumlu yansıyor. CDS'te yaşanan tırmanış, borsadan iki gündür para çıkışı gerçekleşmesinden kaynaklı. Risk algısının yükselmesiyle ilgili bir durum. Türkiye varlıklarından çıkış yaşandıkça risk primi yükseliyor.

CDS'in 783 olmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Türkiye'nin, şu anda risk priminin yüksek olduğu bir gerçek. Bu uzun zamandır böyle seyrediyor. Son dönemde CDS'te kendi içinde bir dalgalanma yaşandığını görüyoruz. Hepsinden önemlisi Türk lirası cinsi varlıklarda yaşanan sert dalgalanma söz konusu. Bu CDS primlerine yansıyor. Rekor seviyelerde değil. Yaz aylarında yaşanan sermaye girişinin etkileri ekonomide görülüyor.

Sizce CDS'in seyri nasıl olacak?

CDS'in seyrinin en önemli belirleyicisi “Türk lirasına dönük risk algısı”. Yatırımcılar TL cinsi varlıklardan kaçtıkça, dolar cinsi varlıklar yani tahvillerin değerleri bunlardan etkileniyor. Taşıma suyla değirmen döndürme anlayışıyla devam edersek hükümetin zorlanacağını düşünüyorum. İçerideki ekonomik göstergelerin bunu destekleyebilmesi lazım. Yoksa Türkiye ekonomisi, dönemsel yabancı sermeye girişleriyle desteklenebilecek küçüklükte bir ekonomiye sahip değil. Bence ana sorunumuz bu.

Bu durum nasıl düzelebilir?

Bu işin para politikalarıyla ilgili boyutu var. Hükümetin benimsediği bir söylem var: “Faiz neden, enflasyon sonuç.” Bunun beraberinde getirdiği bir para politikası uygulaması var. Politika faizinin enflasyonun oldukça altında olduğunu görüyoruz. Bu da ekonominin kırılganlığını artırıyor. TL cinsi varlıklarda para tutmanın maliyeti yatırımcılar açısından artırıyor. Böylesi bir ortamda Rusya yaptırımlarında olduğu gibi, oradan kaçmak isteyen sermaye ülkeye giriyor. Çok uzun soluklu sermaye girişleri olmuyor ve tutarsızlık yaratıyor. Ana problemimiz bu. Para politikasının ötesinde başka sorunlarımız da var. Bunlar hukuk sisteminde yaşanan sorunlar, kurumların bağımsızlıklarının ortadan kalkması... Özellikle Merkez Bankası sermaye girişleri açısından çok önemli bir kurum. Merkez Bankası'na güvenin olmadığı, Merkez Bankası'nın bağımsız hareket edemediği bir ortamda parasını Türk lirasında tutan yatırımcı, büyük ölçüde kaybediyor. Tekrar kurumlara güven sağlanması lazım. Bu da kısa vadede yapılacak şeyler değil. Yatırımcının güveninin kazanılması için tekrardan kapsamlı reformlar yapılması gerekiyor.