Esad yönetiminin insan mezbahası

Haber Merkezi

SURİYE - Beşar Esad yönetiminin Pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Saydnaya'ya akın ediyor.

Başkent Şam'ın 30 kilometre kadar kuzeyinde, 1980'li yılların başında küçük bir kasabada kurulan hapishane, Esad ailesinin rejimlerine karşı çıkanları uzun zamandır tuttuğu bir yer.

İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Saydnaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı.

Hapishanenin detayları, sadece eski gardiyanlar ve mahkumlarla yapılan söyleşilerle oluşturulabiliyor. Ancak insan hakları kuruluşları ve ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan gelen bilgiler, Esad'ın baskıcı yönetiminin sembolü haline gelen bina konusunda ipuçları veriyor.

Saydnaya yıllar boyunca Suriye Ordusu ve askeri istihbaratı tarafından yönetildi. Binanın inşasına 1980'li yılların başında girişildi. 1,4 kilometrekare büyüklüğündeki hapishaneye ilk mahkumlar 1987'de, Beşar'ın babası Hafız Esad'ın iktidarının 16. yılında götürüldü.

Tam anlamıyla faaliyete geçmeye başladığında, hapishanenin iki tutukevi vardı. İnsan hakları örgütlerine göre Beyaz Bina, rejime sadık olmadığından kuşkulanılan subaylar ve askerler için yapılmıştı. Büyüyen tesisin güneydoğusunda, L şeklinde bir binaydı.

Ana hapishane olan Kırmızı Bina ise, rejim karşıtlarından, başlarda da İslamcı örgütlere üye olduklarından şüphelenilenlerden oluşuyordu. Serbest bırakılan mahkumlarla görüşen insan hakları gruplarına göre iki binada 10 ila 20 bin kişi tutulabiliyordu.

Af Örgütü'ne konuşan eski mahkumlar ise Kırmızı Bina'da tutulanların, sık sık çeşitli işkence yöntemlerine maruz bırakıldığını ve bunlar arasında ağır dayak, tecavüz, gıdaya ve ilaca erişimi kısıtlamanın da bulunduğunu anlattı.

Beyaz Bina'nın altında ise Af Örgütü'ne konuşanların "İnfaz odası" diye adlandırdığı ve Kırmızı Bina'daki mahkumların asılmak için götürüldüğü bir yer olduğu kaydedildi.

Eski bir gardiyan, Kırmızı Bina'dan infaz edileceklerin listesinin, öğle saatlerinde geldiğini anlattı. Gardiyan, askerlerin daha sonra idam mahkumlarını bazen yaklaşık 100 kişinin bulunduğu bir hücreye götürdüğünu, burada da dayak yediklerini belirtti.

Saydnaya Hapishanesi, tarihi boyunca çok sıkı korundu ve hapishanenin etrafına mevziler kuruldu.

Hapishanenin dışında 200'den fazla ordu mensubu devriye gezerken, AMSDP'nin 2022'deki raporuna göre hapishanenin içinden askeri istihbarattan 250 asker ve inzibatlar sorumluydu.