Teknoloji ve ekonomi en önemli araç

Hale Tuna Kuterdem

ANKARA- Henry Kissinger, Çin'in stratejisini Go oyununa benzetiyor. Siyah ve beyaz taşlarla oynanan bu oyunda, saldırı en son yöntem. Yenilmez olduğunu rakibe inandırmak ve rakibi kıpırdayamaz hale getirmek, oyunun temel stratejisi. Batı, Çin'in teknolojik ve ekonomik yükselişini bu çerçevede okuyor. 

Teknolojik hamle

Çin’in ekim ayındaki parti kongresinde, Xi Jinping ilk defa defalarca güvenlik ve teknolojik üstünlük vurgusu yaptı. Çin açısından teknoloji, aynı zamanda ulusal güvenlik meselesi. ABD’nin Çinlilerin NASA’ya giriş izni vermemesine rağmen, Çin uzayda kendi üssünü inşa etmeyi başardı. Yörüngeye kuantum uydu atan ve yeryüzü ile kuantum deneyi gerçekleştiren ilk ülke oldu. Ay’ın karanlık yüzüne ilk olarak Çinliler indi. Atom santrallerinde ileride kullanılması planlanan Helyum-3 madenciliği yapacakları düşünülüyor.

Japon Ulusal Bilim ve Teknoloji Politikaları Enstitüsü'nün raporuna göre, yüzde 27 oranı ile dünyada en çok Çin makalelerine atıfta bulunuluyor. ABD yüzde 25 ile ikinci sırada yer alıyor. Fortune dergisi, Çin’in teknoloji alanında öne çoktan geçtiğini ileri sürüyor. Zira basılan bilimsel makale sayısı da ABD’nin önünde. 2020’de Çin’de 305 bin bilimsel makale, ABD’de ise 281 bin bilimsel makale basıldı. Üstelik ABD’nin Ar-Ge’ye çok daha fazla para harcamasına rağmen. Yine 2020 rakamlarına göre ABD 664 milyar dolar harcadı, Çin’in 2021 Ar-Ge rakamları 441 milyar dolar. Çin’in Ar-Ge harcamalarının 2025’te ABD’yi geçeceği tahminleri dillendirilirken, ABD de kesenin ağzını açtı. ABD'de sadece çip alanında Ar-Ge'de kullanılmak üzere bu yaz 280 milyar dolar bütçe ayrıldı.

Çin’in güneş panelleri, 5G ve telekomünikasyon gibi alanlarda öne geçtiği ifade edilirken, Çin yarı iletken piyasasını da Çin’in ele geçirmemesi için, bu ülkeye yarı iletken teknolojisi ihracatını yasakladı.

Ekonomik rekabet

Çin, 2049 yılına kadar sosyalist örnek bir ülke kurmayı hedefliyor. Korona kapanmaları Çin ekonomisini olumsuz etkilese, yüzde 7 civarındaki ekonomik büyümeyi yüzde 2,5’lara çekse de, Çin hâlâ hatırı sayılır bir dev. 2021 rakamlarına göre Çin ekonomisi 17, ABD ekonomisi 23 trilyon dolar büyüklüğe ulaşmış durumda.

Aslında ekonomiler özellikle teknoloji ürünlerinde Çin’e büyük ihtiyaç duyuyor. Elektronik eşyaların olmazsa olmazı nadir element yataklarının üçte biri Çin’de bulunuyor. Piyasadaki nadir elementlerin da yüzde 60’ı da Çin’den çıkarılıyor. Çin, ABD’nin nadir element ihtiyacının dörtte üçünü karşılıyor. İleride işlerin bir ekonomik savaşa evrilmesi halinde, Çin’in elinde nadir elementler ve Amerikan tahvilleri kartı var.

Çin Merkez Bankası’nın elinde 933 trilyon dolarlık Amerikan tahvili bulunuyor. Son yıllarda elindeki tahvilleri azaltsa da Çin halen Japonya’dan sonra kasasında en fazla Amerikan tahvili bulunduran ikinci ülke. Bu arada da yuan üzerinden ticaret ağı kurma planını usul usul hayata geçiriyor.

Çin ekonomisini tehdit eden en önemli unsur ise başta konut piyasası olmak üzere oluşan balonlar ve 1,4 milyarlık nüfusunun giderek yaşlanması. Ülkede doğan bebeklerin sayısı geçen yıl 10 milyona düştü. Bu sayı, önceki yıl 10,6 milyondu. 2020-2050 arasında emeklilere 200 milyon kişinin katılması bekleniyor. Bu yüzden bir zamanlar "Çin ekonomisi ABD ekonomisini 2030’a kadar geçecek" deniyordu. Ama şimdilerde bu hedef en azından 2035’e ötelenmiş gözüküyor.

SÜRECEK

Bir önceki bölüm için tıklayınız