"6-8 kişilik odalarda çocuklar nasıl kalacak?"

İleyda Özmen

ANKARA- Kredi ve Yurtlar Genel Müdürlüğü (KYK) yurt sonuçlarına göre 80 bin öğrenci açıkta kaldı. Yurt sonuçlarının açıklanmasının ardından yurtlardaki kapasite ve fiziki koşullar merak konusu oldu. Gençlik ve Spor Bakanlığı'nın verilerine göre, Ocak-Haziran 2022 döneminde hizmete açılan yurt ve bloklardaki yatak kapasitesi toplam 23 bin 945 oldu. Tüm Yurt ve Barınma Hizmetleri İşverenleri Sendikası (TÜYİS) Başkanı Umut Gezici, KYK yurtlarındaki kapasite sorununa tepki göstererek, “6-8 kişilik odalarda çocuklar nasıl kalacak? Geçen sene öğrencilerin yüzde 5 öğrenci maddi olanaksızlıklar yüzünden okuyamadan şehrine geri döndü. Bu sene en az yüzde 15 olacak. Bu ranza sorunu kalıcı bir çözüm değil sadece günü kurtarmak adına yapılmış bir durum. Sayın Bakan 3 ay önce '5 yıldızlı otel konforunda yurtlar yaptık' diye övünüyordu. Ben hiç 5 yıldızlı otelde ranzada kaldığımı hatırlamıyorum” dedi.

Bakanlığın verilerinde, 2022’nin ilk yarısındaki yurt kapasite artışının yöntemlerine yönelik detaylar paylaşıldı. Buna göre, Ocak-Haziran 2022 döneminde hizmete açılan yurt ve bloklarda kızlar için yatak kapasitesi 21 bin 147, erkekler içinse 2 bin 798 erkek olmak üzere toplam 23 bin 945 oldu. 2022 yılının ilk altı ayında ekonomik ömrünü tamamlayan ve rasyonel çalıştırılması mümkün olmayan yurt binalarında toplam 2 bin 477 yatak kapasiteli 15 adet blok, öğrenci hizmetine kapatıldı. 2022 yılında il ve ilçelerde yükseköğrenimde eğitim gören öğrenci sayısı, yurda yapılan başvurular ve mevcut binaların fiziki yapısı göz önünde bulundurularak yurtlara 4 bin 379 adet yatak eklendi.

Gençlik ve Spor Bakanlığı, KYK yurtlarına başvuru yapan 415 bin 305 öğrencinin yüzde 80’inin yurda yerleştirildiğini açıkladı. Fakat özellikle büyük şehirlerde çok sayıda öğrenci yurda yerleştirilemedi. TÜYİS Başkanı Umut Gezici, barınma sorunu yaşayan öğrencileri ve yurt kapasitelerini GAZETE DURUM'a şöyle değerlendirdi:

Öğrencilerin barınabileceği alanlar çok daraldı: Plansız, programsız yapılan bir sistemle karşı karşıyayız. İstanbul başta olmak üzere büyükşehirlerde öğrencilerin barınabileceği alanlar çok daraldı. Bunun sebebi de göç politikaları ve plansız ve programsız yapılan “kentsel dönüşüm”. Bundan dolayı bir bina yıkıldığında 20 aile boşa düşüyor ve kiraya çıkıyor.

Yurtlar 8 kişilik koğuşlara çevriliyor: Yurt yetersiz. Çeşitli cemaat ve vakıf yurtlarına destek verilirken sadece özel işletme olma mantığındaki kişilere tam tersi yapılıyor. Bunların hepsini üst üste koyduğumuzda çocukların gidebileceği yerler her gün güçlenen çeşitli cemaatler oluyor. Buraya sürüklenmeleri yetmiyor yatak yetersizliği ile karşı karşıya kalıyorlar. Özel yurtlara “Senin 100 metrekarede odan olsa 6 kişiden fazlasını barındıramazsın” deniliyor. Ama devlet yurtlarında kapasiteyi artırmak için 15 metrekarelik bir odada 8 öğrenci ranza usulü yatırılabiliyor. İkisi de yurt literatüründeyse aynı yönetmelik uygulanması lazım. Özel yurdun odasının büyüklüğü ne kadar olursa olsun 6 kişiden fazla kişi barındıramazsın. Ama devlet yurdunda yatakları 4 kişilik ranza usulü yapıp odaları 8 kişilik koğuşa çevirebilirsin. 6-8 kişilik odalarda çocuklar nasıl kalacak? Bu ortamda çocuklar ne kadar sağlıklı eğitim alabilecek? 100-150 bin yatağın, tarikatların elinde olduğunu geçen yıl söylemiştim. Devletin her kademesinde olanların bizim sektörümüzde de tekrar diriltilmeye çalışılmasına anlam veremiyoruz.

Kiralar aldı başını gitti: Şu an KYK'lar yetersiz. Özellikle büyükşehirlerde kentsel dönüşümden dolayı kiralık daire yetersiz. Daire kiraları aldı başını gitti. Basit bir denklemde şunları söyleyebilirim. Bir öğrenci özel yurtta ve kiralık bir evde kalmayı düşündü diyelim. En minimum barınma gideri 3 bin 500 lira. Bir öğrencinin en asgari yiyebileceği yemek 45-50 lira. İki öğün yese 100 lira ve aylık 3 bin lira da bu. Toplam 6 bin 500 lira eder. Kırtasiye gibi ihtiyaçları bin lira olsa 7 bin 500 lira. Öğrenci eğer bir devlet üniversitesinde okuyor ve yurt çıkmadıysa 8-9 bin lira masrafı olacak. Anadolu'da bir ailede iki kişinin çalıştığını ve 11 bin lira aldığını düşünün, bu çocuğu nasıl okutacak aile? Gereksiz işlerle uğraşılıyor bu ülkede ama asıl ülkenin geleceği olan geçlere hiçbir yatırım yok. Daha kötüsünü söyleyeyim: Sendika Başkanı olarak hem iktidarı hem ana muhalefet hem de diğer muhalefet partilerini bu konunun üzerinde durulmasını söylemek için aradık. Fakat kimseye ulaşamadık. Beni arayan ve bilgi almaya çalışan sadece Türkiye Değişim Partisi Genel Başkanı Mustafa Sarıgül oldu. Meclis konuşmalarında yalandan öğrencilerin sorunları konuşuluyor. Ama bu sorunun kaynağı olan kişiler, arandıklarında telefonlarını açmıyorlar. İktidar bu ülkenin bazı gerçeklerine kulaklarını tıkamış durumda. Muhalefette de durumun aynı olduğunu düşünmeye başladım. Artık çıldıracağız.

Maddi olanaksızlıklardan dolayı okuyamayan öğrenci sayısı artacak: Geçen sene öğrencilerin yüzde 5'i maddi olanaksızlıklar yüzünden okuyamadan şehrine geri döndü. Bu sene en az yüzde 15 olacak bu oran. KYK yurtlarına 600 bin kişi başvurmuş, yüzde 80'i yerleştirilmiş deniliyor. Hangi şartlarda yerleştirdiniz? Öğrencilere sunulan imkânlar neler? 400 kişilik yurt kapasitesi 800 kişiye çıkarıldığında, öğrencilerin sosyal alanları ne olacak? Bina aynı. Yataklar değişti. Türkiye'de 8 milyona yakın öğrenci var. Bunların 4 milyonuna yakını örgün öğretim gören öğrenciler. Bahsedilen rakam 825 bin. Özel yurtlardaki yatak kapasitesi de yaklaşık olarak 300 bin. Bunların 200 bini vakıf ve cemaat yurtları diyelim. Toplam 1 milyon öğrenci. 700 bin öğrencinin kendi şehirlerinde kaldığını varsayalım. Ortada kalan 1,5 milyon öğrenci ne yapacak? Basit rakamlarla konuşuyoruz ve tablo ortada. Maalesef öğrencilerimiz kötü durumda. Seneye İstanbul'da en az 5 bin tane daha bina yıkılacak. Kiralık ev yine bulunamayacak. Bu çocuklar nerede kalacak? Gerçekten elle tutulur reel bir çalışma yok. Bu yatak, ranza sorunu kalıcı bir çözüm değil. Sadece günü kurtarmak adına yapılıyor. Sayın Bakan 3 ay önce “5 yıldızlı otel konforunda yurtlar yaptık” diye övünüyordu. Ben hiç 5 yıldızlı otelde ranzada kaldığımı hatırlamıyorum.