İşte AB ülkelerinin milyarlarca euroyu bulan yardım paketleri

Özgür Çoban

ALMANYA- Ukrayna'daki savaşın Avrupa kıtasına en spesifik etkisinin "enerji krizi" olduğu söylenebilir. Savaşla birlikte Rus enerji şirketi Gazprom'un vanaları kapatmaya başlaması, enerji alanında büyük bir krizin tetikleyicisi oldu. Bu bağlamda, enerji ihtiyacının neredeyse yarısını Rusya'dan karşılayan Avrupa Birliği'nde (AB) faturalar hızla yükselmeye, yoksulluk artmaya başladı. Ülkeler, cebini yakan enerji faturaları nedeniyle vatandaşın yükselen tepkisini yatıştırmak için birbiri ardına yardım paketleri açıklamaya başladı.

Avrupa Komisyonu'nun yayımladığı verilere göre, bu yılın ilk çeyreğinde toptan elektrik fiyatları geçen yılın aynı çeyreğine kıyasla İspanya ve Portekiz'de yüzde 411, Yunanistan'da yüzde 343, Fransa'da yüzde 336 ve İtalya'da yüzde 318 yükseldi. Avrupa'nın gösterge elektrik fiyatı ise ağustos ayında Almanya'da ilk kez megavat saat başına 700 euroyu geçti. Böylece, 2023 teslimatlı elektriğin fiyatı son 5 yılın mevsimsel ortalamasının 14 katına ulaştı.

Enerji krizinin büyümesi nedeniyle hükümetler, halkı enerji tasarrufuna yönlendirmek için çeşitli programlar başlatırken diğer yandan faturalarda yaşanan depremi hafifletmek için vergi indiriminden nakit ödemeye varan çeşitli tedbirler içeren yardım paketlerini uygulamaya koydu.

Almanya'dan 95 milyar euroluk devasa yardım

AB'nin enerji bakımından Rusya'ya en fazla bağımlı ülkesi durumunda olan Almanya, enerji krizini tabiri caizse iliklerine kadar hissetti. Almanya'da, gıda ve akaryakıtta artan fiyatlar vatandaşların ödeme güçlüğü yaşamasına neden oldu.

Hükümet, artan enerji fiyatları karşısında özellikle dar gelirli vatandaşlara yardımcı olmak amacıyla ilk etapta 30 milyar euroluk iki yardım paketi hazırladı. Bu kapsamda, vergi mükellefi her çalışana bir defaya mahsus 300 euro ödeme yapma kararı alındı. Benzinde akaryakıt vergisi litre başına 30 sent, mazotta ise 14 sent düşürüldü. Toplu taşımada ise bir defaya mahsus 90 gün boyunca, tren, otobüs ve metroda toplu taşıma biletinin ayda 9 euroya satılması kararlaştırıldı.

Federal Hükümet, bunun yanı sıra geçtiğimiz hafta 65 milyar euroluk yeni bir yardım paketi daha açıkladı. Üçüncü pakette de emeklilere, öğrencilere ve işsizlere yardım edilmesi amaçlanıyor. Bu paketle birlikte Almanya, vatandaşı için toplam 95 milyar euroluk devasa bir yardımı dağıtmış oldu. 

Fransa

Fransa'da hükümet, koronavirüs salgını ve enerji sıkıntısını da içine alacak şekilde iki yardım paketi açıkladı. Birinci paket 4,3 milyar euro, ikinci paket ise 20 milyar euro tutarında belirlendi. 

Paketler kapsamında ayrıca, yakıtta litre başına 18 euro sentlik indirim yapıldı. Düşük gelirli hanelere artan enerji maliyetlerine yardımcı olmak için bir kereye mahsus 100 euro ödeme sağlandı.

İspanya

İspanya'da açıklanan yardım paketleri kapsamında enerji faturalarındaki KDV yüzde 21'den 10'a düşürüldü. Elektrikten alınan vergi ise yüzde 7'den yüzde 0,5'e indirildi. Ayrıca 1 Eylül’den itibaren yıl sonuna kadar bazı kısa ve orta mesafeli trenler yolcularına ücretsiz hizmet vermeye başladı.

Hollanda

Hollanda Hükümeti, önlemez bir şekilde yükselmeye devam eden enflasyon karşısında vatandaşı ezdirmemek için düşük gelirli hanelere bir kereye mahsus 800 euro enerji teşviki verileceğini bildirdi. Ayrıca enerjide KDV oranı yüzde 21'den 9'a indirildi. Akaryakıt vergisinde de yüzde 21 oranında indirim sağlandı.

İngiltere

Hükümet, düşük gelirli ailelere yönelik alarak enerji sağlayıcılarına otomatik ödemeli 400 sterlinlik enerji indirimi açıkladı. Devlet yardımı alan ailelere 400 sterlinlik indirime ek olarak bir defaya mahsus 650 sterlinlik "hayat pahalılığı" ödemesi yapılması kararlaştırıldı. Emeklilere tek sefere mahsus 300 euro ek ödeme yapıldı.

Öte yandan, eski İngiltere Başbakanı Boris Johnson giderayak yaptığı bir açıklamada, yükselen enerji maliyetleri nedeniyle faturalarını ödeme güçlüğü çeken vatandaşlara yeni mali yardım sözü vermişti. Yardıma ilişkin detay vermeyen Johnson, "Önümüzdeki ay görevi benden kim alırsa alsın hükümet büyük bir mali yardım paketini açıklayacak" demişti. 

İtalya

İtalya'da da yaşanan enerji krizine ilişkin olarak yardım paketleri açıklandı. İlk etapta faturaların yükünü hafifletmek için 14 milyar euroluk yakıt teşvik ve yatırım planı uygulamaya konuldu. Yılda 35 bin eurodan daha düşük gelirli çalışanlara 200 euro ödenmesine karar verildi. Ayrıca, 4 çocuklu bir kez olmak üzere bin 90 euro yardım yapıldı.

Belçika

Belçika Hükümeti de zamlanan faturalara yardım paketleriyle cevap verdi. İlk olarak doğal gaz ve elektrikteki KDV oranı, yüzde 21'den 6'ya düşürüldü. Evini kalorifer yakıtı ile ısıtanlara 225 euroluk çek hediye edildi. Elektrik faturalarına katkı için abonelere 100 euroluk çek verilirken, akaryakıta uygulanan vergiler de düşürüldü.